در عصر دیجیتال، ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری به یکی از ارکان اصلی بازاریابی محتوا تبدیل شدهاند. این ابزارها با استفاده از هوش مصنوعی و فناوریهای پیشرفته، امکان تولید محتوای خلاقانه، سریع و مقرونبهصرفه را برای کسبوکارها فراهم کردهاند. در ایران نیز، این صنعت طی سالهای اخیر با رشد چشمگیری همراه بوده و بازیگران داخلی و خارجی متعددی در این بازار فعالیت میکنند.
این مقاله با تمرکز بر فصل ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری از گزارش «تکنولوژی بازاریابی ایران ۱۴۰۳» تهیه شده و به تحلیل جامع وضعیت کنونی این صنعت در ایران میپردازد. در این مقاله ساختار بازار، محصولات کلیدی، نقش بازیگران اصلی و چالشها و فرصتهای موجود بررسی میشود. علاوه بر این، روندهای نوظهور و پیشبینی آینده این حوزه نیز ارائه شده است.
دانلود فصل ابزار تولید محتوای متنی و تصویری
دانلود گزارش تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳
بازیگران صنعت تولید محتوا: ارائه خدمات در برابر توسعه ابزارهای فناورمحور
بازیگران صنعت تولید محتوای متنی و تصویری را میتوان بر اساس مدل کسبوکارشان بهخصوص از نظر شیوه ارائه خدمات و محصول به دو گروه کلی تقسیم کرد:
- ارائهکنندگان خدمات: شامل آژانسهای تولید محتوا و پلتفرمهای برونسپاری که تیم داخلی تولید محتوای آژانسها و فریلنسرها فعال در پلتفرمها بهطور مستقیم در فرایند تولید محتوا از طریق ایفای نقش میکنند.
- ارائهکنندگان ابزار: استارتاپها و شرکتهایی که با توسعه ابزارهای فناوریمحور فرایند تولید محتوا را تسهیل میکنند.
در دنیای امروز، ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری نقش کلیدی در سادهسازی و بهینهسازی فرایندهای بازاریابی دارند. این ابزارها با استفاده از هوش مصنوعی و فناوریهای پیشرفته، به کسبوکارها کمک میکنند تا محتوای متناسب با نیاز مخاطبان خود را سریعتر و با هزینه کمتر تولید کنند. ابزارهای تولید محتوا به سه دسته اصلی تقسیم میشوند:
- ابزارهای تخصصی: این ابزارها بر توسعه مدلهای زبانی اختصاصی (LLM) یا ارائه قالبهای محتوایی آماده متمرکز هستند.
- ابزارهای جامع هوش مصنوعی: این ابزارها جتباتهای مبتنی بر هوش مصنوعی با مدلهای زبانی اختصاصی هستند که علاوه بر تولید محتوا، قابلیتهای متنوع دیگری نیز ارائه میدهند.
- ابزارهای تجمیعکننده هوش مصنوعی: این دسته با تجمیع ابزارهای تخصصی تولید محتوا و ابزارهای جامع هوش مصنوعی، دسترسی آسان به طیف گستردهای از قابلیتها را برای کاربران فراهم میکنند.
علاوه بر ارائهکنندگان تخصصی ابزارهای تولید محتوا، بازیگران سایر حوزههای مارتک نیز این قابلیت را در محصولات خود ارائه میکنند. بهعنوان مثال، ابزارهای سئو و پلتفرمهای مدیریت شبکههای اجتماعی با استفاده از هوش مصنوعی، قابلیت تولید محتوا را به خدمات خود افزودهاند.
امیر شریفزاده، مدیرعامل آتنا
تعدادی از بازیگران «ابزارهای تجمیعکننده هوش مصنوعی» علاوه بر ارائه مستقیم خدمات به کاربران و کسبوکارها، به ارائه خدمات تجاری (B2B) نیز روی آوردهاند. این بازیگران با تجمیع APIهای هوش مصنوعی متعدد، زیرساخت لازم برای توسعه محصولات بر پایه هوش مصنوعی را برای کسبوکارهای دیگر فراهم میکنند.
تکامل ابزارهای تولید محتوا در ایران از ویراستاری متن تا هوش مصنوعی
محصولات ارائهشده توسط ارائهکنندگان ابزارهای تولید محتوا به سه دسته اصلی تقسیم میشوند: محصولات اصلی، مکمل، و سایر محصولات. هر دسته نقش خاصی در بهینهسازی فرایندهای تولید محتوا و پاسخ به نیازهای متنوع کاربران ایفا میکند.
اولین ابزارهای تولید محتوای متنی در ایران با تمرکز بر ویراستاری متن از اواسط دهه ۹۰ وارد بازار شدند. این ابزارها، که عمدتاً قابلیتهای سادهای مانند اصلاح خطاهای نگارشی و زبانی را ارائه میدادند، خاستگاه اولین نسل ابزارهای تولید محتوا بودند. اما با ورود هوش مصنوعی به عرصه تولید محتوا، تحولی شگرف در این صنعت ایجاد شد. در سطح جهانی، ابزارهای تولید محتوای متنی هوشمند مانند ChatGPT و ContentBot امکان تولید متنهای دقیق و خلاقانه را با سرعتی بیسابقه فراهم کردند. این پیشرفتها باعث شد ابزارهای مشابهی نیز در ایران توسعه یابند. اولین ابزارهای تولید محتوای متنی هوشمند ایرانی در اوایل دهه ۱۴۰۰ معرفی شدند. این ابزارها، که اغلب به دلیل محدودیتهای ابزارهای خارجی برای زبان فارسی شکل گرفتند، امروزه با یکپارچهسازی فناوریهای جهانی و بومیسازی مدلهای زبانی به رقیبان بازیگران خارجی تبدیل شدهاند.
در حوزه محتوای تصویری، ارائهکنندگان قالبهای گرافیکی آماده از اواخر دهه ۹۰ در ایران ظهور کردند و به کسبوکارها کمک کردند تا طرحهای تبلیغاتی و گرافیکی خود را بهراحتی ایجاد و ویرایش کنند. اما نقطه عطف این صنعت، ارائه ابزارهای تصویرسازی هوش مصنوعی بود که تحول بزرگی در تولید محتوای خلاقانه رقم زد. این ابزارها به کاربران اجازه میدهند بدون نیاز به مهارتهای پیشرفته طراحی، تصاویر خلاقانهای با استفاده از مدلهای هوش مصنوعی تولید کنند.
محصولات مکمل در این صنعت، با تمرکز بر بهبود و تکمیل عملکرد ابزارهای اصلی، نقش پشتیبان را ایفا میکنند. تقویمهای محتوایی به بازاریابان کمک میکنند تا برنامهریزی بهتری برای زمانبندی انتشار محتوا داشته باشند و از این طریق بهینهسازی استراتژیهای بازاریابی خود را تضمین کنند. فرهنگ املایی نیز، بهویژه در زبان فارسی، برای افزایش دقت زبانی و جلوگیری از اشتباهات نگارشی، مورد توجه کاربران قرار گرفته است.
در کنار محصولات اصلی و مکمل، محصولات دیگری توسط بازیگران این صنعت ارائه میشود که خدمات متنوعتری ارائه میدهند. یکی از این ابزارها، چتباتهای هوش مصنوعی مانند ChatGPT است که تولید محتوای متنی و تصویری یکی از کاربردهای آن است. این چتباتها با مدلهای زبانی گسترده (LLM) طراحی شدهاند و قابلیتهایی فراتر از تولید محتوا ارائه میدهند. همچنین ارائهکنندگان «ابزارهای تجمیعکننده هوش مصنوعی» با ارائه «دستیارهای هوش مصنوعی» که کاربران را از دستورنویسی بینیاز (Prompt) میکنند، جایگزین «ابزارهای جامع هوش مصنوعی» محسوب میشوند.
مقایسه بازیگران کلیدی ارائهکننده ابزار تولید محتوا بر اساس تنوع محصولی
بازیگران کلیدی صنعت تولید محتوای متنی و تصویری به سه دسته اصلی تقسیم میشوند. ابزارهای جامع هوش مصنوعی دسته دیگری از بازیگران این صنعت هستند که با ارائه چتباتها و دستیارهای هوش مصنوعی قابلیتهایی فراتر از تولید محتوا، نظیر برنامهنویسی و مشاوره، را در اختیار کاربران قرار میدهند. ChatGPT و Gemini نمونههای برجسته این گروه هستند. این ابزارها به دلیل انعطافپذیری و کاربردهای گسترده، توانستهاند جایگاه ویژهای در بازار پیدا کنند.
ابزارهای تخصصی تولید محتوای تصویری بیشتر بر طراحی و ایجاد تصاویر گرافیکی تمرکز دارند. این ابزارها بهطور معمول با تنوع محصولی کمتر، نیازهای خاصی مانند طراحیهای حرفهای و تبلیغاتی را برآورده میکنند. نمونههایی مانند Midjourney و Leonardo AI در این دسته قرار میگیرند.
در مقابل، ابزارهای تخصصی تولید محتوا بر ارائه خدمات تولید محتوای متنی متمرکز هستند. این ابزارها با استفاده از مدلهای زبانی پیشرفته، متنهای خلاقانه و متناسب با نیاز کاربران تولید میکنند. برخی از آنها، مانند ContentBot و خودنویس، قابلیتهایی فراتر از تولید متن ارائه دادهاند و با افزودن قابلیت تصویرسازی، توانستهاند خدمات خود را گسترش دهند.
ساختار بازار تولید محتوا: سهم غالب خارجیها و چالش بازیگران داخلی
اندازه بازار ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری در ایران در سال ۱۴۰۲ بین ۱۶۰ تا ۱۷۵ میلیارد تومان تخمین زده میشود. محاسبه دقیق اندازه بازار به دلیل کاربردهای متنوع این ابزارها، بهویژه ابزارهای جامع ، چالشبرانگیز است. بخشی عمده از اندازه بازار به خرید اکانتهای پریمیوم ChatGPT اختصاص دارد. این ابزارها علاوه بر تولید محتوا، در زمینههایی نظیر برنامهنویسی و آموزش نیز کاربرد دارند که برآورد دقیق سهم آنها در بازار ابزارهای تولید محتوا را پیچیدهتر میکند. با این حال، بازیگران خارجی بیش از ۹۰٪ از اندازه ریالی بازار را به خود اختصاص دادهاند.
ساختار بازار نشاندهنده رقابت پایین بین بازیگران مختلف است. در این بازار، ChatGPT بهعنوان رهبر بازار، بیش از ۷۰٪ از حجم تولید محتوا را در اختیار دارد. Gemini نیز با سهمی حدود ۱۰٪ در جایگاه چالشگر قرار دارد. بازیگران داخلی مانند خودنویس و محتوابامن بهعنوان ابزارهای تخصصی تولید محتوا در کنار آتنا، اول، ویرا و زیگپ بهعنوان ابزارهای تجمیعکننده در نقش دنبالکننده بازار عمل میکنند و با ارائه خدمات بومی و پشتیبانی از زبان فارسی، سعی دارند سهم خود را افزایش دهند. اما در مجموع، سهم بازیگران خارجی از نظر حجم تولید محتوا بیش از ۸۵٪ تخمین زده میشود که نشاندهنده تسلط این ابزارها بر بازار است.
بیشترین استفاده از ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری در ایران، متعلق به فریلنسرهای تولید محتوا و آژانسهای بازاریابی است. این روند در حال گسترش به صنایع دیگر مانند گردشگری و خردهفرویش آنلاین است؛ زیرا ابزارهای هوش مصنوعی به کاهش هزینهها و افزایش بهرهوری کمک شایانی میکنند.
پویا بهیاد، مدیرعامل خودنویس
ترجیح کسبوکارها در استخدام نیروی تماموقت یا همکاری با فریلنسرها از دلایل اصلی استفاده کم از ابزارهای تولید محتوا است. اما با توجه به هزینه بالای نیروهای متخصص و باکیفیت، میزان استفاده کسبوکارهای کوچک و متوسط با سرعت بالایی در حال افزایش است. با افزایش دقت و تخصص ابزارها در بازه زمانی میانمدت، کسبوکارهای بزرگ نیز به استفاده از این ابزارها روی خواهند آورد.
چالشها و فرصتها: عبور از موانع و بهرهبرداری از فرصتهای بومیسازی
صنعت ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری در ایران با چالشهای متعددی روبهرو است که بخشی از آنها به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور بازمیگردد. یکی از بزرگترین چالشها، کمبود نیروی انسانی متخصص است. توسعه مدلهای زبانی و ابزارهای هوش مصنوعی نیازمند تخصصهای پیشرفتهای در زمینههای پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین است که همچنان در ایران به دلیل مهاجرت فیزیکی و غیرفیزیکی نیروی انسانی متخصص محدودیتهایی جدی دارد. علاوه بر این، عدم شفافیت قوانین مالیاتی و کسبوکار، موانع بزرگی برای توسعه شرکتهای فعال در این صنعت ایجاد کرده است. این مشکلات نه تنها سرعت رشد را کاهش میدهند، بلکه باعث افزایش هزینههای اجرایی نیز میشوند.
از دیگر چالشهای جدی، هزینه بالای زیرساختهای پردازنده گرافیکی (GPU) است. با افزایش نرخ ارز و تحریم کسبوکارهای ایرانی، تهیه این تجهیزات برای توسعه مدلهای هوش مصنوعی بسیار پرهزینه شده و بازیگران داخلی را در رقابت با ابزارهای خارجی دچار مشکل کرده است.
در مقابل، فرصتهای مهمی نیز وجود دارد. تمایل بالای کاربران ایرانی به فناوریهای جدید مانند هوش مصنوعی، فضای مناسبی برای رشد این ابزارها فراهم کرده است. کاربران فعال در حوزههایی نظیر بازاریابی دیجیتال و تولید محتوا، استقبال زیادی از ابزارهای نوآورانه نشان دادهاند. علاوه بر این، تأمین امنیت دادهها از طریق ذخیرهسازی داخلی میتواند با جلب اعتماد سازمانهای دولتی و کسبوکارها میتواند سهم بازیگران داخلی از بازار را افزایش دهد.
احسان عزیزی، مدیرعامل اول
دغدغه اصلی کسبوکارها و سازمانی دولتی در استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی، حفظ امنیت داده است. با توجه به عدمتوجیه «توسعه مدل اختصاصی» در داخل کشور، این دغدغه را میتوان از طریق راهاندازی «پلتفرمهای تجمیعکننده مدلهای هوش مصنوعی» و ذخیرهسازی داده در داخل کشور رفع کرد که میتواند زمینه رشد بازار را فراهم کند.
آینده ابزارهای تولید محتوا: از یکپارچهسازی با CMS تا دستیارهای هوشمند
صنعت ابزارهای تولید محتوای متنی و تصویری در ایران، تحت تأثیر پیشرفتهای فناوری و تغییرات نیازهای بازار، روندهای متعددی را تجربه میکند. یکی از مهمترین ترندهای این صنعت، یکپارچهسازی ابزارهای تولید محتوا با سیستمهای مدیریت محتوا (CMS) است. این روند به کسبوکارها امکان میدهد که فرایندهای تولید و انتشار محتوا را بهصورت یکپارچه و کارآمد مدیریت کنند.
یکی دیگر از روندهای مهم، توسعه دستیارهای هوشمند بدون نیاز به دستورنویسی (Prompt) است. این ابزارها با سادهسازی فرایند تعامل کاربران با فناوریهای پیشرفته، تولید محتوا را حتی برای کاربران غیرفنی نیز امکانپذیر میکنند. چنین قابلیتهایی نهتنها بهرهوری را افزایش میدهند، بلکه دسترسی گستردهتر به ابزارهای تولید محتوا را برای مخاطبان مختلف فراهم میکنند.
پیشبینیها نشان میدهد که افزایش دقت و شخصیسازی ابزارهای تولید محتوا نیز در سالهای آینده اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد. بازیگران داخلی و خارجی با تمرکز بر ارائه امکاناتی نظیر تنظیم لحن، سبک، و قالب متناسب با نیاز کاربر، به دنبال ایجاد ارزش افزوده برای مشتریان خود هستند.
امیرحسین مهردوست، بنیانگذار فیبوناچی
توسعه دستیارهای هوشمند و شخصیسازیشده با کاربردهای تخصصی در بهبود سئو، کپشننویسی، نگارش محتوای تبلیغاتی و… مسیر آینده بازیگران ایرانی خواهد بود. بهبود سهولت استفاده برای کاربران با تعریف دستورهای آماده و اتصال آن به مدلهای متنوع هوش مصنوعی، میتواند نقطه قوت بازیگران ایرانی محسوب شود.
قدردانی از همراهان گزارش
از همکاری و همراهی ارزشمند دوستانمان در «خودنویس»، «آتنا» و «پیکسی» که بهعنوان پارتنر دادهای در تهیه فصل «ابزار تولید محتوای متنی و تصویری» ما را یاری کردند، سپاسگزاریم.
همچنین از دوستانمان در «اسمارتک» و «کاوهنگار» که با پشتیبانی و حضور مؤثر خود در تهیه گزارش جامع «تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳» همراه ما بودند، قدردانی میکنیم.
درباره تکراسا اینسایت
تکراسا اینسایت بهعنوان یک کسبوکار اجتماعی، با هدف رفع کمبود داده و اینسایت قابل دسترس در اقتصاد دیجیتال ایران، گزارشهای جامعی را منتشر میکند. گزارش «۱۴۰۳ تکنولوژیهای بازاریابی ایران»، که توسط تکراسا اینسایت در آذر ۱۴۰۳ رونمایی شد، تلاش دارد تا تصویری جامع از وضعیت تکنولوژیهای بازاریابی در ایران ارائه دهد. میتوانید تکراسا اینسایت را از طریق شبکههای اجتماعی زیر دنبال کنید:
