گزارش منابع انسانی ایران اچآر ۱۴۰۰ در راستای مسئولیت اجتماعی و بهره‌مندسازی کسب‌وکارها و متخصصین کشور در خرداد ۱۴۰۰ منتشر شد. این گزارش آماری با تحلیل داده‌های نیروی انسانی کشور و افراد جویای شغل در بخش خصوصی توسط ایران اچآر تهیه شده است. علاوه بر این، به منظور ارائه گزارش جامع‌تر از اطلاعات مجموعه‌های پیشرو در حوزه منابع انسانی نظیر بنیاد نخبگان، آزمون استخدام شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان، مسابقات مهارت‌سنجی فن‌آورد، انجمن ارتباط با صنعت دانشگاه شریف، مرکز نوآوری فناوری‌های اشتغال و دانشکده کار و اشتغال نیز استفاده گردید. یافته‌های این گزارش با تحلیل اطلاعات بیش از ۴۶۰ هزار کارجو به دست آمده است.
ایران اچآر، نسل جدید راهکارهای منابع انسانی است که جهت ایجاد بستر مدیریت استعداد برای شرکت‌های خصوصی از فهرست کارجویان ارزیابی‌شده و مصاحبه‌شده در آزمون‌ها و مسابقات مختلف مهارتی بهره می‌برد. علاوه بر آن، نتایج تست‌های شخصیت‌شناسی، هوش هیجانی، خودآگاهی و مفاهیم روانشناسی صنعتی کارجو را در قالب یک رزومه معتبر و هوشمند در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهد.
در این مقاله بر اساس داده‌های گزارش منابع انسانی ایران اچآر، ابتدا تیپ شخصیتی افراد جویای شغل بررسی شده است. سپس بر اساس معیارهای جنسیت، تجرد یا تأهل، محل سکونت، مدرک تحصیلی و … میانگین حقوق مورد انتظار افراد نیز در قالب نمودار و جدول به نمایش درآمده است.
توزیع تیپ شخصیتی افراد جویای شغل بر اساس آزمون MBTI
آزمون شخصیت‌شناسی مایرز بریگز (Myers-Briggs Type Indicator) که به اختصار MBTI نامیده می‌شود، یک ابزار برای شناسایی شخصیت، نقاط قوت و ضعف، ترجیحات شغلی، اولویت‌ها و … افراد است. این آزمون می‌تواند زمینه شناخت بهتر کارجویان توسط کارفرمایان را فراهم کند.
در آزمون MBTI ، افراد در ۱۶ شخصیت دسته‌بندی می‌شوند که هر شخصیت را به اختصار با ۴ حرف انگلیسی نمایش می‌دهند. در اصل هر حرف انگلیسی نشان‌دهنده یک معیار از شخصیت افراد است که به‌صورت زیر تعریف شده‌اند:
- برون‌گرایی (E) یا درون‌گرایی (I)
- حسی (S) یا شهودی (N)
- منطقی (T) یا احساسی (F)
- قضاوت‌گر (J) یا ادراکی (P)
بر اساس داده‌های گزارش منابع انسانی ایران اچآر، بیش از ۷۵٪ افراد شخصیت ESTJ، ENTJ و ISTJ داشته‌اند. ویژگی‌ها و شغل مناسب این شخصیت‌ها به شکل زیر است:
ESTJ: مدیران عالی
این تیپ شخصیتی که بیش از یک سوم افراد جویای شغل را تشکیل می‌دهد، برون‌گرا، حسی، منطقی و قضاوتی هستند. این افراد برای کارهای مدیریتی مناسب هستند و از اینکه مسئولیتی به آن‌ها محول شود و همه چیز را در کنترل داشته باشند، لذت می‌برند.
ENTJ: رهبران باشهامت
٪۲۵ از افراد، تیپ شخصیتی ENTJ داشته‌اند که برون‌گرا، شهودی، منطقی و قضاوتی هستند. ENTJها رهبرانی الهام‌بخش و کاریزماتیک هستند که دوست دارند دیگران را برای همکاری با یکدیگر هدایت کرده و زمینه بهبود خود و جامعه را فراهم کنند.
ISTJ: عمل‌گراهای قابل‌اعتماد
بیش از ۱۵٪ افراد شخصیت ISTJ داشته‌اند که درون‌گرا، حسی، منطقی و قضاوتی هستند. این تیپ شخصیتی معمولاً افراد عمل‌گرا و واقع‌اندیش هستند و دوست دارند با تیمی پرانرژی کار کنند. این افراد در کار سخت‌گیر و بدون انعطاف هستند.
حقوق مورد انتظار در سطوح تحصیلی
مدرک تحصیلی بیش از نیمی از جامعه آماری گزارش منابع انسانی ایران اچآر کارشناسی بوده است. همان طور که در تصویر مشخص است، بیش از ۲۸٪ افراد مدرک کارشناسی ارشد داشته‌اند و مابقی مقاطع تحصیلی در اقلیت هستند.
بر اساس آمار موجود در این گزارش، میانگین حقوق مورد انتظار افراد جویای شغل تقریباً ۷۵ میلیون ریال بوده است. در تصویر زیر حقوق مورد انتظار بر اساس مدرک تحصیلی نشان داده شده است. بیش از نیمی از افراد با مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد به پایین بازه حقوق ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال را انتخاب کرده‌اند. این افراد با وجود اینکه بیش از چهار سال در دانشگاه به تحصیل پرداخته‌اند، انتظار حقوقی برابر با فردی با مدرک پایین‌تر دارند.
بر اساس اعداد این جدول میانگین حقوق درخواستی مدارک دکتری، کارشناسی ارشد، کارشناسی، کاردانی، دیپلم و زیر دیپلم به ترتیب ۹۸، ۸۲، ۷۴، ۷۵، ۷۰ و ۷۲ میلیون ریال است. نکته جالب این است که تنها افراد با مدرک تحصیلی دکتری انتظار حقوق بیشتری نسبت به دیگران دارند و فارغ‌التحصیلان با مدارک تحصیلی پایین‌تر از کارشناسی ارشد مبلغ نسبتاً مشابهی را برای حقوق درخواست کرده‌اند. با وجود اینکه افراد دارای مدرک دکتری نزدیک به ۱۰ سال مشغول به تحصیل بوده‌اند، اما تنها ۳۰٪ بیشتر از میانگین انتظار دریافت حقوق داشته‌اند.
این اعداد نشان می‌دهد که یک فرد با مدرک زیر دیپلم تقریباً به اندازه یک فرد با مدرک کارشناسی انتظار دریافت حقوق را دارد. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که مدرک تحصیلی از دید افراد جویای شغل فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی به پایین اهمیت چندانی نداشته است. البته این موضوع برای کارفرمایان همچنان اهمیت بالایی دارد. اما به دلیل نبود نیروی کار متخصص و کاربلد در صورتی که یک فرد مهارت‌های لازم برای کار را داشته باشد، اهمیت مدرک تحصیلی کمتر به نظر خواهد آمد.
مقایسه میزان حقوق مورد انتظار به تفکیک جنسیت
ترکیب جنسیتی در جامعه آماری گزارش ایران اچآر ۴۴/۵٪ زن و ۵۵/۵٪ مرد بوده است. طبق آمارگیری نیروی کار در زمستان ۱۳۹۹، نرخ مشارکت اقتصادی نیروی کار برای مردان ۶۸/۵٪ و برای زنان ۱۳/۳٪ بوده است. با وجود اینکه جمعیت فعال (شاغل و بیکار) مردان بیش از ۵ برابر زنان است، اما توزیع جنسیتی در میان مردان و زنان جویای شغل برابر بوده است. به نظر می‌رسد زنان بیشتر از آقایان به استخدام در بخش خصوصی در حوزه صنعت یا خدمت علاقه داشته و احتمالاً مردان به فعالیت در بخش دولتی یا آزاد علاقه دارند.
در تصویر زیر می‌توانید انتظارات دریافت حقوق مردان و زنان را ببینید. بیش از نیمی از مردان و زنان انتظار حقوق ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون ریالی داشته‌اند. اما تفاوت انتظارات مردان و زنان در دریافت حقوق در جایی است که یک سوم زنان حاضر هستند با حقوقی کمتر از ۵۰ میلیون ریال مشغول به کار شوند؛ در حالی که تنها ۱۵٪ از مردان تمایل به کار با این مبلغ از حقوق هستند.
میانگین حقوق مورد انتظار زنان و مردان به ترتیب ۶۶ و ۸۷ میلیون ریال بوده که نشان‌دهنده انتظار دریافت ۳۲٪ حقوق بیشتر توسط مردان نسبت به زنان است. این موضوع با تمایل ۳۱٪ مردان به دریافت حقوق بیش از ۱۰۰ میلیون ریال تناسب دارد. در حالی که تنها ۱۴٪ از زنان درخواست پرداخت چنین حقوقی را دارند.
مقایسه حقوق مورد انتظار افراد متأهل و مجرد
بر اساس گزارش منابع انسانی ایران اچآر، تنها یک سوم از افراد متأهل و بیشتر آن‌ها مجرد بوده‌اند. میانگین حقوق درخواستی مجردها ۷۴ میلیون ریال و متأهل‌ها ۸۱ میلیون ریال بوده است.
این اعداد نشان می‌دهد که برخلاف انتظار، افراد مجرد و متأهل انتظار حقوقی تقریباً نزدیکی به هم دارند. این انتظارات می‌تواند به دو دلیل باشد:
- بالا بودن انتظار مجردها می‌تواند به این دلیل باشد که زندگی مستقل از خانواده دارند و به همین دلیل هزینه زندگی بالا موجب این انتظار شده است.
- در سمت دیگر، با توجه به ترکیب جنسیتی گزارش ایران اچآر می‌توان گفت دیگر مردان به تنهایی مسئولیت تأمین نیازهای مالی خانواده را بر عهده ندارند و زنان نیز پابه‌پای مردان تلاش می‌کنند. در صورت اشتغال هم‌زمان زن و مرد متأهل می‌توان انتظار داشت که نیاز مالی خانواده نیز برطرف شود.
توزیع جغرافیایی افراد جویای شغل به تفکیک استان
در تصویر زیر، توزیع جغرافیایی افراد جویای شغل به تفکیک استان قابل مشاهده است. ۵۲٪ افراد از پنج استان بزرگ کشور یعنی تهران، اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان و فارس بوده‌اند.
در صورتی که توزیع نمونه آماری گزارش ایران اچآر در هر استان را با توزیع نرخ مشارکت اقتصادی هر استان در کل کشور مقایسه کنیم، مشاهده می‌شود که این درصدها نزدیک به هم هستند. بر این اساس می‌توان گفت توزیع جغرافیایی جامعه آماری گزارش ایران اچآر با توزیع جمعیت فعال (افراد شاغل و بیکار) کشور مشابه بوده و نتایج منتشر شده در این گزارش نشان‌دهنده ویژگی‌ها و انتظارات کارجویان در هر استان است.
میانگین حقوق مورد انتظار افراد جویای شغل در هر استان
بر اساس داده‌های موجود در جدول زیر که از گزارش ایران اچآر به دست آمده است و میانگین حقوق مورد انتظار ۷۵ میلیون ریالی، افراد جویای شغل ۱۵ استان از ۳۱ استان بیش از این عدد انتظار دریافت حقوق داشته‌اند. بیشترین حقوق مورد انتظار به ساکنین دو استان بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد با میانگین حقوق ۸۹ و ۹۱ میلیون ریال اختصاص دارد. سه استان سمنان، گیلان و خراسان جنوبی با میانگین ۷۱، ۷۰ و ۶۷ میلیون ریال کمترین حقوق مورد انتظار را داشته‌اند.
در صورتی که استان‌های کشور را بر اساس هزینه خانوار شهری در سال ۱۳۹۹ مرتب کنیم، استان تهران گران‌ترین استان کشور برای زندگی شناخته می‌شود. با این حال حقوق مورد انتظار تهرانی‌ها بیشترین عدد نبوده و با ۸۱ میلیون ریال تقریباً برابر با هزینه ماهانه خانوار شهری در تهران بوده است. دو استان البرز و مازندران به ترتیب با ۶۳ و ۵۳ میلیون ریال بیشترین هزینه ماهانه را بعد از تهران دارند. افرادی جویای شغل استان‌های البرز و مازندران ۷۹ و ۷۴ میلیون ریال انتظار دریافت حقوق داشته‌اند که بیشتر از هزینه خانوار شهر در این استان‌ها است.
در میان استان‌ها، حقوق مورد انتظار ایلامی‌ها جالب توجه است. با وجود اینکه استان ایلام با هزینه ماهانه خانوار شهری ۴۰ میلیون ریال در رتبه ۲۸ است، اما با میانگین حقوق مورد انتظار ۸۲ میلیون ریال در رتبه سوم حقوق مورد انتظار قرار دارد!
در این مقاله به کمک داده‌های موجود در گزارش منابع انسانی ایران اچ‌ار سعی کردیم بیشتر حقوق مورد انتظار افراد جویای شغل در ایران را بر اساس معیارهای مختلف بررسی کنیم. اطلاعات بیشتری درباره رشته و نوع دانشگاه، هوش هیجانی، تمایل به دورکاری، درون‌گرایی و برون‌گرایی و … افراد جویای شغل نیز در این گزارش موجود است که می‌توانید از لینک زیر آن را دانلود کنید.
