از قدیم پیدا کردن گنج و به اصطلاح زیرخاکی، یکی از سرگرمی‌ها و شاید شغل یک سری از افراد بوده است. کالاهایی که در گوشه‌ای پنهان شده‌اند و با گذشت زمان به‌تدریج ارزشمندتر می‌شوند. آیا در بورس هم می‌توان سهام زیرخاکی پیدا کرد تا بعد از گذشت مدتی با قیمت بالاتری قابل فروش باشد؟ این سؤالی است که قصد داریم در این مطلب به کمک یکی ابزارهای بازاریابی دیجیتال مارکتینگ، گوگل ترندز (Google Trends)، به آن بپردازیم.
علوم به کمک هم می‌آیند
ترکیب علوم مختلف از گذشته تا به امروز کاربرد بسیاری در حل چالش‌های بشر داشته است. بسیاری از چالش‌ها زمانی به نتیجه رسیده‌اند که متخصصان توانستند از علوم دیگر در حل مسائل مربوط به رشته خود استفاده کنند. این اتفاق در طول تاریخ به دفعات تکرار شده و علوم میان‌رشته‌ای توانسته‌اند باری از دوش دانشمندان بردارند؛ علومی چون ژئوفیزیک، رباتیک و … که از ترکیب دانش چند علم پدید آمده‌اند. اینکه نگاه متفاوت به یک مسئله می‌تواند به حل آن مسئله منجر شود، بر کسی پوشیده نیست. اتفاقی که با شکل‌گیری در علوم مالی و بازاریابی نیز می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند.
اگر در بورس فعالیت دارید، قطعاً در مورد حرکت‌های توده‌وار سرمایه‌گذاران شنیده‌اید. اتفاقی که در بسیاری از موارد منجر به تشکیل یا سنگین شدن صف‌های خریدوفروش برخی سهم‌های بازار می‌شود. اما چطور می‌توان قبل از جلب توجه اهالی بازار، افزایش تقاضای خرید این سهم‌ها را پیش‌بینی کرد؟ همان سهم‌های زیرخاکی‌های بورس!
جست‌وجوی نام سهام در گوگل
تابه‌حال پیش آمده درباره سهامی که قصد خرید یا فروش آن را دارید، نام نماد آن را در گوگل جست‌وجو کنید؟ این جست‌وجوها تا چه اندازه می‌تواند در تشخیص روند نزولی یا صعودی آتی یک سهم مؤثر باشد؟
درک صحیح ارتباط بین جست‌وجوهای گوگل و نمودار تغییرات قیمت سهام در بورس، می‌تواند عملکرد شما در بازار سهام را بهبود بخشد. در این روش با استفاده از ابزاری به نام گوگل ترندز (Google Trends) می‌توان به‌راحتی با بررسی کلمات کلیدی مرتبط با بورس و همچنین نام شرکت‌های مختلف، از تغییرات میزان جست‌وجوی آن‌ها مطلع شد. این ابزار نشان می‌دهد که در کدام روزها سهام شرکت‌های مورد نظر طرفداران بیشتری نسبت به روزهای قبل داشتند. با کسب این اطلاعات و بررسی نمودار قیمت در روزهای مختلف، می‌توان به خوبی از این ابزار ارزشمند برای انتخاب سهم‌های مستعد رشد استفاده کرد.
افرادی که در بورس فعالیت دارند، از ابزارهای مختلفی جهت دریافت اطلاعات و تشخیص روند بازار و سهام شرکت‌های مختلف استفاده می‌کنند که گوگل ترندز می‌تواند یکی از ابزارهای کاربردی در این زمینه باشد. با استفاده از گوگل ترندز می‌توانید ببینید کدام سهم‌ها بیشتر توسط کاربران اینترنت جست‌وجو می‌شوند و ترندهای آن در بازه‌های زمانی مختلف چگونه است.
به بیان دیگر می‌توان این‌طور برداشت کرد که سهم‌هایی که بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران در موتورهای جست‌وجو هستند، احتمال حرکت صعودی یا نزولی بیشتری خواهند داشت. قاعدتاً اگر از ابزار گوگل ترندز در کنار سایر تحلیل‌های بورسی استفاده کنید، شانس کسب بازدهی شما از بازار سرمایه افزایش معناداری خواهد یافت. برای اینکه از این ابزار در تحلیل‌های بورسی‌تان استفاده کنید، بهتر است کمی با گوگل ترندز آشنا شوید.
گوگل ترندز چیست؟
زمانی که صحبت از موتور جست‌وجو باشد، بدون شک اولین کلمه‌ای که پس از آن به ذهن اکثر کاربران می‌رسد، «گوگل» است. به‌طور حتم می‌دانید که با یکی از ابر شرکت‌های فناوری جهان روبرو هستیم. شرکتی که در ارائه خدمات و ابزارهای دیجیتال فرسنگ‌ها با سایر رقبایش فاصله دارد.
در زبان فارسی ترند به معنی روند است و منظور از روند، آمار و اطلاعاتی است که به‌صورت لحظه‌ای منتشر نمی‌شود؛ بلکه نمایش سیر تغییرات بسیار حائز اهمیت است. با توجه به این توضیحات می‌توان گفت که از طریق این سیستم، روند جست‌وجوی واژه‌های مختلف در گوگل قابل‌مشاهده و بررسی است. زمانی که شما کلماتی را در این ابزار جست‌وجو می‌کنید، نمودارهایی از روند افزایش و کاهش میزان جست‌وجوها در این زمینه را نشان می‌دهد.
بررسی‌هایی که برای آمار جست‌وجوی گوگل انجام می‌شود، در ابزاری به نام «گوگل ترندز» قابل مشاهده است. گوگل ترندز خدماتی را به کاربران خود ارائه می‌دهد که قابل‌شمارش نیست. این ابزار ابتدا برای جمع‌آوری اطلاعات مختلف در مورد کلمات کلیدی کاربرد داشت. هدف اولیه طراحی گوگل ترندز استفاده نویسندگان و طراحان وب‌سایت جهت دسترسی به بهترین کلمات کلیدی بود تا بتوانند جایگاه وب‌سایتشان را در گوگل ارتقا دهند.
با افزایش محبوبیت روزافزون گوگل و استفاده طیف وسیعی از مردم از این موتور جست‌وجوی قدرتمند، به‌تدریج ویژگی‌های فراوانی چون بررسی و مقایسه کلمات کلیدی در بازه‌های زمانی بلندمدت نیز به آن افزوده شد. در این شرایط کاربران بسیاری به این باور رسیدند که با استفاده از جامعه آماری قدرتمند گوگل می‌توان به‌راحتی بسیاری از کلید واژه‌های مورد جست‌وجو را با هم مقایسه کرد تا بهترین و محبوب‌ترین ترند از نظر دیگر کاربران در سراسر جهان را تشخیص داد.
در جست‌وجوی سهام
با توجه به اینکه سهام بیش از ۶۰۰ شرکت در بازار بورس تهران معامله می‌شود، یکی از دغدغه‌های فعالان این بازار یافتن سهام ارزنده است. سهامی که پیش از اقبال عمومی اهالی بازار و با قیمتی مناسب خریداری کنند.
روش‌های مختلفی برای تحلیل و بررسی شرکت‌ها در بورس وجود دارد؛ تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و تابلوخوانی از متداول‌ترین این روش‌ها هستند. سرمایه‌گذاران به کمک تحلیل تکنیکال نمودار تغییرات قیمت سهم را بررسی می‌کنند تا با استفاده از ابزارها و الگوهای موجود، اهداف قیمت سهم را مشخص کنند. همچنین در تحلیل بنیادی به بررسی وضعیت مالی و ساختار شرکت می‌پردازند و در تابلوخوانی به کمک فیلترنویسی و تعریف شاخص‌های مختلف، فهرستی از شرکت‌های مورد نظرشان را دریافت کنند.
اما آیا می‌توان به کمک بررسی روند جست‌وجوی نام یا نماد یک شرکت در گوگل هم سهم‌های زیرخاکی بورس پیدا کرد؟
ارتباط بین گوگل ترندز و بورس
سازوکار انجام معاملات در بازارهای آزاد از جمله بورس، بر پایه عرضه و تقاضاست؛ بنابراین زمانی که قدرت تقاضا به نسبت عرضه افزایش یابد، شاهد افزایش قیمت سهم خواهیم بود. شناسایی افزایش قدرت خریداران در بازار، به کمک تابلوخوانی (بررسی تابلوی معاملات سهم) و فیلترنویسی امکان‌پذیر است.
یک اصل در تحلیل تکنیکال می‌گوید: روندها را شناسایی و در جهت آن حرکت کنید. اما این اصل در تحلیل سهام بر اساس گوگل ترندز متفاوت است؛ روندها را شناسایی و خلاف جهت آن حرکت کنید!
زمانی که قیمت سهام یک شرکت افزایش زیادی داشته و مستعد ریزش است، می‌توان گفت تمایل خریداران به سرمایه‌گذاری در این شرکت رو به کاهش است. در نتیجه هم‌زمان با افت قیمت سهام، تعداد دفعاتی که اهالی بازار در جست‌وجوی اطلاعاتی از وضعیت مالی و معاملاتی شرکت باشند، افزایش می‌یابد. همین امر اهمیت امتیاز و اطلاعات منتشر شده در گوگل ترندز را مشخص می‌کند. با بررسی روند این جست‌وجوها مشخص می‌شود که افزایش محبوبیت نماد یک شرکت در گوگل ترندز زمانی اتفاق می‌افتد که در بازار سهام شاهد رسیدن قیمت آن سهم به محدوده جذابی برای خرید هستیم. یعنی پیش از شروع روند صعودی قیمت سهام، رشد جست‌وجوی اطلاعات شرکت در گوگل ترندز اتفاق می‌افتد.
با این تفاسیر هرچه افزایش قیمت سهام شرکت ادامه داشته باشد، به‌تدریج میزان تمایل کاربران به جست‌وجوی نام آن در گوگل کاهش می‌یابد. این امر نشان از کم شدن جذابیت دستیابی به اطلاعات شرکت برای سرمایه‌گذاران دارد.
چرا باید از یک جامعه آماری پویا، مثل گوگل ترندز در بورس استفاده کرد؟
یکی از ویژگی‌های مهم بازار سرمایه، شفافیت در ارائه جدیدترین اطلاعات شرکت‌ها است. همین امر موجب شده تا فعالان این بازار همواره در پی کسب اطلاعات شرکت‌ها در سایت‌های مختلف باشند. با توجه به به‌روز بودن اطلاعات در جست‌وجوهای گوگل، استفاده از ابزار گوگل ترندز هم‌راستا با نیاز اهالی بورس است.
با بررسی رابطه بین اطلاعات موجود در گوگل ترندز و نمودار قیمت سهام در بورس، می‌توان یک پایگاه داده کامل از وضعیت شرکت‌های مختلف به دست آورد. این امکان تا حدود زیادی می‌تواند برای جلوگیری از سردرگمی به سهام‌داران کمک کند تا با استفاده از الگوریتم‌های سرمایه‌گذاری، این داده‌های ارزشمند را به‌منظور خرید سهام استفاده کنند. همچنین این آمار می‌تواند به‌راحتی احساسات سهام‌داران نسبت به یک شرکت را نشان داده و تا حدی پیش‌بینی مناسبی از وضعیت آینده آن در اختیار فعالان بازار قرار دهند.
استفاده از گوگل ترندز در نمادهای بورسی
با ورود بی‌سابقه سهام‌داران جدید و جذب نقدینگی قابل‌توجه طی سال‌های اخیر، بررسی فعالیت سهام‌داران خرد می‌تواند راهکار خوبی برای تحلیل بازار و اجتناب از ضررهای احتمالی در بورس باشد. در این راستا گوگل ترندز یکی از ابزارهای در دسترس و کاربردی برای این منظور است. این ابزار با برخورداری از رابط کاربری ساده، می‌تواند به‌راحتی امکان جست‌وجو و بررسی روند تغییر محبوبیت و ترند شدن سهم‌های مختلف را برای شما فراهم کند.
جذابیت این امکان، زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم در گوگل ترندز می‌توان وضعیت جست‌وجوی دو یا چند کلمه کلیدی خاص را در قالب نمودار با هم مقایسه کرد. این نمودارها برای پیشگیری از بروز ضرر احتمالی هم به‌خوبی قابل‌استفاده خواهند بود.
در بسیاری از موقعیت‌ها می‌توان با یک جست‌وجوی ساده، به شَمای کلی از تمایلات سهام‌داران در بازار دست یافت. ابزاری که حالا علاوه بر مشخص کردن روندهای کلی بازار، می‌تواند اطلاعاتی از بخش‌های داغ و جذاب بازار هم در اختیار کاربران قرار دهد.
مقایسه چندین نماد (سهام) با یکدیگر
در صورتی که سهام‌داران قصد مقایسه چند شرکت را داشته باشند، می‌توانند تمامی این نمادها را در گوگل ترندز بررسی کنند. تنها کاری که باید انجام دهند، اضافه کردن نام شرکت‌ها (نمادها) در این ابزار است تا در کسری از ثانیه نمودارهایی از سابقه جذابیت این کلمات برای کاربران به نمایش درآید.
در تصویر فوق نموداری از وضعیت سابقه جست‌وجوها در نمادهای فملی (شرکت ملی صنایع مس ایران)، وساپا (سرمایه‌گذاری سایپا)، شپلی (پلی اکریل ایران)، شپنا (پالایش نفت اصفهان) و خساپا (سایپا) با هم مقایسه شده‌اند. دقت داشته باشید که این اطلاعات قابلیت فیلتر کردن بر اساس منطقه، زمان، دسته‌بندی و نوع محتوا را نیز دارد.
هریک از کلمات با یک رنگ خاص روی نمودار مشخص می‌شوند و در نتیجه می‌توان تغییرات آن‌ها را در طول زمان به‌سادگی با هم مقایسه کرد که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده گرایش سهام‌داران به سهم‌های مختلف را نشان دهد.
یکی از مهم‌ترین موارد، همان‌طور که قبلا نیز اشاره شد، رابطه نمودار گوگل ترندز با نمودار قیمت سهم است. برای مثال نماد شتران در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۹۹ را در نظر بگیرید.
نمودار فیمت شرکت پالايش نفت تهران (شتران)
در تاریخ مذکور نمودار این سهم به کف قیمت خود رسیده است و بررسی نمودار گوگل ترندز آن در ۲۰ آبان ۱۳۹۹ (۱۰ نوامبر ۲۰۲۰)، نشان از روند صعودی جست‌وجوی کاربران و رسیدن به قله در همین تاریخ دارد.
نمودار روند جست‌وجوی شتران (پالايش نفت تهران) در گوگل ترندز
در مثالی دیگر نمودار قیمت سهام شرکت پارس خودرو (خپارس) را در تاریخ ۱۸ آبان ۱۳۹۹ مشاهده می‌کنید که پس از طی یک مسیر نزولی، در تاریخ مذکور به کف قیمت خود رسیده است.
نمودار فیمت شرکت پارس خودرو (خپارس)
حال اگر نمودار گوگل ترندز این سهم را در بازه منتهی به ۱۸ آبان ۱۳۹۹ (۸ نوامبر ۲۰۲۰) بررسی کنیم، مجدداً شاهد رابطه عکس نمودار قیمت سهم با نمودار گوگل ترندز آن هستیم.
نمودار روند جست‌وجوی خپارس (پارس خودرو) در گوگل ترندز
آیا توجه بیش از حد به داده‌های گوگل ترندز می‌تواند خطرناک باشد؟
گوگل ترندز روشی نو و جذاب برای استفاده در بازارهای مالی به همراه انواع تحلیل است؛ اما این نوع آمار می‌تواند به‌شدت تحت تأثیر رفتار کاربران یا حتی اختلالات اینترنتی قرار گیرد. استفاده از این ابزار در صورت اتکای بیش از حد سهام‌داران بدون تحلیل و بررسی‌های ثانویه، باعث بروز مشکل در معاملات سهام خواهد شد.
تجزیه‌وتحلیل در گوگل ترندز بر اساس رفتار و احساسات کاربران است. این موضوع می‌تواند به‌سرعت در بازه زمانی کوتاه‌مدت متغیر باشد و سرمایه‌گذاران را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کند. به همین دلیل بسیاری از افرادی که از این ابزار برای بررسی بازار سرمایه استفاده می‌کنند، این اطلاعات آماری را در کنار دیگر ابزارهای تحلیلی خود به کار می‌برند.
رولف دوبلی در کتاب «هنر شفاف اندیشیدن» درباره تأیید اجتماعی توضیح می‌دهد: تأیید اجتماعی که گاهی سخت‌گیرانه از آن به‌عنوان غریزه جمع‌گرایی یاد می‌شود، تأکید دارد که افراد وقتی مثل بقیه عمل می‌کنند که احساس کنند رفتارشان درست است. به‌عبارت‌دیگر، هر چه تعداد بیشتری از مردم عقیده خاصی را دنبال کنند، ما آن عقیده را درست‌تر می‌پنداریم. تأیید اجتماعی عامل اصلی ایجاد حباب و نگرانی در بازار بورس است.
نویسندگان:
رضا کشاورز حداد – مدرس و تحلیلگر بازارهای مالی
مجید امانی – مشاور دیجیتال مارکتینگ
