دیجی‌پی بازوی فناوری مالی (Fintech) مجموعه دیجی‌کالا است که خدمات هوشمند مالی را ارائه می‌کند. دیجی‌پی در سال ۱۳۹۷ آغاز به کار کرده و تاکنون ۱۱ خدمت مختلف را در بستر خود ارائه داده است. این مجموعه در اسفند سال ۱۳۹۹ از نخستین گزارش سالانه خود رونمایی کرد که در آن آمار و اطلاعاتی از عملکرد دیجی‌پی در بازه زمانی دی ۱۳۹۸ تا آذر ۱۳۹۹ آورده شده است.
این گزارش به سه حوزه اصلیِ «سوپراپلیکیشن»، «خدمات پرداخت اعتباری» و «کیف پول و درگاه پرداخت» تقسیم می‌شود. در مقاله سوپراپلیکیشن مالی دیجی پی در سال ۲۰۲۰، ویژگی‌های سوپراپلیکیشن دیجی‌پی و انواع خدمات آن را بررسی کردیم. در این مقاله قصد داریم تا با استناد به این گزارش، خدمات اعتباری، کیف پول و درگاه پرداخت هوشمند دیجی‌پی را بررسی کنیم.
پرداخت اعتباری
بسیاری از افرادی که سرمایه کافی برای خرید کالای موردنظر خود را ندارند، روش خرید قسطی را امتحان و از مؤسسات مالی تسهیلات دریافت می‌کنند. البته این روش‌ها مشکلات زیادی دارند؛ به‌طور مثال نیاز است تا فرد، ضامن داشته باشد و فرایند پیچیده و طاقت‌فرسایی را طی کند. اما در دیجی‌پی بدون نیاز به ضامن و با داشتن چک صیادی به نام فرد متقاضی و ثبت‌نام به‌صورت غیرحضوری می‌توان اعتبار دریافت کرد و خرید اقساطی انجام داد.
در حال حاضر دیجی‌پی تا سقف ۲۰ میلیون تومان تسهیلات ارائه می‌دهد و این اعتبار فقط می‌تواند صرف خرید اقساطی از فروشگاه دیجی‌کالا شود. بنابراین نقطه قوت این خدمت دیجی‌پی، ساده، سریع و در دسترس بودن آن و خرید از دیجی‌کالاست. نقطه ضعف آن هم می‌تواند سقف نسبتاً اندک اعتبار و پشتیبانی از تنها یک فروشگاه آنلاین باشد.
در بازه زمانی دی ۱۳۹۸ تا آذر ۱۳۹۹، ۱/۸ میلیون کاربر یکتا از صفحه خرید اقساطی دیجی‌پی بازدید کرده است که از این تعداد ۲۲٪ بازدیدکنندگان، یعنی حدود ۴۲۰ هزار نفر، ثبت‌نام کرده‌اند. از افراد ثبت‌نامی، حدود ۲۹/۱ هزار نفر از دیجی‌پی اعتبار کسب کرده‌اند و میانگین مبلغ اختصاص یافته به هر نفر ۱۱/۳ میلیون تومان بوده است.
تعداد کالاهای خریداری شده توسط پرداخت اعتباری دیجی‌پی، بیش از ۲۷۰ هزار واحد بوده است. به عبارتی هر نفر به وسیله اعتباری که از دیجی‌پی کسب کرده است، به طور میانگین ۹ واحد کالا از دیجی‌کالا خریداری کرده است.
دیجی‌پی و سایر مجموعه‌های خرید اقساطی
علاوه بر دیجی‌پی، مجموعه‌هایی مانند لندو، قسطا، قسطی‌کلاب و … امکان خرید قسطی دارند. بیشتر این مجموعه‌ها خرده‌فروشی‌های آنلاینی هستند که امکان خرید اقساطی کالاهای عمدتاً الکترونیکی مانند گوشی همراه، تلویزیون و … را فراهم می‌کنند. در این میان، لندو و دیجی‌پی مهم‌ترین مجموعه‌ها در اعطای اعتبار برای خرید اقساطی هستند. لندو بیش از ۵۰۰ فروشگاه آنلاین را پشتیبانی می‌کند؛ اما سقف اعتبار آن ۱۵ میلیون تومان است که از سقف اعتبار دیجی‌پی کمتر است. لازم به ذکر است که در گزارش سالانه دیجی‌پی ادعا شده است که این مجموعه بیشتر سهم بازار خدمات اعتباری آنلاین در کشور را در اختیار دارد.
بازار ۲ هزار میلیارد تومانی
بازار خرید اقساطی به‌صورت آنلاین یا به اختصار لندتک (Lendtech)، بازاری جدید است که در ایران بازیگران اندکی در آن فعالیت دارند. با توجه به آمار بانک مرکزی، بازار بالقوه خدمات اعتباری خرد کشور در سال ۹۸ را می‌توان چیزی نزدیک به ۹۰ هزار میلیارد تومان برآورد کرد. اگر سهم تجارت الکترونیک را ۲ تا ۳ درصد از کل معاملات خرده فروشی کشور فرض کنیم، در بازه دی ماه ۹۸ تا پایان آذر ۹۹، بازار بالقوه خدمات اعتباری آنلاین کشور بین ۱/۸ تا ۲/۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
با توجه به این‌که در همین بازه زمانی کل اعتبار اختصاص یافته به کاربران در دیجی‌پی، ۳۳۰ میلیارد تومان بوده است، می‌توان متوجه شد که بیشتر بازار لندتک بالفعل نشده است. شاید دیجی‌پی با رفتن به سمت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و افزایش سقف اعتبار بتواند بخش عمده‌ای از این بازار بزرگ را به عمل برساند و رشد زیادی داشته باشد.
کیف پول (Wallet)
کیف پول ابزاری است که خریداران می‌توانند با واریز مبلغ و شارژ آن، برای هر بار خرید از آن استفاده کنند تا نیازی به وارد کردن دوباره اطلاعات بانکی نباشد. با استفاده از کیف پول دیجی‌پی می‌توان از همه وب‌سایت‌های زیرمجموعه دیجی‌کالا خرید کرد. کسب‌وکارهای دیگر هم می‌توانند از طریق APIهای کیف پول دیجی‌پی، امکان شارژ کیف پول را از طریق حساب کاربری مشتری در وب‌سایت یا اپلیکیشن خود فراهم کنند.
همچنین ویژگی جدید و مهم برداشت خودکار از حساب بانکی (Direct Debit) در دیجی‌پی فراهم شده است. این ویژگی برای کسب‌وکارهایی مانند پلتفرم‌های نمایش اختصاصی فیلم و سریال که از طریق فروش اشتراک به صورت دوره‌ای کسب درآمد می‌کنند، بسیار مفید است؛ زیرا با به پایان رسیدن دوره اشتراک کاربر، به‌صورت خودکار آن را شارژ می‌کند.
تعداد کل تراکنش‌های کیف پول دیجی‌پی ۵/۱ میلیون واحد بوده که مبلغ هر تراکنش به طور میانگین ۴۰ هزار تومان بوده است. همچنین میانگین مبلغ واریزی کاربران به کیف پول دیجی‌پی حدود ۸۰ هزار تومان بوده است. بنابراین می‌توان گفت که بیشتر استفاده کاربران از کیف پول دیجی‌پی، مربوط به پرداخت‌های خُرد می‌شود که ناشی از خریدهای روزمره است.
این ویژگیِ «انجام پرداخت‌های خُرد» توسط کیف پول اهمیت زیادی در نظام پرداخت کشور دارد. زیرا طبق آمار، نظام بانکی کشور سالانه بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان هزینه از سمت شبکه پرداخت متحمل می‌شود که بیش از ۸۰٪ این تراکنش‌ها زیر ۲۰۰ هزار تومان بوده است. بنابراین با تغییر سیاست بانک مرکزی به سمت کیف پول دیجیتال، انتظار می‌رود بخش زیادی از این هزینه‌ها کاهش یابد که می‌تواند زمینه توسعه فعالیت کیف پول‌های دیجیتال از جمله دیجی‌پی را فراهم کند.
درگاه پرداخت هوشمند (Smart IPG)
درگاه پرداخت هوشمند دیجی‌پی، وظیفه اصلی پرداخت‌های آنلاین مجموعه دیجی‌کالا را برعهده دارد. این درگاه به درگاه‌های پرداخت بانکی (PSP) شش شرکت زیر متصل است:
- پارسیان
- پاسارگاد
- اقتصاد نوین
- به‌پرداخت ملت
- سامان‌کیش
- سداد
در مجموع ۱۲ درگاه پرداخت بانکی آنلاین زیرمجموعه شاپرک در ایران وجود دارند که دیجی‌پی به نیمی از آن‌ها متصل است. این اتصال به درگاه‌های مختلف، ریسک عملیات پرداخت را کاهش می‌دهد؛ زیرا در صورت ایجاد مشکل در یکی از آن‌ها، امکان جایگزینی درگاه‌های دیگر وجود دارد. این موضوع می‌تواند برای کسب‌وکارهایی که نیاز به درگاه پرداخت دارند مفید باشد؛ زیرا با اتصال به درگاه پرداخت دیجی‌پی می‌توانند ریسک پرداخت‌های خود را کاهش دهند.
تعداد کل تراکنش‌های انجام شده از طریق درگاه پرداخت هوشمند دیجی‌پی بین دی ۹۸ تا آذر ۹۹، حدود ۱۷/۷ میلیون تراکنش بوده است. در نمودار زیر، تعداد تراکنش‌ها به صورت ماه‌به‌ماه آورده شده است.
همان طور که از نمودار مشخص است، بیشترین تراکنش‌ها مربوط به آذر ۱۳۹۹ است. ممکن است علت این موضوع افزایش تعداد خرید کاربران از دیجی‌کالا در این ماه به علت کمپین‌های «شب یلدا» و «جمعه سیاه» باشد.
با توجه به آمارهای شاپرک در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، تعداد کل تراکنش‌های آنلاین تقریباً برابر ۳/۳ میلیارد واحد بوده که سهم درگاه پرداخت هوشمند دیجی‌پی از این تعداد حدود ۰/۵٪ است.
همچنین تعداد کل بازگشت وجه (Refund) در دیجی‌پی ۳/۸ میلیون واحد بوده که هر کدام از این بازگشت وجه‌ها به‌طور میانگین مبلغی حدود ۴۰۰ هزار تومان را داشته‌اند.
چشم‌انداز دیجی‌پی
طبق گفته مدیران دیجی‌پی، هدف این مجموعه در سال ۱۴۰۰، رسیدن به ۲ میلیون کاربر فعال است. همچنین فعالیت در حوزه بیمه، همکاری با فروشگاه‌های بیشتر و ارائه اعتبار به فروشندگان از برنامه‌های آتی دیجی‌پی خواهد بود. برای رسیدن به این اهداف، دیجی‌پی قصد دارد تعداد و تنوع تأمین‌کنندگان مالی مانند لیزینگ‌ها را بیشتر کنند.
برای مشاهده اطلاعات بیشتر درباره خدمات دیجی‌پی، می‌توانید گزارش آن را از لینک زیر دانلود کنید.
