وینداد بستری آنلاین برای ارائه مشاوره حقوقی و امور قرارداد است. این استارتاپ خدمات حقوقی شامل بانک اسناد حقوقی و قراردادها، مشاوره حقوقی تخصصی، امکان درخواست طراحی، تنظیم و بررسی قراردادهای حقوقی و درخواست وکیل را به کسبوکارها و اصناف ارائه میدهد.
فناوری حقوقی (Legal Tech)
استارتاپهای فناوری حقوقی معمولاً با هدف ایجاد نوآوری تحولآفرین (Disruptive Innovation) در بازار سنتی حقوقی تأسیس میشوند. فناوری حقوقی به معنای استفاده از تکنولوژی و نرمافزارهای مختلف برای ارائه خدمات حقوقی به مشتریان و تسهیل کار وکلا است. ابزارهای تحقیق و بررسی حقوقی مبتنی بر هوش مصنوعی، تهیه و ذخیره اسناد، ثبت زمان و مدیریت اختلافها از خدماتی است که توسط این استارتاپها به وکلا ارائه میشود. همچنین، این استارتاپها با هدف گسترش دسترسی به عدالت، به موکلها کمک میکند تا در زمانی سریعتر و با هزینهای کمتر، مسائل حقوقی خود را حل کنند. به عبارت دیگر، این استارتاپها بستری برای تسهیل ارتباط وکیل و موکل به حساب میآیند.
در سالهای اخیر، بیش از ۲/۵ میلیارد دلار سرمایهگذاری در این حوزه انجام شده و استارتاپهای زیادی از جمله لگالزوم (LegalZoom) در آمریکا، لیپ (Leap) در استرالیا، لکسو (Lexoo) در انگلیس و کنسالتنت پلاس (Consultant Plus) در روسیه شروع به فعالیت کردهاند. استارتاپ لگالزوم تنها در سال ۲۰۱۸، ۵۰۰ میلیون دلار جذب سرمایه داشته و ارزش آن در حال حاضر به بیش از ۲ میلیارد دلار رسیده است.
بنیانگذاران
محمدحسین امیری، مدیرعامل و مدیر توسعه کسبوکار وینداد، متولد ۱۳۷۵ است. او در حال حاضر در رشته مدیریت مالی، مقطع کارشناسی در دانشگاه آزاد تهران تحصیل میکند و قبل از وینداد، همبنیانگذار و مدیر توسعه کسبوکار استارتاپ یونش بوده است.
مهسا جنتیزاده، مدیر فنی و همبنیانگذار وینداد، ۲۷ ساله و فارغالتحصیل رشته نرمافزار از دانشگاه آزاد کرج در مقطع کارشناسی است. او با بیش از ۸ سال سابقه طراحی و برنامهنویسی در شرکتهای مختلف فناوری، قبل از وینداد به عنوان مدیر ارشد فنی و همبنیانگذار استارتاپ یونش با محمدحسین و فرشاد همکاری داشته است.
فرشاد حسنزاده، مدیر محصول و همبنیانگذار وینداد، متولد ۱۳۷۱ است. فرشاد دوره کارشناسی خود را در رشته مهندسی نرمافزار در دانشگاه آزاد کرج به پایان رسانده است. او هم مانند مهسا ۸ سال سابقه فعالیت در حوزه طراحی و برنامهنویسی داشته و به عنوان طراح محصول و همبنیانگذار، به همراه محمدحسین و مهسا در استارتاپ یونش فعالیت کرده است.
شروع کار
محمدحسین، مهسا و فرشاد برای اولین بار در استارتاپ ویکند کرج با هم آشنا میشوند. سپس در اوایل ۱۳۹۵ استارتاپ یونش را شروع میکنند و در دوره پنجم شتابدهنده آواتک پذیرفته میشوند. بعد از ۱۸ ماه فعالیت در یونش، به دلیل عدم توانایی در جذب سرمایه و ایجاد یک مدل درآمدی کارا، در آبان ۱۳۹۶ مجبور میشوند تا فعالیت یونش را متوقف کنند.
تیم یونش در زمان حضور در آواتک، متوجه مشکلهای حقوقی موجود در تیمهای استارتاپی شده بود. محمدحسین درباره مشکلهای حقوقی که در استارتاپها دیده بودند، میگوید:
با وجود اینکه آواتک یک تیم حقوقی حرفهای مسلط به فناوری و استارتاپ داشت؛ ولی تیمها در حوزه تنظیم قرارداد فروش، قرارداد بنیانگذاران، ثبت شرکت و … مشکل داشتند. به عنوان مثال، ما برای انعقاد قرارداد با مدارس باید یک قرارداد ارائه سرویس ابری (SaaS) مینوشتیم؛ اما تیم حقوقی با وجود تخصص بالا و آشنایی با فناوری، توانایی تنظیم چنین قراردادی را نداشت.
از طرفی وقتی با استارتاپهای خارج شده از آواتک صحبت کردند، متوجه درگیری آنها با مسائل تخصصی حقوقی و هزینه بسیار بالای این مسائل شدند. با مشاهده تمامی مشکلهای موجود، با محسن ملایری مشورت کرده و با سرمایهگذاری آواتک تصمیم به راهاندازی یک استارتاپ در حوزه فناوریهای حقوقی میگیرند. در ابتدا وندا را به عنوان نام استارتاپ خود انتخاب میکنند؛ اما به دلیل مشکل حقوقی در ثبت دامنه سایت، در نهایت نام وینداد انتخاب میشود.
با ادغام آواتک در همآوا و مهاجرت محسن به خارج از کشور، حمایت مادی و معنوی وینداد از دست میرود. اما تیم وینداد به کار خود ادامه میدهد و در اسفند ۱۳۹۶ سایت وینداد شروع به فعالیت میکند. بعد از سه ماه تجربه ورود به بازار، مدل کسبوکار خود را تغییر داده و بر روی ارائه خدمات حقوقی در بستر آنلاین به کسبوکارهای کوچک و متوسط (SME) متمرکز میشود.
مشکل، صنعت پیر و خسته حقوقی در جهان
با وجود پیشرفت در صنایع مختلفی مانند بیمه و مالی که مشابه حوزه حقوقی بسیار سنتی و قدیمی هستند، صنعت حقوقی رشد و پیشرفت آنچنانی نداشته است. بسیاری از وکیلها با فناوری آشنا نبوده و به صورت سنتی فعالیت میکنند. این موضوع باعث میشود تا کسبوکارهای مختلف و استارتاپهای فناوریمحور زبان مشترکی برای ارتباط با این افراد داشته باشند.
قیمتگذاری سلیقهای در مشاوره حقوقی
تعیین قیمت مشاوره حقوقی سلیقهای بوده و هیچ گونه تعرفه خاصی در این حوزه وجود ندارد. از طرف دیگر، بسیاری از کسبوکارهای کوچک و متوسط که تیم حقوقی اختصاصی ندارند، توان مالی پرداخت چنین هزینهای را ندارند. هزینه مشاوره حقوقی در ایران از ساعتی ۱۰۰ هزار تومان تا ساعتی ۵ میلیون تومان بوده و این عدد برای خارج از ایران تقریباً ۲۵۰ دلار است.
برآورد هزینه نهایی مشاوره حقوقی
مشاوران حقوقی در ابتدا هزینهای به عنوان پیشپرداخت دریافت میکنند و در ادامه به میزان ساعتی که برای پرونده اختصاص داده شود، هزینه دریافت میکنند. این شیوه باعث میشود تا هزینه نهایی مشاوره حقوقی از ابتدای کار به موکل اعلام نشود. در این صورت موکل نمیتواند در برنامههای مالی کسبوکار خود پیشبینی درستی از هزینههای حقوقی داشته باشد.
دسترسی سخت به وکلا
با توجه به نرخ سرانه ۷۶ وکیل به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر در کشور، امکان همکاری یک وکیل با چندین موکل وجود دارد. به همین دلیل، دسترسی به وکیل سخت بوده و موکلان همواره باید در حال پیگیری روند کاری خود باشند. این موضوع موجب افزایش زمان رسیدگی به پرونده، تنظیم قرارداد و مشاوره شده و کسبوکارها ضررهای بسیاری را از این بابت متحمل میشوند.
غیر تخصصی بودن مشاوره حقوقی
در حال حاضر تعداد وکیلهای فعال در یک حوزه تخصصی کم است. یعنی امکان دارد یک وکیل بر روی پروندههای مختلف خانوادگی، مالی و تجاری کار کند. این مورد موجب لطمه به کسبوکارها میشود؛ زیرا که وکیلها تخصص کافی در یک حوزه مشخص را ندارند و نمیتوانند پرونده را به صورت حرفهای پیش ببرند.
از طرف دیگر، افراد فعال در حوزه حقوقی با زبان و ساختار استارتاپی آشنا نیستند. به همین دلیل تیمهای استارتاپی نمیتوانند با آنها ارتباط برقرار کنند تا مشکل خود را به آنها توضیح داده و راهحل مناسب را دریافت کنند.
راهحل
دسترسی آسان به راهحلهای حقوقی با فناوری
فناوری این امکان را به موکلها میدهد تا سریعتر و آسانتر به وکیل و راهحل حقوقی مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند. همچنین دیگر نیازی به دیدارهای حضوری نیست و موکل میتواند به صورت آنلاین در جریان پرونده و تنظیم قرارداد خود قرار بگیرد. مدیریت ارتباط مشتری از طریق فناوری این امکان را فراهم کرده است.
تمرکز بر مسائل حقوقی کسبوکارها
وینداد تمام تمرکز خود را بر روی مسائل حقوقی کسبوکارها گذاشته و به هیچ وجه پروندههای دیگر را نمیپذیرد. تمرکز بر کسبوکارها این امکان را به وینداد میدهد تا به صورت تمام و کمال نیازهای کسبوکارها را شناخته و راهحلهای متناسب با آنها را ارائه دهد.
کاهش هزینه به کمک فناوری
استفاده از مدیریت ارتباط مشتری بر بستر فناوری موجب بهینهسازی ارتباط وکیل و موکل شده و هزینه عملیاتی وینداد را کاهش میدهد. فناوری به وینداد کمک کرده تا قیمتهای ارزانتری نسبت به راهکارهای سنتی حقوقی را پیشنهاد دهد.
قیمتگذاری ثابت
وینداد برای حل معضل قیمتگذاری ساعتی و برآورد هزینه نهایی، قیمتگذاری ثابت را به کاربران ارائه میدهد. یعنی با توجه به مشکل حقوقی کسبوکار، هزینه راهحل حقوقی ارائه شده و دیگر پیشپرداخت و هزینه بر اساس زمان صرف شده بر روی پرونده دریافت نمیگردد.
ارزش پیشنهادی
محمدحسین ارزش پیشنهادی وینداد به مشتریان خود را این چنین بیان میکند:
ارائه راهکارهای حقوقی متفاوت و ایجاد تجربه کاربری متمایز در سه بخش خدمت تخصصی، پشتیبانی مشتریان و یک محصول فناوریمحور با دسترسی آسان.
محصول
بانک نمونه قراردادها
در بانک نمونه قرارداد وینداد، قراردادهای کاربردی در حوزه های استخدام و منابع انسانی، سرمایهگذاری و مشارکت، خرید و فروش نرمافزار و محرمانگی اطلاعات برای کارآفرینان و کسبوکارها وجود دارد. این قراردادها در زمینههای مختلف و با در نظر گرفتن نیاز کسبوکارها استانداردسازی شدهاند. تمامی این قراردادها هر ۳ ماه یکبار بهروزرسانی شده و نسخه نهایی در دسترس خریداران قبلی است.
در کنار هر قرارداد یک فایل آموزشی وجود دارد. کسبوکارها میتوانند با مطالعه آن، قرارداد را شخصیسازی کرده و ویرایش و اصلاح بندها را خود انجام دهند.
تنظیم اختصاصی قرارداد
تنظیم قرارداد به صورت آنلاین از دیگر خدمتهای ارائه شده توسط وینداد است. پس از ثبت درخواست در سامانه و بررسی کارشناس حقوقی، هزینه نهایی به مشتری اطلاع داده میشود. سپس در مدت زمانی که قبلاً به موکل اطلاع داده شده، پیشنویس اولیه ارسال میشود. تا ۳ مرحله امکان ویرایش و اعمال نظر موکل بر روی قرارداد وجود دارد و ۱۰ روز پس ارسال قرارداد نهایی، وینداد به مشتریان خود پشتیبانی آنلاین اراده میدهد.
بررسی و اصلاح قرارداد
در صورتی که سازمانها و کسبوکارها قصد اصلاح و بررسی قراردادهای خود را داشته باشند، میتوانند این کار را در کمترین زمان از طریق سامانه تنظیم یا بررسی قرارداد وینداد انجام دهند. کارشناسان حقوقی وینداد، بندهای موجود در قرارداد را بررسی کرده و نظر خود درباره آنها را به اطلاع کسبوکار میرسانند. همچنین در صورت نیاز، بندهای تکمیلی و پیشنهادی در اختیار کاربران قرار میگیرد تا در صورت صلاحدید در قرارداد گنجانده شود.
مشاوره حقوقی تلفنی، آنلاین و حضوری
در مشاوره آنلاین با پرسش و پاسخ آنلاین، کاربران سوال و مشکل خود را در سایت نوشته و راهکارهای حقوقی مناسب توسط کارشناسان حقوقی به آنها ارائه میشود.
در مشاوره حقوقی تلفنی، با تعیین زمان و موضوع حقوقی، کارشناسان با کاربران تماس تلفنی برقرار میکنند. هزینه مشاوره حقوقی با توجه به مدت زمان مشاوره و موضوع حقوقی ثابت بوده و به صورت پیشپرداخت دریافت میگردد. تفاوت وینداد با دیگر مشاورههای تلفنی در این است که دیگر موکل زمان مشاوره خود را برای توضیح مشکل حقوقی از دست نمیدهد.
مشاوره حضوری نیز برای موارد حقوقی و قراردادهای خاصی که نیاز به دیدار حضوری دارند، صورت میپذیرد. همچنین در صورت تأکید موکل، مشاوره به صورت حضوری انجام میشود.
تنظیم خودکار صورتجلسه شرکتها
با توجه به نیاز شرکتها به تنظیم صورتجلسههای ثبتی قانونی مربوط به مجمع سهامداران و یا هیئتمدیره، وینداد امکان تنظیم خودکار صورتجلسه در بستر اینترنت را فراهم کرده است. کاربران با ورود به سامانه و پاسخگویی به سوالهای موجود، صورتجلسه تنظیم شده را به صورت آنلاین دریافت میکنند.
ارزیابی حقوقی هوشمند شرکتها
افرادی که قصد راهاندازی کسبوکار دارند و یا در حال حاضر صاحب کسبوکاری هستند، میتوانند به کمک این ابزار از وضعیت حقوقی خود اطلاع یابند. کارآفرینان میتوانند با پاسخ به چند سوال کوتاه، با ریسکها و نقطه ضعفهای حقوقی خود آشنا شوند. همچنین این ابزار راهحلها و راهکارهای حقوقی متناسب با وضعیت حقوقی کسبوکار را پیشنهاد میدهد.
مدل درآمدی
مدل درآمدی وینداد از طریق فروش راهکارهای مختلف حقوقی در قالب قرارداد و پیکج است. تیم حقوقی وینداد به صورت تماموقت استخدام شدهاند و تمامی درآمدها متعلق به وینداد است. قیمت هر قرارداد در بانک قرارداد وینداد بین ۵۰ تا ۱۵۰ هزار تومان است. وینداد پکیجهای اشتراک برنزی، نقرهای، طلایی و ویژه طراحی کرده تا کسبوکارها با توجه به نیازهای خود اقدام به خرید آنها کنند. در تصویر زیر جزئیات این پکیجها را مشاهده میکنید.

پکیج حقوقی و قراردادهای فریلنسینگ و پکیج ویژه حقوقی استخدام و منابع انسانی از دیگر شیوههای درآمدزایی وینداد است که در تصویر زیر میتوانید جزئیات آنها را مشاهده کنید.


اندازه بازار
ارزش بازار حقوقی ایران ۴۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است که شامل وکالت، مسائل خانواده و … میشود. در بازار ارائه خدمات حقوقی به کسبوکارها، ۲۵۰ هزار کسبوکار کوچک و متوسط وجود دارد که میتوانند از راهکارهای حقوقی وینداد بهرهمند شود. در صورتی که هزینه حقوقی هر کدام از آنها در سال معادل ۲ میلیون تومان باشد، اندازه بازار وینداد تقریباً ۵۰۰ میلیارد تومان تخمین زده میشود. هدفگذاری سه ساله وینداد، جذب ۱۰٪ کسبوکارهای کوچک و متوسط (۲۵ هزار کسبوکار) معادل ۵۰ میلیارد تومان است.
رقبا و شرکا
بزرگترین رقیب وینداد، مؤسسههای حقوقی و وکیلها هستند که از کسبوکارهای سنتی حقوقی به حساب میآیند. محمدحسین بازار حقوقی ایران را اینگونه توصیف میکند:
بیش از ۹۹٪ بازار حقوقی به صورت آفلاین اداره میشود. این میزان در جهان هم بیش از ۹۵٪ است. ما در حال ساخت یک صنعت هستیم؛ صنعت فناوری حقوقی ایران.
در حوزه معرفی وکیل، استارتاپهایی مانند دادسان و دادپرداز به عنوان یک بازارگاه (Marketpalce) وکیل در حال فعالیت بوده و تمامی حوزههای حقوقی را پوشش دادهاند. صدای وکیل و یاسا از دیگر رقبا هستند که مشاوره تلفنی حقوقی را ارائه میدهند. مجموعه لگال داکس نیز در حوزه بانک نمونه قرارداد از رقبای وینداد هستند.
وکیلها به عنوان عضوی از تیم و یا مشاوران حقوقی از شرکای کاری مهم وینداد هستند. در صورت راهاندازی بازارگاه، نقش آنها نیز پررنگتر خواهد شد.
چشمانداز
استفاده هر چه بیشتر از فناوری
وینداد هدف اصلی خود را بر هوشمندسازی و خودکارسازی فرآیندهای حقوقی متمرکز کرده است. در این شیوه، تا جایی که ممکن است عوامل انسانی دخیل در فرآیند حقوقی حذف شده و مراحل حقوقی هر پرونده به صورت آنلاین، هوشمند و در بستر اینترنت طی خواهد شد.
بازارگاه اصلاح شده
وینداد به جای اتصال وکیل و موکل، قصد دارد خود با وکیلهای مختلفی در حوزههای تخصصی قرارداد داشته باشد و بر اساس قیمتگذاری ثابت، به موکل ارائه خدمت کند. در این حالت وکیل و وینداد درآمد را با هم تقسیم خواهند کرد.
بزرگ کردن تیم حقوقی
برای ورود به حوزههای تخصصی بیشتر و پاسخگویی به مشتریان بیشتر، وینداد نیاز به یک تیم حقوقی بزرگتر دارد. استفاده از فناوری این مزیت را به وینداد میدهد تا نسبت به موسسههای حقوقی سنتی، تیم کوچکتری نسبت به آنها داشته و بازدهی بیشتری کسب کند.
ورود به بازار خارج
با افزایش توجه به حوزه فناوری حقوقی و افزایش سرمایهگذاریها، وینداد در برنامه سه ساله خود قصد ورود به بازارهای خارجی را دارد. تا به امروز مشتریان مختلفی از کشورهای ارمنستان، هلند، عراق و … با این استارتاپ همکاری کردهاند.
چالشها
همبنیانگذار حقوقی
در میان بنیانگذاران وینداد، فارغالتحصیل رشته حقوقی وجود ندارد؛ اما از همان شروع کار با مشاوران برجسته و زبدهای ارتباط برقرار کردند. محمدحسین درباره این موضوع میگوید:
در شروع کار فکر میکردیم که یکی از چالشهای ما عدم حضور یک فرد حقوقی در هسته اصلی تیم باشد. اما در ادامه راه متوجه شدیم استارتاپهای فناوری حقوقی بزرگی در دنیا وجود دارند که همبنیانگذار حقوقی نداشتهاند. وقتی فناوری با حقوق مخلوط میشود، باید قسمت فناوری آن قوی بوده و از فناوری برای رفع چالشهای حقوقی استفاده شود.
مقیاسپذیری
به دلیل اینکه با اولین همکاری موکل و وکیل، اعتماد بین آنها ایجاد میشود، نرخ ریزش مشتری در بازارگاه وکیل بالاست. بازارگاه اصلاح شده که در بخش محصول معرفی شد، میتواند این چالش را تا حدی حل کند. همچنین استفاده از فناوری به وینداد کمک میکند تا بدون نیاز به افزایش تعداد اعضای تیم حقوقی، رشد بیشتری داشته باشد.
فرهنگ استفاده از راهکارهای حقوقی
بسیاری از کسبوکارهای کوچک و متوسط، تیم حقوقی نداشته و به مسائل حقوقی نیز توجه ندارند. وینداد با فرهنگسازی توانسته است تا آنها را با راهکارهای حقوقی آشنا کرده و خدمت حقوقی ارائه دهد. این فرهنگسازی از طریق تولید محتوا در بلاگ و انتشار کتابچه الکترونیکی صورت گرفته است؛ اما وینداد راه سختی در پیش روی خود دارد.
مجوز حقوقی و وکالت
با توجه به فعالیت در زمینه حقوقی، وینداد در حال حاضر جایگاه مشخصی به عنوان یک استارتاپ ارائهدهنده راهکارهای حقوقی ندارد. قانونگذاران تا به حال هیچ قانونی درباره شرایط کاری شرکتهای فعال در حوزه فناوری حقوقی تصویب نکردهاند. با رشد و گسترش بیشتر، امکان بروز مشکل توسط قانونگذاران و نهادهای مربوط با درخواست مجوزهای حقوقی وجود دارد.
کاهش بودجه حقوقی کسبوکارها
با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، کسبوکارها باید هزینههای خود را کاهش دهند. با حذف بودجه حقوقی کسبوکارها، امکان کاهش درآمد وینداد وجود دارد. وینداد با شیوههای قیمتگذاری و پیشنهادهای متفاوت، سعی کرده تا کسبوکارها را به ادامه همکاری ترغیب کند.
عملکرد
طی دو سال گذشته، وینداد با بیش از ۱۳۰۰ مشتری از شهرهای مختلفی مانند اهواز، اصفهان، تبریز و … همکاری کرده است. این استارتاپ ماهیانه به صورت میانگین ۳۵٪ رشد داشته و نرخ بازگشت مشتریان ۲۵٪ بوده است. در همین مدت، ۱۱ هزار دقیقه مشاوره تلفنی رایگان و ۱۵۰۰ درخواست تنظیم یا بررسی قرارداد انجام گرفته است. در نمودار زیر میتوانید میزان رشد تعداد مشتریان وینداد را ببینید.

۶۰٪ مشتریان وینداد، کسبوکارهای کوچک و متوسط و اصنافی مانند رستوران، آرایشگاه، مرکز پزشکی و … هستند. ۳۰٪ مشتریان استارتاپها و مجموعههای سرمایهگذار بر روی استارتاپها بوده و ۱۰٪ نیز مربوط به همکاری با وکیلها و تیمهای حقوقی شرکتهای بزرگ ماند سنایچ و توسن میشود.
وینداد بیش از ۳۰۰ مقاله در راستای فرهنگسازی در وبلاگ خود منتشر کرده که بیش از ۱/۲ میلیون بار بازدید داشتهاند. همچنین ۳ کتابچه الکترونیکی رایگان وینداد، بیش از ۳ هزار بار دانلود شدهاند.
تعداد نمونه قراردادها از زمان شروع به کار وینداد، از ۱۰ به ۴۳ نمونه قرارداد رسیده است. مشتریان وینداد بیش از ۲۰۰۰ نمونه قرارداد از بانک نمونه قراردادهای وینداد نیز دریافت کردهاند.