در این مقاله قصد داریم به بررسی مقایسهای تکنولوژی بازاریابی جهان و ایران بپردازیم تا کسبوکارها، فعالان صنعت و سرمایهگذاران بتوانند درک بهتری از وضعیت کنونی و روندهای آینده این صنعت داشته باشند. همچنین، با بینشی شفاف، فرصتها و چالشهای پیشرو را بشناسند و از پتانسیلهای موجود به بهترین نحو استفاده کنند.
تکراسا اینسایت بهعنوان یک کسبوکار اجتماعی، با هدف رفع کمبود داده و اینسایت قابل دسترس در اقتصاد دیجیتال ایران، گزارشهای جامعی را منتشر میکند. اولین گزارش این مجموعه به بررسی تکنولوژیهای بازاریابی (MarTech) اختصاص دارد.
در شرایط اقتصادی چالشبرانگیز، تکنولوژیهای بازاریابی بهعنوان یک عنصر حیاتی به کسبوکارها در بهینهسازی استراتژیهای بازاریابی، تحلیل دادهها، بهبود تجربه مشتری، کاهش هزینهها و افزایش فروش کمک میکند.
تکنولوژی بازاریابی (MarTech) چیست و شامل چه حوزههایی میشود؟
پیش از بررسی مقایسه تکنولوژی بازاریابی در جهان و ایران لازم است، تعریفی از تکنولوژی بازاریابی (MarTech) ارائه دهیم.
تکنولوژی بازاریابی یا مارتک (MarTech)، به مجموعهای از نرمافزارها و پلتفرمهایی اشاره دارد که در خدمت بهبود فرآیندهای بازاریابی، تبلیغات و فروش کسبوکارها قرار میگیرند.
در بسیاری از تعاریف، تنها بازاریابی و تبلیغات تحت عنوان تکنولوژی بازاریابی مطرح میشوند، اما در این گزارش، تکنولوژی بازاریابی شامل طیف گستردهای از راهحلها است که نه تنها بازاریابی و تبلیغات، بلکه فروش را نیز پوشش میدهد.
تکنولوژیهای بازاریابی طیف گستردهای دارند. برخی از آنها مانند اتوماسیون بازاریابی، تحلیل اپلیکیشن، هوش تجاری و… متمرکز بر داده و برخی دیگر مانند پیامک، چت، بازاریابی ایمیلی و… متمرکز بر بهبود تعامل و ارتباط با مشتری هستند.
شکل زیر، دستهبندی تکنولوژیهای بازاریابی را نشان میدهد که در این گزارش بر روی چهار حوزه «محتوا و تجربه»، «شبکههای اجتماعی و ارتباطات»، «داده» و «تجارت و فروش» تمرکز شده است.
مقایسه نقشه تکنولوژی بازاریابی (MarTech) جهان و چهار کشور (ایران، رژیم صهیونیستی، ترکیه، امارات و پاکستان) – ۲۰۲۴
طبق نقشه تکنولوژی بازاریابی Chiefmartec، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۱۴,۰۰۰ ابزار مارتک در جهان شناسایی شده است. این در حالی است که بیش از ۶۰۰ بازیگر در ایران در حوزه تکنولوژی بازاریابی فعالیت میکنند و بعد از ایران، بهترتیب رژیم صهیونیستی (۱۰۳ بازیگر)، ترکیه (۳۶ بازیگر)، امارات (۲۲ بازیگر) و پاکستان (۱۲ بازیگر) در رتبههای بعدی قرار میگیرند.
علاوهبر این، مقایسه نقشه جهان و ایران نشان میدهد که جای تکنولوژیهایی در حوزه «محتوا و تجربه»، «شبکههای اجتماعی و ارتباطات»، «داده» و «تجارت و فروش» خالی است.
نقشه تکنولوژی بازاریابی (MarTech) ایران – ۱۴۰۲
بیش از ۴۰۰ بازیگر فعال ایرانی و خارجی در ۲۰ صنعت در بازار ایران شناسایی شدهاند. صنایع در نظر گرفته شده در این گزارش با مقایسه نقشه تکنولوژی بازاریابی جهان و بر اساس معیارهای زیر بوده است:
- تعداد بازیگران فعال، اندازه بازار و تکنولوژیهای نوظهور
- حذف دو صنعت «مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)» و «تبلیغات (Advertising and Promotion)» بهدلیل گستردگی و وسعت و بررسی آنها در یک گزارش مجزا
- حذف «مدیریت (Management)» بهدلیل استفاده آن توسط دپارتمانهای متعدد
- حذف اینفلوئنسر مارکتینگ (Influencers) و افیلیت مارکتینگ (Affiliate Marketing & Management) بهدلیل قرارگیری آنها در حوزه تبلیغات
مقایسه اندازه بازار تکنولوژی بازاریابی (MarTech) در جهان و ایران
اندازه بازار تکنولوژی بازاریابی جهان با رشد ۳۱٪ به نسبت سال ۲۰۲۲ به عدد ۶۶۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. این در حالیست که اندازه بازار تکنولوژی بازاریابی ایران با ۱۰۹٪ رشد به عدد ۲/۴ همت در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
دلیل رشد ۱۰۹٪ بازار مارتک ایران، رشد ۱۴۵٪ بازار ارائهکنندگان پنل پیامک بوده است که بیش از ۵۰٪ از اندازه بازار مارتک ایران را تشکیل میدهد. نرخ تورم ۴۰٪ هم از دیگر عوامل رشد بازار مارتک در ایران بوده است، اما به طور میانگین افزایش نرخ خدمات در مارتک به دلیل تورم، ۲۰٪ تا ۳۰٪ است.
مقایسه هزینهکرد بودجه بازاریابی و استفاده از تکنولوژیهای بازاریابی در جهان و ایران
در سال ۱۴۰۲، سهم بودجه بازاریابی از فروش «کسبوکارهای آنلاین بزرگ» در ایران بین ۴٪ تا ۶٪ بوده است که ۸۶٪ از آن به «تخفیف»، «رسانه» و «حقوق» اختصاص پیدا کرده است. این درحالیست که در جهان سهم بودجه بازاریابی از فروش «کسبوکارها» بین ۹٪ تا ۱۱٪ بوده است.
به نظر احمدعلی فرهودی، همبنیانگذار و مدیرعامل صباسل، «تورم» و «کاهش قدرت خرید مردم» یکی از دلایل افزایش سهم تخفیف در بودجه بازاریابی در ایران بوده است.
سهم بیش از ۸۰٪ اتوماسیون بازاریابی و پنل پیامک از کل هزینهکرد کسبوکارها برای ابزار مارتک در ایران
بین ۹٪ تا ۱۶٪ از هزینهکرد بودجه بازاریابی کسبوکارهای آنلاین بزرگ ایرانی به ابزارهای مارتک اختصاص دارد، بهطوری که اتوماسیون بازاریابی و پنل پیامک بیشترین سهم را در بین ابزارهای مارتک دارند.
«رصد، پایش و تحلیل رسانهها و شبکههای اجتماعی»، «سئو»، «فرمساز و سامانه نظرسنجی آنلاین» و «بازاریابی ایمیلی» در رتبههای بعدی هزینهکرد بودجه بازاریابی کسبوکارهای آنلاین بزرگ ایرانی قرار دارند.
استفاده بیش از ۹۰٪ کسبوکارهای آنلاین بزرگ ایرانی از اتوماسیون بازاریابی
طبق بررسیهای انجام شده، بین ۳۰٪ تا ۴۰٪ از کسبوکارهای ایرانی از تکنولوژیهای بازاریابی استفاده میکنند. ابزارهای «اتوماسیون بازاریابی»، «سئو»، «پنل پیامک»، «رصد، پایش و تحلیل رسانهها و شبکههای اجتماعی» و «فرمسازها» بیشترین استفاده را در مقایسه با سایر ابزارهای مارتک توسط کسبوکارهای آنلاین بزرگ ایرانی در سال ۱۴۰۲ داشتهاند.
تحلیل رقابت و جذابیت صنایع تکنولوژی بازاریابی (MarTech) در ایران
آگاهی از شدت رقابت و میزان جذابیت صنعت به کارآفرینان و سرمایهگذاران کمک میکند تا ارزیابی دقیقی از فرصتها و ریسکهای موجود در صنعت داشته باشند و تصمیمهای آگاهانهتری بگیرند. همچنین، درک بهتری از جایگاه خود در بازار و جذابیت سرمایهگذاری در صنعت داشته باشند.
مقایسه رقابت و جذابیت صنایع تکنولوژی بازاریابی در ایران نشان میدهد که شدت رقابت در دو صنعت سئو و پیامک بسیار بالاست و در نتیجه بازیگران جدید برای ورود به این حوزهها باید هزینه بالایی را متحمل شوند. علاوهبر این، جذابیت سرمایهگذاری هم میتواند برای سرمایهگذاران کاهش یابد.
عوامل کلان تأثیرگذار بر رشد یا افول بازار تکنولوژی بازاریابی (MarTech) در ایران
نتایج این گزارش نشان میدهد که از بین عوامل زیر، «تمایل اندک به سرمایهگذاری» و «تحریم» بیشترین تأثیر را در محدودیت رشد بازار تکنولوژیهای بازاریابی دارد. در مقابل، «رشد اقتصاد دیجیتال» میتواند بیشترین تأثیر را در تسریع رشد تکنولوژیهای بازاریابی داشته باشد.
- تمایل اندک به سرمایهگذاری
- تحریم و عدم وجود ارتباط بینالمللی
- کمبود نیروی انسانی متخصص
- رشد اقتصاد دیجیتال در ایران
- ضعف قانون حفاظت و حمایت از داده مشتریان
- رکود اقتصادی
- سرعت پایین رشد آگاهی از کاربرد و مزایای ابزار مارتک
- نوسانات نرخ ارز
- پیچیدگی یکپارچهسازی ابزارها با یکدیگر
- عدم انطباق قوانین مالیاتی با سازوکار کسبوکارهای نوآور
چرخه عمر تکنولوژی بازاریابی (MarTech) در ایران: فرصت رشد
چرخه عمر تکنولوژی بازاریابی در ایران از دو زاویه دید بررسی شده است: ۱) از دید بازیگران؛ ۲) از دید مدیران بازاریابی، متخصصان و سرمایهگذاران
از دید «بازیگران صنعت» بازار تکنولوژیهای بازاریابی ایران اشباعشده، در حالی که «مدیران بازاریابی، متخصصان و سرمایهگذاران» چنین دیدگاهی ندارند. همچنین، بازیگران صنعت معتقدند که نیمی از کسبوکارها از تکنولوژیهای بازاریابی آگاهند، اما «مدیران بازاریابی، متخصصان و سرمایهگذاران» معتقدند کمتر از نیمی از کسبوکارها به این تکنولوژیها آگاهی دارند.
«بازیگران صنعت» و «مدیران بازاریابی، متخصصان و سرمایهگذاران» هر دو موافقند که «سرعت رشد» و «میزان نوآوری» تکنولوژیهای بازاریابی ایران متوسط است و دسترسی به سرمایه در این صنعت اندک است.
در مجموع، تحلیلها نشان میدهد که جای رشد بسیاری برای مارتک در ایران وجود دارد و به نقل از فرزین فردیس، مدیرعامل سرآوا: «جذب و ادغام در شرایط کنونی صنعت مارتک ایران یک راهکار بسیار خوب و لازم است. بهجای رقابت یا یکدیگر اگر با هم همکاری کنند یا ادغام شوند میتوانند سهم بیشتری از بازار را بگیرند و موفقتر باشند.»
ترندهای تکنولوژی بازاریابی (MarTech) در جهان و ایران: هوش مصنوعی و یکپارچهسازی آنلاین و آفلاین
آگاهی از ترندهای جهان و ایران به بازیگران صنعت کمک میکند تا بازارهای جدید را شناسایی کرده و با ارائه محصول جدید و نوآورانه از رقبای خود پیشی بگیرند. علاوهبر این، سرمایهگذاران هم با شناسایی فرصتهای بازار، تصمیمگیریهای بهتری را بگیرند.
هوش مصنوعی، شخصیسازی، پلتفرم داده مشتریان، یکپارچهسازی آنلاین و آفلاین از مهمترین ترندهای تکنولوژی بازاریابی در ایران است.
در این مقاله به مقایسه تکنولوژی بازاریابی در ایران و جهان پرداختیم. مقایسه نقشه تکنولوژی بازاریابی در ایران با جهان نشان میدهد که با وجود رشد قابلتوجه تعداد بازیگران در کشور، هنوز جای خالی ابزارها و راهکارهای پیشرفته در حوزههای خاصی احساس میشود. این امر فرصتهای جدیدی را برای کارآفرینان و سرمایهگذاران ایجاد میکند تا با نوآوری و توسعه محصولات بومی، از این شکافها استفاده کنند.
با توجه به فرصتها و چالشهای موجود، کسبوکارها، سرمایهگذاران و فعالان صنعت باید با نگاهی استراتژیک و دادهمحور به توسعه و استفاده از ابزارهای مارتک بپردازند. همکاری و ادغام بین بازیگران صنعت میتواند راهکار مؤثری برای افزایش سهم بازار و پایداری در شرایط کنونی باشد. در نهایت، بهرهگیری از تکنولوژیهای بازاریابی با هدف افزایش کارایی و کاهش هزینهها، عاملی کلیدی برای موفقیت در بازار رقابتی امروز است.
قدردانی از همراهان گزارش
از دوستانمان در «اسمارتک» و «کاوهنگار» که با پشتیبانی و حضور مؤثر خود در تهیه گزارش جامع «تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳» همراه ما بودند، قدردانی میکنیم.
میتوانید تکراسا اینسایت را از طریق شبکههای اجتماعی زیر دنبال کنید:
دانلود نسخه کامل گزارش جامع تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳
