حتما نام API را شنیده‌اید. API رابطی است که نرم افزارها و برنامه‌های مختلف می‌توانند با کمک آن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. اما آیا می‌دانید در دگرگونی دیجیتال و توسعه کسب‌وکارهای امروزی چه نقش اساسی و مهمی را ایفا می‌کند؟ یک برنامه API چیست و چه عواملی در موفقیت برنامه API سازمان یا شرکت شما تاثیرگذار هستند؟

تغییر بزرگی در مکانیزم ارائه خدمات توسط شرکت‌ها به مشتریان در حال رخ دادن است. با رشد دستگاه‌های تلفن همراه، ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که نرم‌افزار می‌تواند هر تعامل و تراکنشی را مهیا سازد. در واقع همه چیز یک هویت دیجیتالی منحصر به فرد و مرتبط با هویت فیزیکی‌اش دارد. نقطه مرکزی توانایی محاسباتی از اتاق سرور به تلفن‌های همراه هوشمند یا تبلت‌ها انتقال یافته و این امر باعث شده تا کسب‌وکارها فرصت لازم برای توسعه تجارب جدیدی مختص کاربران این دستگاه‌ها را به دست آورند.

می‌توان این اتفاق را «دگرگونی دیجیتال» نامید. انقلابی که در آن کسب‌وکارها یک بُعد دیجیتالی به تجارب مشتریان خود اضافه می‌کنند. بدین طریق کسب‌وکارها قادرند تا تجربیات دلپذیری را به کاربر منتقل نموده و کاربران نیز از طریق هر دستگاهی با کسب‌وکار در ارتباط خواهند بود. همچنین کسب‌وکارها می‌توانند داده‌های گردآوری شده از این دستگاه‌ها را به اطلاعات و بینش ارزشمندی تبدیل نموده و به سرعت به آنها عکس العمل نشان دهند. ایجاد این حلقه بازخورد سریع، رمز موفقیت و تفاوت کلیدی کسب‌وکارهای موفق با کسب‌وکارهای معمولی بوده و آن‌ها را قادر می‌سازد تا در دگرگونی دیجیتال حضور فعالی داشته و موقعیت خود در بازار را تقویت و تثبیت نمایند.

اغلب شرکت‌ها این انقلاب دیجیتالی را درك کرده و لذا آن را به عنوان یک هسته مرکزی به کسب‌وکار خود افزوده‌اند. از سوی دیگر برخی از شرکت‌ها هنوز مطمئن نیستند که چگونه کار را شروع کنند. آن‌ها به طور جدی به دگرگونی دیجیتالی فکر می‌کنند، اما نمی‌دانند چگونه مسیر استراتژی‌های خود را در طول کسب‌وکارشان ترسیم نمایند.

API چیست؟

یک واسط برنامه نویسی کاربردی یا API مجموعه‌ای از توابع و پروتکل‌ها برای ساخت برنامه‌های نرم‌افزاری است. APIها معمولا برای ارائه داده‌ها و سرویس‌ها به سایر برنامه‌ها ایجاد می‌شوند. شاید این چیزی نباشد که اکثر کاربران نهایی یک محصول دیجیتال در مورد آن نگرانی داشته باشند، اما پشت هر برنامه تلفن همراه و هر تجربه مدرن آنلاین، یک API نهفته است.

برای مثال زمانی که شما یک برنامه گرفتن آنلاین تاکسی را اجرا می‌کنید و موقعیت فعلی شما بر روی یک نقشه نمایش داده می‌شود، این قابلیت نتیجه فراخوانی یک API از یک شرکت سرویس دهنده نقشه است. زمانی که شما به مقصد می‌رسید و می‌خواهید هزینه سفر را پرداخت کنید، یک API دیگر از یک شرکت سرویس دهنده خدمات پرداخت آنلاین فراخوانی می‌شود.

شما نمی‌توانید یک API را لمس کنید، اما آن‌ها قدرت محرکه اقتصاد نرم افزار محور بوده و تبدیل به استانداردی جهت تبادل داده و ساخت تجربیات هوشمند و مستقل از کانال برای مشتری شده‌اند. در واقع APIها به شما اجازه می‌دهند تا راهکارهای باکیفیت‌تر، سریع‌تر و ساده‌تری را برای عرضه‌کنندگان برنامه‌های کاربردی ایجاد کنید.

دگرگونی دیجیتال، انتظارات تازه مشتریان و API‌ها

امروزه مشتریان شما انتظار دارند که اطلاعات و یا سرویس‌های مطلوبشان را بدون تاخیر و از طریق دستگاه‌های تلفن همراه دریافت نمایند. نکته اینجاست که در ذهن مشتریان، این شکل از دسترسی یک امکان رفاهی قلمداد نمی‌شود، بلکه یک استاندارد غیررسمی پذیرفته شده است.

این موضوع ما را به سمت دنیایی سوق می‌دهد که نرم‌افزار بسیار فراگیر شده و هر چیز، هر کس و هر تجربه‌ای را تحت تاثیر خودش قرار می‌دهد. در یک «دنیای برنامه پذیر» برنامه‌های کاربردی تلفن همراه، واسط‌های برنامه‌نویسی کاربردی یا همان APIها، و تحلیل‌های داده، ابزارهای اصلی در انتقال تجارب ارزشمند به مشتریان هستند.

یک API در پشت صحنه کار می‌کند تا داده و عملیات لازم برای استفاده برنامه کاربردی را فراهم سازد. در واقع APIها دارایی‌های دیجیتالی یک سازمان را در دسترس برنامه‌های کاربردی قرار می‌دهند تا مشتریان بتوانند بر اساس یک مدل کسب‌وکار، با آن‌ها تعامل داشته باشند.

تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که شرکت‌هایی که با استفاده از سه ابزار فوق به سمت دگرگونی دیجیتال رفته‌اند، موفق شده‌اند تا از لحاظ کارایی، فاصله زیادی بین خود و رقبایشان ایجاد نمایند. این شرکت‌ها دریافته‌اند که لازم است تا به مشتریانشان «نزدیک‌تر» باشند و لذا تحلیل‌های داده، APIها و برنامه‌های تلفن همراه را با موفقیت در مدل عملیاتیشان مجتمع نموده‌اند. شرکتي مانند آمازون نمونه موفقی از این سوپراستارهای دیجیتال است.

چرا API؟

سوال بسیار خوبی است! مشتریان همواره دلشان می‌خواهد تجربه‌ای تازه و مدرن در دنیای دیجیتال داشته باشند. از سوی دیگر دستگاه‌های تلفن همراه کانال فوق العاده‌ای برای کسب‌وکارها جهت ارتباط با مشتری هستند. تلفن‌های همراه روش زندگی افراد را تغییر داده‌اند. مردم دوست دارند امور خرید، بانکداری، رزرو و برنامه‌ریزی برای سفرشان را با یک دستگاه قابل حمل انجام دهند.

بسیاری از شرکت‌ها تمایلات فوق را شناسایی کرده‌اند و حتی برای پاسخ به نیازهای روزافزون مشتریان تحت فشار هستند. اما چگونه می‌توان یک استراتژی مناسب برای چرخش به سمت این مسیر داشت؟ بایستی توجه داشت که سازمان‌های هوشمند استراتژی‌های کسب‌وکاری خود را بدون همسوسازی با نیازهای مشتریان ترسیم نمی‌کنند. اما مسیر درست برای رسیدن به این نیازها چیست؟ پاسخ API است. API در را به روی نوآوری چابک گشوده و توانایی لازم برای انطباق سریع با تغییرات بازار، رقبای جدید و ایجاد فرصت برای گردآوری اطلاعات و داده‌ها درباره توسعه دهندگان برنامه‌های کاربردی و کاربران را فراهم می‌سازد.

اصول اساسی دگرگونی دیجیتال با کمک API

توجه داشته باشید که در دگرگونی دیجیتالی دو اصل اساسی باید مورد توجه قرار گیرد:

1. ایجاد کسب‌وکار مدرن مبتنی بر API، فقط درباره ارائه API به توسعه دهندگان نیست، بلکه شامل تغییر در ماهیت عرضه و تقاضا و خلق ارزش نیز هست. در واقع استراتژی‌های ارائه API فقط بر روی عرضه تعداد محدودی خدمت و از طریق چند کانال مشخص به تعدادی مشتری ثابت تمرکز ندارند، بلکه به دنبال فروش دارایی‌های دیجیتال به میزان نامحدود هستند.

برای مثال شرکت TicketMaster در دهه‌های گذشته رزرو بلیط را با مراجعه حضوری یا تماس تلفنی انجام می‌داد، اما امروزه فروش بلیط و اطلاع از رخدادها از طریق APIهای این شرکت امکان پذیر شده است. با کمک این APIها، شرکای قدرتمندی مانند فیسبوک و Fox Sports می‌توانند این سرویس را با سرویس‌های خودشان ادغام نموده و لذا کانال جدیدی برای ارتباط با مشتری ایجاد نمایند.

2. بایستی توجه داشت که ساخت APIها به تنهایی باعث دگرگونی خودکار یک سازمان نمی‌شود، بلکه چگونگی عملیاتی سازی APIها برای پشتیبانی از استراتژی‌های اکوسیستم نیز اهمیت دارد. سازمان‌های موفق به این نتیجه رسیده‌اند که فناوری اطلاعات یک تسهیل‌کننده فرصت‌های تجاری است و APIها اهرم‌های استراتژیکی هستند که این فرصت‌ها را ممکن می‌سازند. لذا رهبران تکنولوژی و رهبران کسب‌وکار بایستی دیوارهای بین خود را شکسته و برای حل چالش‌های کسب‌وکار با هم کار کنند.

اگر ذهنیت‌های سنتی همچنان پابرجا باشند، یک شکاف عملیاتی در سازمان بین مدیران ایجاد خواهد شد. بسیاری از شرکت‌ها تصمیم دارند یکسری منابع تازه درآمدی از طریق برنامه API ایجاد کنند، اما چون API را فقط عنوان یک «زیرساخت فنی» قلمداد می‌کنند، مواردی چون بازاریابی، فروش و مدیریت محصول را انجام نمی‌دهند.

از بین بردن این شکاف بین مدیران اجرایی و مدیران فناوری نیازمند آن است که طراحی و مدیریت API به عنوان یک محصول انجام شود. در واقع بایستی هدف این باشد که یک واسط برای استفاده از دارایی‌های دیجیتال توسط توسعه دهندگان ایجاد شود تا آن‌ها بتوانند نرم‌افزارهای کاربردی جدیدی خلق کنند که برای کاربر نهایی ارزشمند باشد.

برنامه API

یک زنجیره ارزش دیجیتال مبتنی بر API، کاربران را به برنامه‌های کاربری تلفن همراه یا وب و از آنجا به تیم API و در نهایت به داده‌ها و سرویس‌های زیرساخت متصل می‌سازد. در یک زنجیره ارزش دیجیتال، توزیع‌کنندگان و خرده فروشان شما، همان توسعه دهندگان هستند که «حضور دیجیتالی» شما را به شکل تولید یک برنامه کاربردی شکل می‌دهند. این توسعه دهندگان ممکن است درون سازمان شما باشند، ممکن است در سازمان‌های همکار شما باشند، و یا به صورت مستقل در دنیای بیرون از سازمان شما فعالیت کنند.

صرف نظر از اینکه آن‌ها کجا مشغول به نوآوری هستند، هرچه کانال ارتباطی بهتری با شما داشته باشند، بهتر می‌توانند شما را با کاربر نهایی مرتبط سازند. در واقع تیم شما تعدادی API می‌سازد که داده و سرویس‌های زیرساخت شرکت را در معرض استفاده برنامه نویسان می‌گذارد تا آن‌ها نیز بتوانند برنامه‌های کاربردی خود را تولید کنند. API نه تنها سازمان را قادر می‌سازد که دارایی‌های دیجیتالی خود را در این زنجیره عرضه کند، بلکه اجازه می‌دهد تا داده و سرویس‌ها از طریق API توسط سایر کسب وکارهای B2C ، B2E و B2B نیز استفاده شود و در نتیجه امکان گردآوری و تحلیل داده توسط آن سازمان نیز مهیا گردد.

برای ایجاد نوآوری در برنامه API، شما ابتدا بایستی تصمیم بگیرید که کدام برنامه API برای سازمان‌تان مناسب‌تر است: توسعه دهندگان درون سازمان شما هستند (Internal API)؟ در شرکت‌های همکار شما هستند (Partner API)؟ و یا به طور مستقل کار می‌کنند (Open API)؟

کدام برنامه API؟

برای پاسخ به سوال فوق باید این سوال را از خودتان بپرسید که «چگونه یا کجا ممکن است API در رسیدن به اهداف کلیدی تجاری به شما کمک کند؟.» اگر فقط می‌خواهید نیازهای داخلی سازمان‌تان مهیا شود، از مدل داخلی استفاده کنید. اگر بخواهید به همکاران و شرکای خود فرصت توسعه محصول بدهید، از مدل Partner استفاده نمائید. در نهایت مدل باز زمانی مناسب است که بخواهید به گروه وسیعی از برنامه نویسان در بیرون از سازمان‌تان خدمات بدهید و فرصت‌های تازه‌ای برای رشد کسب‌وکارتان ایجاد کنید. ترکیب درستی از هر سه مدل باعث می‌شود که بتوانید پلتفرم قدرتمندی از نوآوری را ایجاد کرده و در دنیایی دیجیتال مملو از انتظارات و فرصت‌های جدید به رقابت بپردازید.

APIها پنجره‌ای به روی دارایی‌های دیجیتالی شرکت شما هستند. با ظهور اقتصاد API باز، توسعه دهندگان می‌توانند برنامه‌هایی بسازند که ترکیبی از APIهای مختلف باشد. APIها باعث می‌شوند تا سرویس‌های توئیتر، فیسبوک، اینستاگرام و آمازون همه جا در دسترس قرار گیرند. قرار دادن API به دور دارایی‌های دیجیتالی باعث می‌شود تا شما نیز وارد این بازی شده و برای کاربران خلق ارزش کنید. API ها نه تنها ویترینی برای کسب‌وکار شما و عامل ایجاد اثر شبکه‌ای در رشد هستند، بلکه باعث می‌شوند تا شما با میلیون‌ها توسعه دهنده برنامه‌های کاربردی در سرتاسر دنیا در ارتباط باشید که گرسنه ساخت چیزهای بزرگ هستند. بنابراین دادن امکان دسترسی ساده و امن به APIهایتان باعث می‌شود تا آن‌ها فرصت‌های کسب‌و‌کاری جدیدی را خلق نمایند.

در سال ۲۰۱۳ بیش از یک میلیارد دستگاه متصل به شبکه در دنیا وجود داشت. این عدد در سال ۲۰۲۰ به بیش از بیست میلیارد دستگاه خواهد رسید. اینترنت اشیاء دلیل اصلی این رشد زیاد است. امروزه اکثر ما حداقل یک دستگاه متصل به شبکه را پوشیده‌ایم (ساعت، لباس، گجت های سلامتی و غیره). دسترسی به همه این دستگاه‌ها می‌تواند دلهره آور باشد، اما خوشبختانه API راهکار مناسبی برای برقراری ارتباط و تبادل داده و سرویس بین این دستگاه ها است. برنامه نویسان با کمک API می‌توانند برای این دستگاه‌ها، برنامه‌های کاربردی مناسب و جذابی را ایجاد کنند.

API همچنین باعث می‌شود تا تبادل داده بین شما و شرکایتان ساده‌تر شده و آن‌ها بتوانند ارزش داده شما را توسعه داده و چیز با ارزش‌تری ایجاد کنند. این گونه همکاری‌ها در گذشته در گرو ارتباطات زیاد بود. اما در دنیای دیجیتال امروز، همکاری با ارائه دارایی‌های ارزشمند دیجیتالی شکوفا می‌شود. شرکت‌های در حال رشدی مانند اینستاگرام، AirBnB و Snapchat همه مبتنی بر کسب و کار دیجیتال بوده و به یکدیگر متصل هستند.
آنها با کمک یکدیگر اثر شبکه‌ای ایجاد نموده‌اند که محرکی برای رشد آن‌ها است.

ادامه دارد …

این سری مقالات برگرفته از کتاب «API به عنوان یک محصول» نوشته حامد شیدائیان است.

«به کارگیری API به عنوان محصول» API به عنوان محصول – بخش دوم

«پیاده‌سازی API «API به عنوان محصول – بخش سوم

«مدل‌های درآمدی API «API به عنوان محصول ـــ بخش چهارم

«توسعه دهندگان و API «API به عنوان محصول – بخش پنجم