در سالهای گذشته ایران نرخ تورم بالا و مزمنی در حدود ۴۰٪ را تجربه کرده است. در چنین شرایطی ارزش پول ملی روزبهروز کاهش یافته و سرمایههای ریالی مردم در معرض خطر قرار میگیرد. مردم در این شرایط به دنبال راههایی برای حفظ ارزش سرمایههای خود هستند؛ بنابراین به سراغ بازارهای مختلفی مانند بورس، ارزهای دیجیتال، املاک و… رفتند. میزان سودآوری، ثبات و جو حاکم بر اقتصاد و جامعه از اصلیترین دلایل تاثیرگذار در انتخاب بازارها توسط مردم برای سرمایهگذاری است.
در چند سال اخیر به خاطر افزایش قیمت رمزارزها، استقبال خوبی از بازار ارزهای دیجیتال شده است. مشکلات مربوط به پرداخت ریالی و تحریمها سبب شده تا صرافیهای ایرانی برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال شکل بگیرند. اخیراً نوبیتکس، یکی از صرافیهای فعال در حوزه ارز دیجیتال در ایران، گزارشی از عملکرد خود در سال ۲۰۲۱ منتشر کرده است. اطلاعات این گزارش میتواند تا حد خوبی نمایی از رفتار سرمایهگذاران ایرانی در بازار رمزارزها و وضعیت این بازار بینالمللی در بین ایرانیان باشد. در این مقاله قصد داریم تا به معاملات انجامشده در سال ۲۰۲۱ در نوبیتکس بپردازیم و رفتار سرمایهگذاران ایرانی در معاملات رمزارزها را بررسی کنیم.
دوجکوین و شیبا؛ پرمعاملهترین ارزهای دیجیتال
در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط روزانه ۳۹۲ هزار معامله موفق در بازارهای ریالی و تتری در نوبیتکس صورت گرفت. مجموعاً حدود ۱۵۴ میلیون سفارش منجر به معامله در سال ۲۰۲۱ در نوبیتکس انجام شد که اگر فرض کنیم تمام ۳/۲ میلیون کاربر نوبیتکس فعال باشند، هر کاربر در سال ۲۰۲۱ به طور متوسط ۴۸ معامله انجام داده است. ۸۹٪ معاملات کاربران نوبیتکس در بازارهای ریالی و ۱۱٪ آنها در بازارهای تتری صورت گرفته است. نمودارهای زیر تعداد این معاملات را بر اساس بازار و نوع رمزارز نشان میدهند.
در هر دو بازار ریالی و تتری، دوجکوین بیشترین سهم را در بین معاملات داشته است. بعد از آن در بازارهای ریالی شیبا و در بازارهای تتری بیتکوین بیشترین سهم را داشتهاند. سرمایهگذاران در بازارهای تتری ارزهای باثباتتری مانند بیتکوین و اتریوم را معامله کردهاند. سرمایهگذاران در این بازار به علت قیمت تقریباً ثابت تتر و حرفهای بودن آن، معمولاً حجم سرمایهگذاری بیشتری دارند؛ گرچه عمده سرمایهگذاران ایرانی معاملات خود را در بازارهای ریالی انجام دادهاند و دوجکوین و شیبا دو رمزارز منتخب و محبوب آنها بوده است.
نکته قابل توجه دیگر، ارز اتریوم است. این ارز سهم نسبتاً کمی را در بین تعداد معاملات دارد؛ اما اگر به سبد دارایی کاربران نوبیتکس توجه کنیم میبینیم که ۱۴٪ آنها را تشکیل میدهد. بنابراین میتوان گفت که سرمایهگذاران ایرانی از ارزهایی مانند اتریوم و بیتکوین برای سرمایهگذاری بلندمدت و از ارزهای مانند شیبا برای سرمایهگذاری کوتاهمدت استفاده میکنند.
فروردین و اردیبهشت؛ پرمعاملهترین ماههای سال
اوج تعداد معاملات صورت گرفته در فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۰ یعنی آوریل ۲۰۲۱ بوده که مقارن با رشد بالای قیمت بیتکوین بوده است. جالب است که بعد از این بازه زمانی، بانک مرکزی بخشنامه مسدودسازی درگاه بانکی صرافیهای ارز دیجیتال ایرانی را صادر کرد که موجب کاهش شدید تعداد معاملات شد. پس از لغو این بخشنامه، بهتدریج تعداد معاملات افزایش یافت و با کمپین تابستانی نوبیتکس تعداد معاملات در آگوست ۲۰۲۱ به اوج رسید.
رفتار متفاوت سرمایهگذاران ایرانی با سرمایهگذاران جهان در معاملات رمزارزها
بررسی تعداد معاملات صورت گرفته در بازار ارزهای دیجیتال حکایت از تفاوت سرمایهگذاران ایرانی با سایر سرمایهگذاران دنیا در انتخاب رمزارزها دارد. نمودار زیر تعداد معاملات روزانه رمزارز در دنیا را نشان میدهد. البته تمامی رمزارزها در این نمودار آورده نشده است.
مشاهده میشود که بیشترین تعداد معامله سرمایهگذاران جهان به ترتیب با ارزهای استلار، ریپل، اتریوم و بیتکوین بوده است. ارزهای استلار و ریپل روی هم حدود ۷۰٪ تعداد معاملات سرمایهگذاران جهانی را تشکیل میدهد. این دو ارز در بازارهای ریالی نوبیتکس به ترتیب ۴٪ و ۷٪ معاملات را شکل میدهند. دوجکوین که محبوبترین ارز نزد سرمایهگذاران ایرانی است از لحاظ تعداد معامله در میان سرمایهگذاران جهانی سهمی کمتر از ۱٪ دارد. این موضوع نشان میدهد که علایق و پیشبینیهای سرمایهگذاری ایرانیان در بازار رمزارزها تفاوت محسوسی با سرمایهگذاران دنیا دارد.
بیشترین میزان معاملات رمزارز در دنیا در نوامبر ۲۰۲۱ و بعد از آن در ژانویه ۲۰۲۱ رخ داد. این در حالی است که بیشترین تعداد معامله سرمایهگذاران ایرانی در نوبیتکس در آوریل و می ۲۰۲۱ اتفاق افتاد. این موضوع به معنای آن است که بیشتر سرمایهگذاران ایرانی که در بازه آوریل و می ۲۰۲۱ اقدام به انجام معامله کردهاند، احتمالاً سرمایهگذاران تازهکاری بودهاند که با مشاهده روند افزایش قیمت رمزارزها سراغ این بازار آمدهاند. تنها در رمزارز اتریوم سهم از تعداد معاملات سرمایهگذاران ایرانی با سرمایهگذاران خارجی تقریباً برابر است.
رمزارز دوجکوین در تمامی گروههای سنی کاربران، بالاترین سهم از میزان معاملات انجام شده در نوبیتکس را دارد. گرچه در گروههای سنی بالاتر سهم این رمزارز کمتر شده و سهم رمزارزهایی مانند اتریوم و بیتکوین بیشتر میشود. همچنین گروه ۶۱ تا ۷۰ سال در میزان معامله متنوعترین سبد رمزارز را دارند؛ یعنی در معاملات خود از رمزارزهای بیشتری استفاده میکنند.
بازارهای تتری؛ محبوب در میان معاملهگران بیش از ۵۰ ساله
همانطور که گفته شد بازارهای تتری بیشتر توسط افراد حرفهایتر و با حجم بالای سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرند. بازارهای تتری در بین گروههای ۶۱ تا ۷۰ سال، ۵۱ تا ۶۰ سال و ۲۵ تا ۳۰ سال به ترتیب بیشترین سهم را دارد که نشان از محبوبیت نسبتاً بالای آن در بین این گروههای سنی دارد. ارزش سبد دارایی کاربران بالای ۴۰ سال اختلاف زیادی با کاربران کمتر از ۴۰ سال سن دارد که نشان از سرمایهگذاری با حجم بیشتر کاربران بالای ۴۰ سال دارد. این موضوع میتواند توجیهکننده محبوبیت بازارهای تتری در بین این افراد باشد. همچنین این بازارها در بین آقایان محبوبیت بیشتری نسبت به خانمها دارد.
تمایل بیشتر تهرانیها و همدانیها به بازارهای تتری
بیشترین تعداد معامله انجام شده در نوبیتکس به ترتیب در استانهای تهران، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی بوده است. قریب به ۳۵ میلیون معاملات در سال ۲۰۲۱ مربوط به این ۳ استان میشود.
در تمام استانها عمده معاملات با استفاده از بازارهای ریالی انجام شده است؛ اما در استانهای تهران، همدان و آذربایجان شرقی و چهارمحالوبختیاری میزان تمایل به استفاده از بازارهای تتری بیشتر از سایر استانها بوده است.
پیشبینی تعداد معاملات ایرانیها در آینده
تعداد کاربران نوبیتکس در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از هفت برابر شده است. با توجه به مطالب گفته شده به نظر میرسد اوج این رشد مربوط به فروردین و اردیبهشت سال ۱۴۰۰ باشد. تعداد معاملات انجام شده و قیمت رمزارزها رابطه مستقیمی با هم دارند. همچنین افزایش شدید قیمت رمزارزها موجب روی آوردن بیشتر مردم به سمت بازار ارز دیجیتال و در نتیجه بیشتر شدن رشد تعداد کاربران نوبیتکس میشود.
قیمت بیتکوین تاثیر مستقیم و زیادی روی قیمت سایر رمزارزها دارد. بنابراین برای پیشبینی قیمت رمزارزها و تعداد معاملات بهتر است قیمت بیتکوین را مبنا قرار داد. قیمت بیتکوین از ژانویه تا ابتدای ماه آوریل سال ۲۰۲۲ روند کاهشی را داشته که احتمالاً کاهش تعداد معاملات رمزارز در ایران را نیز در پی داشته است. پیشبینی میشود که تا سال ۲۰۲۳ قیمت بیتکوین دوباره از ۶۰ هزار دلار فراتر رود که احتمالاً شاهد موج بزرگ دیگری از افزایش تعداد معاملات ایرانیها در آن زمان خواهیم بود.
برای مطالعه بیشتر گزارش سال ۲۰۲۱ نوبیتکس میتوانید آن را از لینک زیر دانلود کنید: