در دنیای دیجیتال امروز، بازاریابی به سرعت در حال تحول است و اتوماسیون بازاریابی بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای کسبوکارها شناخته میشود. این فناوری با خودکارسازی فرآیندها، مدیریت دادهها و تعامل هوشمند با مشتریان، امکان بهینهسازی استراتژیهای بازاریابی و افزایش بهرهوری را فراهم میکند.
تکراسا اینسایت بهعنوان یک کسبوکار اجتماعی، با هدف رفع کمبود داده و اینسایت قابل دسترس در اقتصاد دیجیتال ایران، گزارشهای جامعی را منتشر میکند. گزارش «۱۴۰۳ تکنولوژیهای بازاریابی ایران»، که توسط تکراسا اینسایت در آذر ۱۴۰۳ رونمایی شد، تلاش دارد تا تصویری جامع از وضعیت تکنولوژیهای بازاریابی در ایران ارائه دهد.
فصل اتوماسیون بازاریابی بهعنوان یکی از فصلهای اصلی این گزارش وضعیت بازیگران داخلی و خارجی، اندازه و ساختار بازار، عوامل کلان تأثیرگذار بر بازار و چالشها و فرصتهای این صنعت را بررسی میکند.
دانلود فصل پلتفرم اتوماسیون بازاریابی
دانلود گزارش تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳
پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی؛ خودکارسازی فرایندها و کمپینهای بازاریابی
پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی ابزارهایی هستند که با خودکارسازی فرایندها و کمپینهای بازاریابی به کسبوکارها کمک میکنند تا بهرهوری خود را افزایش دهند. این پلتفرمها به بازاریابان اجازه میدهند تا با تحلیل دادهها، شخصیسازی محتوا و استفاده از کانالهای ارتباطی متنوع، مشتریان خود را جذب، حفظ و وفادار کنند. بازیگران صنعت اتوماسیون بازاریابی در بازار ایران شامل موارد زیر هستند:
- ارائهکنندگان پلتفرم: شرکتهایی که پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی را توسعه داده و بهطور مستقیم عرضه میکنند.
- ارائهکنندگان خدمات: آژانسهای تبلیغاتی و فریلنسرهایی که خدمات مرتبط با پیادهسازی و پشتیبانی پلتفرمها را ارائه میدهند.
یکی از چالشهای اصلی در استفاده از پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی، یکپارچهسازی با منابع داده مختلف مانند نرمافزارهای مدیریت ارتباط با مشتری، سایتها و اپلیکیشنها است. ارائهکنندگان خدمات، با تسهیل فرایند پیادهسازی و ارائه پشتیبانی مناسب، این چالش را برای کسبوکارها برطرف میکنند.
حضور ۵ بازیگر ایرانی و ۲ بازیگر خارجی در بازار ایران
بازار پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی در ایران، ترکیبی از بازیگران داخلی و خارجی است. پلتفرمهای خارجی مانند WebEngage، علیرغم محدودیتهای تحریمی، توانستهاند با همکاری ارائهکنندگان خدمات بهعنوان نمایندگان فروش به فعالیت خود ادامه دهند و بخشی از بازار کسبوکارهای بزرگ ایران را تصاحب کنند. در مقابل، بازیگران داخلی با هدف پاسخگویی به نیازهای محلی و کاهش وابستگی به خدمات دلاری، وارد این عرصه شدند.
مزدک پاکزاد، همبنیانگذار و مدیرعامل اسمارتک
کسبوکارهای آنلاین بزرگ ایران از اواسط دهه ۱۳۹۰ به استفاده از پلتفرمهای خارجی اتوماسیون بازاریابی روی آوردند. اصلیترین مشکل این پلتفرمها، عدمامکان یکپارچهسازی با سایر ابزارها بود. از اوایل دهه ۱۴۰۰، با افزایش نرخ ارز و ورود بازیگران ایرانی به بازار، استفاده کسبوکارها از پلتفرمهای ایرانی افزایش یافت.
از اوایل دهه ۱۴۰۰، افزایش هزینههای دلاری با صعود نرخ ارز و افزایش اهمیت پیادهسازی استراتژیهای بازاریابی بازگشتی (Retention Marketing) در کسبوکارهای ایرانی، موجب علاقه هلدینگهای بزرگ اقتصاد دیجیتال به سرمایهگذاری در صنعت اتوماسیون بازاریابی شد. این عوامل موجب تقویت جایگاه بازیگران داخلی و رشد این صنعت شد.
کاربرد اتوماسیون بازاریابی در مراحل میانی قیف بازاریابی
پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی به بازاریابان این امکان را میدهند تا با تحلیل دادههای مشتریان از منابع داده مختلف و مدیریت سفر مشتری، از اجرای بهموقع و در بستر مناسب اقدامات بازاریابی متناسب با نیازها و رفتار مشتریان بهخصوص در مراحل میانی بررسی، خرید و وفادارسازی اطمینان حاصل میکنند. این قابلیتها به کسبوکارها کمک میکند تا ارتباطی نزدیکتر با مشتریان برقرار کنند و از حداکثر پتانسیل دادههای خود برای تصمیمگیری بهره ببرند.
بهزاد لطفی، بنیانگذار و مدیرعامل زبلاین
یکی از چالشهای اساسی کسبوکارها در تحلیل داده و استخراج بینش از فعالیتها و هزینهکردهای بازاریابی، پیچیدگی و پراکندگی دادههای بازاریابی در ابزارها و پلتفرمهای مختلف است. پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی با تجمیع و تحلیل دادهها در یک بستر واحد و ارائه تصویری جامع از فعالیتهای بازاریابی و فروش، مدیران ارشد را در تصمیمگیری دادهمحور توانمند میکنند.
امکانات کلیدی پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی؛ تجمیع داده تا شخصیسازی محتوا
پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی به کسبوکارها امکانات متنوعی ارائه میدهند که در بهبود فرایندهای بازاریابی و ارتقای تجربه مشتری نقش حیاتی دارند. امکانات اصلی این پلتفرمها شامل موارد زیر است:
- پلتفرم داده مشتری (CDP): جمعآوری داده از منابع مختلف مانند سایت، اپلیکیشن، نرمافزار CRM و… برای ایجاد یک پروفایل جامع برای هر کاربر
- بخشبندی مشتریان: دستهبندی مشتریان بر اساس رفتار، نیازها و خصوصیات جمعیتی برای اجرای کمپینهای هدفمند و متناسب با هر بخش
- مدیریت و تحلیل کمپین: طراحی، اجرا و ارزیابی کمپینهای بازاریابی از طریق کانالهای مختلف ارتباطی
- پیامرسانی: ارسال پیامهای شخصیسازیشده از طریق کانالهایی نظیر ایمیل، پیامک، پوش نوتیفیکیشن و… با هدف تقویت تعامل و وفاداری مشتریان
ورود بازیگران ارائهدهنده پلتفرمهای تحلیل سایت و اپلیکیشن به صنعت اتوماسیون بازاریابی نیز تأثیر قابلتوجهی بر امکانات این حوزه داشته است. با اشباع بازار تحلیل اپلیکیشن و عدمامکان رقابت با رهبرانی مانند Google Analytics در بازار تحلیل سایت، برخی از این بازیگران به توسعه و ادغام امکانات اتوماسیون بازاریابی در پلتفرمهای تحلیل سایت و اپلیکیشن روی آوردند. این تغییر استراتژی منجر به ارائه امکانات مکملی نظیر تحلیل رفتار کاربران اپلیکیشن و تحلیل رفتار کاربران سایت شد.
بازار ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیارد تومانی پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی در ایران
بازار پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی در ایران در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیارد تومان برآورد شده است که یکی از صنایع بزرگ تکنولوژیهای بازاریابی در ایران محسوب میشود. نرخ رشد اندازه بازار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل ۶۰٪ تا ۷۰٪ تخمین زده میشود که افزایش نرخ ارز نقش مهمی در این موضوع داشته است. این تغییرات، علاوه بر افزایش هزینه استفاده از خدمات خارجی، به رشد تقاضا برای پلتفرمهای داخلی نیز منجر شده است.
بیش از ۵۰٪ این بازار در اختیار بازیگران خارجی است، که خدمات خود را از طریق نمایندگیهای فروش ارائه میدهند. این پلتفرمها، بهویژه WebEngage، سهم قابلتوجهی از کسبوکارهای بزرگ ایران را به خود اختصاص دادهاند. بازیگران ایرانی که در سالهای اخیر وارد بازار شدهاند، توانستهاند با جلب اعتماد کسبوکارهای داخلی با سرعت رشد بالا سهمی کمتر از ۵۰٪ از بازار را تصاحب کنند.
ساختار بازار پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی شامل رهبران، چالشگران، دنبالکنندگان و بازیگران بازار خاص است. این ساختار نشاندهنده سهم بازار بازیگران بر اساس تعداد کاربر فعال ماهانه در این صنعت است.
تنوع امکانات و قابلیتها، قیمت و مقیاسپذیری از مهمترین معیارهای مشتریان در انتخاب پلتفرم
انتخاب یک پلتفرم اتوماسیون بازاریابی برای کسبوکارها به عوامل متعددی بستگی دارد، اما تنوع امکانات و قابلیتها، قیمت و مقیاسپذیری از مهمترین معیارها هستند.
کسبوکارها همواره به دنبال راهحلی جامع هستند که تمام نیازهای بازاریابی، از مدیریت دادهها تا اجرای کمپینها و شخصیسازی ارتباطات را پوشش دهد. مقیاسپذیری نیز بهویژه برای کسبوکارهای بزرگ، اهمیت ویژهای دارد. پلتفرمهایی که قادر به مدیریت حجم زیادی از دادهها و تعاملات درلحظه باشند، برای شرکتهایی با تعداد زیاد کاربر یا حجم بالای رویدادهای روزانه مناسبتر هستند. این ویژگی به کسبوکارها کمک میکند تا بدون افت عملکرد، در هر مقیاسی رشد کنند.
پلتفرمهای خارجی مانند WebEngage، با امکانات جامع و مقیاسپذیری بالا، گزینهای مناسب برای کسبوکارهای بزرگ هستند؛ هرچند هزینه بالایی دارند. در مقابل، بازیگران داخلی مانند اینترک و زبلاین با هزینه اقتصادیتر و امکانات و قابلیتهای مطابق با نیاز بازار ایران میتوانند برای کسبوکارهای ایرانی جذابیت بیشتری داشته باشند. متریکس نیز با توجه به هزینه بسیار اقتصادی و ارائه امکانات محدود، میتواند برای کسبوکارهای متوسط و کوچک مناسب باشد.
سهم ۶۰٪ کسبوکارهای بزرگ از درآمد پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی
پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی در ایران توسط طیف گستردهای از صنایع مورد استفاده قرار میگیرند. بیشترین تقاضا از سوی کسبوکارهای بزرگ در حوزههایی نظیر خردهفروشی آنلاین، بانکداری و خدمات مالی (فینتک)، حملونقل آنلاین و گردشگری آنلاین است. این صنایع به دلیل حجم بالای دادههای مشتریان و اهمیت تعامل مستمر با آنها بهطور گسترده از این ابزارها بهره میبرند.
بر اساس دادههای موجود، حدود ۴۰٪ تعداد مشتریان و ۶۰٪ از درآمد این پلتفرمها متعلق به کسبوکارهای بزرگ است. در مقابل، سهم کسبوکارهای کوچک و متوسط کمتر است، چرا که بسیاری از این شرکتها هنوز به استفاده از ابزارهای سادهتر و هزینههای کمتر تمایل دارند.
ساغر رفیعی، مدیر بازاریابی و فروش متریکس
یکی از کانالهای جذاب برای کسبوکارهای بزرگ -بهخصوص بانکها- ارسال پوش نوتیفیکیشن با هزینه رایگان در مقایسه با پیامک است. بانکها با استفاده از پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی، علاوه بر افزایش تنوع کانالهای پیامرسانی خود میتوانند با هزینه کمتر و بهصورت هدفمند با مشتریان خود تعامل داشته باشند.
عوامل کلان تأثیرگذار بر بازار؛ از تحریمها تا رشد تقاضای داخلی
بازار پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی در ایران تحتتأثیر عوامل متعددی قرار دارد که هر یک نقش مهمی در شکلدهی به این صنعت ایفا میکنند. افزایش نرخ ارز یکی از مهمترین عوامل محدودکننده بوده است. هزینههای دلاری استفاده از پلتفرمهای خارجی باعث شده بسیاری از کسبوکارها از این ابزارها صرفنظر کنند یا به سمت استفاده از پلتفرمهای داخلی روی آورند. یکی دیگر از عوامل محدودکننده، تحریمهای بینالمللی است. این تحریمها، بهویژه در زمینه دسترسی به پلتفرمهای خارجی و فناوریهای پیشرفته، چالشهای متعددی برای کسبوکارهای ایرانی ایجاد کردهاند.
با این حال، عوامل مثبت نیز در رشد این بازار نقش دارند. رشد اقتصاد دیجیتال در ایران و گسترش خدمات آنلاین، فرصتهایی بینظیر برای پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی فراهم کرده است. تقاضای بالای کسبوکارهای دیجیتال برای ابزارهایی که بتوانند تعاملات مشتری را بهینه کنند و بازدهی کمپینهای بازاریابی را افزایش دهند، از جمله دلایل اصلی رشد تقاضا از سمت آنها محسوب میشود.
اختلالات اینترنت و زیرساختهای ارتباطی نیز از دیگر عوامل تأثیرگذار است. ارائه خدمات ۲۴ساعته یکی از ویژگیهای کلیدی پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی است و اختلالات اینترنت و زیرساختهای ارتباطی تجربه ناخوشایندی برای استفاده مشتریان از این پلتفرمها ایجاد کرده که منجر به کاهش اعتماد آنها میشود.
در صورت تصویب قوانین مالکیت و محرمانگی داده و محدودیت در اجازه بارگذاری دادهها روی سرورهای خارجی، احتمال افزایش تقاضا برای پلتفرمهای بومی، بهویژه در صنایع حیاتی مانند بانکداری، وجود دارد. این قوانین میتوانند تحول بزرگی در سهم بازار پلتفرمهای داخلی ایجاد کنند.
فاطمه کرمی، راهبر محصول مارتک سابق اسمارتک
رکود اقتصادی اثری دوگانه بر رشد و افول بازار داشته است. سیاست انقباضی کسبوکارها در کاهش هزینهها و دیدگاه مدیران به پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی بهعنوان یک ابزار غیرضروری و پرهزینه، تقاضا را کاهش داده است. از سوی دیگر، نرخ بازگشت سرمایه بالای نگهداشت و بازگرداندن مشتریان که در شرایط سخت اقتصادی میتواند استراتژی مؤثری باشد، افزایش تقاضا را افزایش میدهد.
ترند استفاده از هوش مصنوعی در تحلیل کلان داده و ارائه بینش های کاربردی در ایران
صنعت اتوماسیون بازاریابی در سطح جهانی با سرعت زیادی در حال تحول است و ترندهای جدید، نقش این پلتفرمها را در بازاریابی مدرن تقویت کردهاند.
یکی از مهمترین ترندها، استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین است. این فناوریها به بازاریابان امکان میدهند که رفتار مشتریان را بهطور دقیقتر پیشبینی کرده و پیامها و کمپینهای کاملاً شخصیسازیشده ارسال کنند. در ایران نیز، اگرچه هوش مصنوعی هنوز بهطور کامل در این حوزه به کار گرفته نشده، اما بازیگران داخلی در حال سرمایهگذاری برای توسعه این قابلیتها هستند.
کلانداده و تحلیل درلحظه (Real-Time Analytics) نیز به یکی از ارکان اصلی این صنعت تبدیل شده است. این ترند به کسبوکارها امکان میدهد که بر اساس دادههای لحظهای تصمیمگیری کنند و تجربه مشتریان را درلحظه بهینهسازی کنند. از سوی دیگر، تقاضا برای یکپارچگی کانالها بهویژه در بازار ایران، با رشد کانالهای ارتباطی جدید، اهمیت بیشتری یافته است. بازاریابان به دنبال پلتفرمهایی هستند که بتوانند بهصورت یکپارچه از کانالهایی نظیر پیامک، پوش نوتیفیکیشن و شبکههای اجتماعی استفاده کنند.
ترندهای جهانی و محلی نشان میدهند که صنعت اتوماسیون بازاریابی، چه در سطح جهانی و چه در ایران، به سمت هوشمندسازی و استفاده بیشتر از دادهها حرکت میکند. این روندها به کسبوکارها کمک میکنند تا استراتژیهای بازاریابی خود را بهبود بخشند و تعاملات مؤثرتری با مشتریان خود ایجاد کنند.
قدردانی از همراهان گزارش
از همکاری و همراهی ارزشمند دوستانمان در «اینترک»، «زبلاین» و «متریکس» که با تخصص و حمایت خود در تهیه فصل «پلتفرمهای اتوماسیون بازاریابی» ما را یاری کردند، سپاسگزاریم.
همچنین، از دوستانمان در «اسمارتک» و «کاوهنگار» که با پشتیبانی و حضور مؤثر خود در تهیه گزارش جامع «تکنولوژیهای بازاریابی ایران ۱۴۰۳» همراه ما بودند، قدردانی میکنیم.
میتوانید تکراسا اینسایت را از طریق شبکههای اجتماعی زیر دنبال کنید:
