در سراسر دنیا ۹/۷ میلیون خرده‌فروشی آنلاین وجود دارد که ۲۲٪ از آن‌ها در آمریکا هستند. اما در این میان نام آمازون همیشه به‌عنوان بزرگ‌ترین و موفق‌ترین خرده‌فروشی آنلاین دنیا شنیده می‌شود. اما آیا همیشه آمازون موفق بوده است؟ آیا تا‌به‌حال از شکست‌های بسیار زیاد جف بزوس چیزی شنیده‌اید؟
بیایید در این مقاله نگاهی به برخی فعالیت‌های آمازون و جف بزوس داشته باشیم و ناگفته‌هایی را مرور کنیم که کمتر شنیده‌ایم یا شاید اصلاً نشنیده‌ایم.
علل موفقیت آمازون واقعاً چیست؟
جف بزوس ثروتمندترین فرد دنیا (تا ماه می ۲۰۲۱) می‌گوید: «ابتدا باید استعدادهای خودتان را شناسایی کنید، سپس با تلاش و پشتکار بسیار زیاد نهایت استفاده را از استعدادهای خود ببرید. تا جایی که می‌توانید بهترین افراد را در اطراف خود نگه دارید. بزرگ فکر کنید. استوار باشید. آینده‌نگر باشید و همیشه عطش رشد و پیشرفت را داشته باشید. جسور باشید و شکست را قبول کنید. سعی نکنید مثل همه اطرافیان خود رفتار کنید.»
اما آیا به نظر شما می‌توان تنها با داشتن استعداد و پشتکار موفق شد؟ اگر شما با نگاه دیگری داستان شکست‌های جف بزوس را ببینید، متوجه خواهید شد که احتمال موفق شدن آمازون بسیار کم بوده است.
در ادامه به برخی شکست‌های آمازون و جف بزوس می‌پردازیم:
- جف بزوس در سال ۲۰۱۴ از تلفن همراه هوشمند آمازون به نام آمازون فایر فون (Amazon Fire Phone) رونمایی کرد. این تلفن همراه به گفته برخی منتقدین یکی از بدترین محصولات فناوری در ۲۰ سال گذشته بود. در کمتر از یک سال تولید این محصول متوقف شد. این محصول از شکست‌های پرهزینه بزوس در دوران فعالیت کاری و حرفه‌ای او بوده است.
- بزوس پول زیادی را در سایت drugstore.com برای فروش دارو به صورت آنلاین سرمایه‌گذاری کرد و از طریق آمازون، تبلیغات آن را انجام داد. متأسفانه، فروش آنلاین دارو سخت‌تر و چالش برانگیز‌تر از انتظارات و تصورات بزوس بود. به همین دلیل بزوس با یک شکست بزرگ دیگر مواجه شد.
- در سال ۱۹۹۸، بزوس با یک مبلغ زیاد سایت Junglee.com را خریداری کرد که یک سایت مقایسه کالا بود. اما مدیران آمازون متوجه شدند که با این اتفاق مشتریان، آمازون را ترک می‌کنند و خریدشان را جای دیگری انجام می‌دهند. بنابراین Junglee.com نیز بعد از چندین ماه فعالیت تعطیل شد.
- در سال ۱۹۹۹، آمازون روی سایت Pets.com برای فروش محصولات مربوط به حیوانات سرمایه‌گذاری کرد؛ اما در سال ۲۰۰۲ این سایت با شکست مواجه شد.
- بزوس کسب‌وکار آنلاین جواهرات را از طریق آمازون آغاز و برخلاف روش رایج و مرسوم خرده‌فروشی آنلاین و قیمت‌گذاری عمل کرد. او اطمینان داشت که با این کار می‌تواند بازار را به کلی تغییر دهد. او همراه با طراحان، زمان بسیار زیادی را صرف ساختن جعبه‌های چوبی ظریف برای جواهرات می‌کرد. همچنین برای اینکه فروش آنلاین را بیشتر کند، از تبلیغات توسط افراد مشهور استفاده کرد. او برای فروش انحصاری نیز با مکان‌هایی که طبق مد روز پیش می‌رفتند، قرارداد بست و امکان جست‌وجوی الماس را به سایت اضافه کرد. این ویژگی به کاربران این امکان را می‌داد که بتوانند طبق ارزش، شکل و رنگ، محصول مدنظرشان را پیدا کنند. اما مشتریان همچنان ترجیح می‌دادند برای خرید جواهرات به مغازه بروند. بعد از ماه‌ها تلاش، بزوس سایت خرید اینترنتی جواهرات خود را تعطیل کرد و مقدار قابل توجهی از سرمایه خود را نیز از دست داد.
- برای مقابله با تهدیدهای شرکت ای‌بِی (eBay)، جف بزوس مزایده‌های آمازون را شروع کرد. اما کار بیهوده‌ای برای مقابله با تهدیدها بود.
- بزوس یک شرکت درگاه پرداخت به نام Accept.com به ارزش ۱۰۱/۷ میلیون دلار را خریداری کرد تا بتواند مبادلات مالی بین خریداران و فروشندگان را راحت‌تر انجام دهد. اما این شرکت نیز بعد از چند ماه فعالیت تعطیل شد. همچنین در سال ۲۰۰۹، درگاه پرداخت آنلاین وب‌پی (WebPay) مخصوص آمازون راه‌اندازی شد. اما در نهایت در سال ۲۰۱۴، فعالیت این درگاه پرداخت نیز متوقف شد.
- او همچنین یک خانه حراج معروف به نام Sotheby را خریداری کرد تا روی محصولات گران قیمت تمرکز کند. اما تلاش او در این زمینه هم بی‌نتیجه ماند.
- در سال ۲۰۰۷، آمازون سایت Askville.com را معرفی کرد که مانند سایت کورا (Quora) در زمینه اشتراک‌گذاری اطلاعات بود. اما در نهایت بزوس با یک شکست دیگر مواجه شد و فعالیت این سایت در سال ۲۰۱۳ متوقف شد.
- بزوس سایت Altavista.com که یک موتور جست‌وجو بود را خرید؛ اما نتوانست هیچ ارزشی برای آمازون ایجاد کند. او سرمایه‌گذاری زیادی برای رقابت با گوگل انجام داد. اما بعد از سال‌ها تلاش و سرمایه‌گذاری‌های فراوان این ایده را کنار گذاشت. همچنین آمازون برای رقابت با سرویس استریت‌ویو (Streetview) گوگل، بلاک‌ویو (Blockview) را ایجاد کرد که در زمینه عکس‌هایی از خیابان‌ها، رستوران و مغازه‌ها بود. اما این پروژه نیز در کارنامه شکست‌های بزوس قرار گرفت.
- تا سال ۲۰۰۳، آمازون در زمینه فروش موسیقی تقریباً موفق بود. در آن زمان استیو جابز به آمازون پیشنهاد همکاری داد، ولی رد شد. بزوس سرویس آیتونز (iTunes) را رد کرد؛ زیرا از نظر او فروش تک آهنگ به قیمت ۹۹ سِنت برای او سودی نداشت و تصور می‌کرد اپل صرفاً به دنبال افزایش فروش محصول آی‌پاد (iPod) است. اما با رشد آیتونز، آمازون کم‌کم کسب‌وکار موسیقی خود را نیز از دست داد.
- هنگامی که بزوس موفقیت شرکت زاپوس (Zappos) را دید، تصمیم گرفت که به صورت جداگانه یک وب‌سایتی برای فروش کیف و کفش راه‌اندازی کند. او ۳۰ میلیون دلار هزینه کرد و وب‌سایت Endless.com را در دسامبر ۲۰۰۶ راه‌اندازی کرد. اما ماه‌ها این سایت تقریباْ هیچ ترافیکی نداشت و فروشی نیز از طریق آن انجام نگرفت. در نتیجه آمازون در این حوزه نیز شکست خورد و مجبور شد که این سایت را تعطیل کند.
- بزوس با دیدن موفقیت نتفلیکس (Netflix) تصمیم گرفت تا خدمات اجاره دی‌وی‌دی (DVD) را در انگلستان و آلمان تأسیس کند. هدف بزوس این بود که درآمد از طریق اجاره محصول را یاد بگیرد و برند خود را در بازارهایی که شرکت نتفلیکس هنوز به آن‌ها وارد نشده بود، تصاحب کند. اما این پروژه نیز در نهایت شکست خورد.
چرا قبلاً این شکست‌ها را زیاد نشنیدیم؟
دنیای اطراف ما بیشتر از شکست، پیروزی را تبلیغ می‌کند. ما درباره موفقیت‌های آمازون و جف بزوس مثل الکسا (Alexa)، آمازون پرایم ویدئو (Amazon Prime Video)، خدمات وب آمازون (Amazon Web Service) و… بسیار شنیده‌ایم. اما با اینکه جف بزوس بیش از ۴۰ شکست بزرگ را تجربه کرده است، راجع به شکست‌هایش زیاد نشنیده بودیم. ما موفقیت‌ها را بیشتر از شکست‌ها در نظر می‌گیریم که به‌عنوان «سوگیری بازماندگی» (Survivorship Bias) شناخته می‌شود.
هنگامی که بزوس به موفقیت رسید، برخی از افراد شباهت‌هایی بین او با سایر افراد موفق پیدا کردند و آن‌ها را به‌عنوان عوامل موفقیت او در نظر گرفتند. اگر داستان افراد یا شرکت‌هایی را که شکست خورده‌اند مطالعه کنیم، خواهیم دید که آن‌ها هم مانند جف بزوس، سخت‌کوش، بااراده و ثابت‌قدم بودند.
به‌عنوان مثال، جک ما، بنیان‌گذار علی‌بابا، در سال ۱۹۹۵ صفحات چینی (China pages) را راه‌اندازی و برای جذب مشتری تلاش بسیاری کرد. اما در آن زمان نفوذ اینترنت در چین بسیار کم بود و مردم چین آگاهی زیادی درباره اینترنت نداشتند. حتی صاحبان کسب‌و‌کارهای کوچک هم از آن استفاده نمی‌کردند.
از طرفی کامپیوترها هنوز گران بودند و تهیه آن‌ها برای مردم مقرون‌به‌صرفه نبود. به همین دلیل، جذب مشتری برای جک ما کار بسیار سختی بود. او بعدها فهمید که مشکل در شروع زودهنگام بود. بنابراین، فعالیت سایت Chinapages.com را متوقف کرد. اما شرایط برای جف بزوس در آمریکا در همان سال کاملاً متفاوت بود.
جف بزوس و جک ما در سال‌های شروع به کار
در واقع وجود اینترنت و استفاده مردم آمریکا از کامپیوتر‌های شخصی از جمله عوامل محیطی بود که شانس جف بزوس را برای موفقیت چند برابر می‌کرد. ایده جک و جف تفاوت چندانی نداشت؛ اما بزوس دقیقاً در مکان و زمان مناسبی قرار داشت.
سخن پایانی
آیا هنوز هم فکر می‌کنید که یک فرد موفق باید میزان موفقیت‌هایش بیشتر از شکست‌هایش باشد؟ ما با نگاه کردن به زندگی افراد موفق به طور ناخودآگاه شانس موفقیت‌مان را بیش از حد تخمین می‌زنیم. اما هنگامی که عمیق‌تر به موضوع نگاه می‌کنیم، می‌توانیم بفهمیم که چگونه فرصت‌های خاص و مهم می‌توانند نقش مهمی در موفقیت افراد داشته باشند.
جامعه، فرهنگ، شبکه اجتماعی، والدین و معلمان می‌توانند تأثیر مستقیم روی موفقیت افراد بگذارند و جهان‌بینی آن فرد را بسازند. گاهی اوقات اینکه کجا و چه زمانی متولد و بزرگ می‌شویم، می‌تواند تأثیر زیادی روی سرنوشت و زندگی ما بگذارد.
نویسندگان:
زهرا اشرفی و ماهان سرجوقیان
منابع:
- Survivorship Bias, Entrepreneurship and The Myth Of Becoming Successful, Medium, 2019
- The 10 Richest People In the World, Investopedia, 2021
- Jeff Bezos’s Biggest Failure at Amazon Is Easily His Biggest Success, Inc, 2021
- HOW MANY ETAILERS ARE IN THE US?, etailinsights
- Jeff Bezos’ Most Outrageous Business Failures, GOBankingRates, 2021
