شاید بسیاری از ما تجربه سفر به یک شهر دیگر یا قرار گرفتن در صف برای دریافت نوبت ویزیت پزشکان را داشته باشیم. اگر هم با این اوصاف موفق به دریافت نوبت و تعیین زمان ویزیت می‌شدیم، باز هم نیاز بود تا کمی زودتر به مطب مراجعه کنیم. اگر خوش‌شانس بودیم، احتمالاً در زمان اعلام‌شده معاینه می‌شدیم؛ وگرنه مجبور بودیم در مطب بنشینیم تا نوبتمان شود.
اما امروزه جست‌وجو و ارتباط با پزشکان بسیار راحت‌تر از گذشته شده است. همه می‌توانند از طریق اینترنت نوبت ویزیت پزشک دلخواه خود را رزرو کنند یا مشاوره پزشکی از راه دور را از طریق مکالمه متنی، صوتی یا تصویری انجام دهند. استارتاپ دکترتو با سابقه ۵ سال فعالیت در این حوزه در حال ارائه خدمات نوبت‌دهی اینترنتی و مشاوره پزشکی از راه دور به بیماران و پزشکان است. در این مقاله قصد داریم شما را با سازوکار این استارتاپ آشنا کنیم و به این سؤال‌ها پاسخ دهیم: دکترتو فعالیتش را چگونه شروع کرد؟ مهم‌ترین مشکلات مشتریان این استارتاپ چه بوده و چه راه‌حلی را پیشنهاد داده است؟ از چه طریقی درآمد به دست می‌آورد و چشم‌انداز آینده آن چیست؟
بنیان‌گذاران دکترتو، دوستان قدیم شرکای فعلی
بهراد آزادی هم‌بنیان‌گذار دکترتو
دکترتو توسط سه بنیان‌گذار متولد ۱۳۵۹ در سال ۱۳۹۵ راه‌اندازی شده است. بنیان‌گذاران دکترتو از دوران تحصیل در مدرسه و دانشگاه شیراز دوستان نزدیک یکدیگر هستند و پیش از راه‌اندازی دکترتو بیش از ۱۰ سال تجربه همکاری با یکدیگر را در حوزه صنعت داشته‌اند.
بهراد آزادی، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار دکترتو، دوران کارشناسی خود را در رشته مهندسی عمران در دانشگاه شیراز گذرانده است. او دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی عمران از دانشگاه تهران و مدیریت ارشد کسب‌وکار (MBA) از سازمان مدیریت صنعتی است.
شروع کار دکترتو
در سال ۱۳۹۴ بنیان‌گذاران دکترتو با حضور در استارتاپ ویکندها با فضای استارتاپی آشنا می‌شوند و به جذابیت و فرصت‌های خوب اکوسیستم استارتاپی ایران پی می‌برند. آن‌ها با توجه به تجربه‌هایشان از کسب‌وکارهای موفق قبلی و حضور در استارتاپ ویکندها، اعتقاد داشتند که یک استارتاپ زمانی موفق خواهد شد که بتواند نیاز اساسی را در جامعه رفع کند و بر اساس این باور تصمیم به راه‌اندازی یک استارتاپ می‌گیرند.
شروع ایده این استارتاپ از مشاهده خیابان زند شیراز رقم می‌خورد. همانند دیگر کلان‌شهرهای ایران که در بعضی از مناطق و خیابان‌ها تعداد زیادی مطب پزشک وجود دارد، خیابان زند نیز مرکز پزشکی شیراز است. با توجه به تخصص و تجربه بالای پزشکان فعال در خیابان زند شیراز، تعداد زیادی بیمار از شهرستان‌‌های استان فارسی یا استان‌های مجاور همچون هرمزگان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، کرمان و… برای مشاوره پزشکی و درمان همواره در حال رفت‌وآمد میان استان محل سکونت خود و شیراز بودند. این افراد همچنین اغلب باید از آشنایان و دوستانشان کمک بخواهند تا با مراجعه حضوری به مطب پزشکان بتوانند نوبت حضوری برای آن‌ها دریافت کنند.
با مشاهده دغدغه و مشکلات بیماران، بنیان‌گذاران دکترتو در مهر ۱۳۹۵ نسخه اولیه سایت دکترتو را با خدمت اصلی نوبت‌دهی اینترنتی راه‌اندازی کردند. البته برخلاف امروز، پزشکان با نوبت‌گیری اینترنتی آشنا نبودند و نیازی به استفاده از این خدمت نمی‌دیدند. به همین دلیل، در روزهای اول شروع به کار متقاعد کردن آن‌ها برای همکاری با دکترتو چالش بزرگی بود. اما توانستند با توصیف مشکلات بیماران همچون مسافت طولانی، خطر تصادف جاده‌ای و … تعدادی از پزشکان را راضی به همکاری کنند. همچنین، تیم دکترتو در ابتدا به سراغ مطب‌های شلوغ رفتند تا بتوانند با ارائه خدمت نظم‌دهی به نوبت حضوری بیماران، پزشکان را به همکاری با خود ترغیب کنند.
مشکل، عدم دسترسی به پزشکان
یکی از مهم‌ترین مشکلات بیماران برای مشاوره و درمان پزشکی، نبود دکترهای متخصص و مجرب در شهر محل سکونت‌شان است. به همین دلیل بسیاری از بیماران برای دریافت نوبت حضوری مجبور می‌شوند به کلان‌شهرهای ایران مسافرت کرده و نوبت ویزیت دریافت کنند. سپس در زمان مقرر دوباره به شهر محل حضور پزشک سفر کرده و ویزیت شوند. طی کردن مسافت طولانی تا شهر محل حضور پزشک و اقامت در آنجا از معضلات اساسی بیماران محسوب می‌شود.
بیماران به همین منظور، باید پزشک مناسب را در شهرهای مجاور محل سکونت خود جست‌وجو کرده و نوبت ویزیت حضوری از آن‌ها دریافت کنند. استفاده از یک منبع موثق برای تشخیص پزشک مناسب و ارتباط با مطب نیز از دیگر مشکلات بیماران محسوب می‌شود.
همچنین دلایلی مانند تفاوت‌های زبانی و فرهنگی، سیستم پزشکی متفاوت، هزینه بالای مشاوره پزشکی و سختی دسترسی به پزشک ایرانی باعث شده تا نیاز ایرانیان مقیم خارج از کشور به مشاوره با پزشکان ایرانی پررنگ شود. این موضوع در حوزه روانشناسی بیشتر دیده می‌شود که نیاز به شناخت فرهنگ و سبک زندگی ایرانی بیشتر حس می‌شود.
چالش دریافت نوبت از مطب‌های شلوغ
دریافت نوبت از مطب پزشکانی که که تقاضای بالایی برای دریافت نوبت دارند، بسیار سخت و طاقت‌فرسا است. به همین دلیل، گاهی اوقات نیاز است تا بیماران یا بستگان و دوستان آن‌ها برای دریافت نوبت در زمان خاصی به مطب مراجعه کرده و نام‌نویسی کنند. این موضوع موجب ایجاد شلوغی در مطب‌ها و تشکیل صف می‌شود که این فرایند برای مراجعان خوشایند نیست.
گاهی اوقات زمان تعیین‌شده توسط پزشک برای ویزیت دقیق نبوده و این موضوع باعث می‌شود تا زمان زیادی را بیماران در مطب منتظر بمانند. با شیوع ویروس کرونا و ضرورت فاصلهگذاری اجتماعی، تعداد افرادی که در یک مطب می‌توانند منتظر بمانند نیز کاهش یافته است. به همین علت نیاز به زمان‌بندی دقیق‌تر نوبت‌دهی حضوری به بیماران بیشتر حس می‌شود تا محدودیت فضای مطب‌ها منجر به عدم رعایت فاصلهگذاری اجتماعی و ابتلای افراد حاضر در مطب به کرونا نشود.
لزوم فاصلهگذاری اجتماعی در مطب‌ها با شیوع ویروس کرونا
با شیوع ویروس کرونا و افزایش خطر ابتلا به این بیماری در صورت ارتباط و تماس فیزیکی، مراجعه حضوری به مطب و در تماس قرار گرفتن با تعداد زیادی از مردم برای بیماران و پزشکان بسیار خطرناک شد. همچنین تعدادی از پزشکان که به دلیل کهولت سن یا بیماری خاص از گروه‌های پرخطر محسوب می‌شدند، امکان ویزیت حضوری را نداشتند.
راه‌حل، دریافت نوبت مطب پزشکان به صورت اینترنتی
بیماران می‌توانند به صورت اینترنتی از سایت دکترتو اقدام به دریافت نوبت حضوری از پزشک مدنظر خود کنند. در این صورت بیمارانی که از شهرهای دیگر برای دریافت نوبت به مطب مراجعه می‌کردند یا باید در زمان خاصی در مطب حضور پیدا می‌کردند، دیگر نیازی به این کار ندارند و می‌توانند در هر مکانی نوبت حضوری را از پزشکان به صورت اینترنتی رزرو کنند.
پزشکان و منشی‌های مطب از این طریق می‌توانند به مدیریت زمان مراجعه بیماران بپردازند و دیگر با مشکلات مربوط به نام‌نویسی حضوری و ازدحام در مطب مواجه نشوند. با این راهکار زمان انتظار بیماران در مطب نیز کاهش خواهد یافت.
مشاوره متنی و تلفنی برای بیماران
در صورتی که بیمار به هر دلیلی نیاز مبرم به مراجعه حضوری به مطب نداشته باشد، می‌تواند از راه دور و به صورت گفت‌وگوی متنی یا صوتی از مشاوره پزشکی بهره‌مند شود. در این حالت پزشک و بیمار از طریق چت یا تماس تلفنی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و دیگر نیازی به دیدار حضوری ندارند. همچنین پزشکانی که امکان ویزیت حضوری ندارند، می‌توانند از این طریق به فعالیت خود ادامه دهند.
افراد مقیم خارج از کشور نیز می‌توانند از این طریق با پزشکانی ایرانی ارتباط برقرار کرده و نیازهای پزشکی خود را از راه دور برطرف کنند.
محصول دکترتو، موتور جست‌وجوی پزشکان
تمامی خدمات دکترتو از طریق سایت در اختیار پزشکان و بیماران قرار دارد که حجم زیادی از بازدید این استارتاپ از طریق سایت دکترتو است. کاربران گوشی‌های هوشمند اندرویدی نیز می‌توانند از طریق اپلیکیشن دکترتو از خدمات این استارتاپ بهره ببرند.
جست‌وجوی پزشک بر اساس شهر و تخصص و مشاهده کد نظام پزشکی، آدرس و شماره تلفن مطب از خدمات پایه دکترتو برای بیماران است. علاوه بر این، نوبت‌دهی اینترنت، مشاوره از راه دور و تست کرونا در محل نیز در سایت دکترتو ارائه می‌شود.
نوبت‌دهی اینترنتی
در این قابلیت، پزشکان زمان‌های ویزیت خود را به بیماران اعلام می‌کنند و بیماران می‌توانند از این طریق نوبت ویزیت از پزشکان را به صورت اینترنتی رزرو کنند. در صورتی که تمامی نوبت‌های ویزیت یک پزشک رزرو شده باشد، بیماران می‌توانند با ثبت درخواست خود از طریق پیامک از نوبت‌های ویزیتی که پزشک در آینده اعلام خواهد کرد، اطلاع یابند.
بیماران پس از مراجعه حضوری به مطب و معاینه توسط پزشک، می‌توانند نظر خود را درباره پزشک در دکترتو ثبت کرده و به آن‌ها امتیاز دهند. در این صورت بیماران می‌توانند با مشاهده نظرات و امتیازات هر پزشک در پروفایل مربوطه، پزشک مناسب خود را با آگاهی بیشتری انتخاب کنند.
پزشکان از این طریق می‌توانند قبل از مراجعه بیمار، اطلاعات بیمار را مشاهده کنند و پس از معاینه بیمار، نسخه الکترونیکی را از طریق پنل کاربری دکترتو ثبت کنند. علاوه بر این، نظرات ثبت‌شده بیماران به منشی و پزشک کمک می‌کند تا بتوانند با افزایش کیفیت خدمات خود رضایت بیماران را جلب کنند.
مشاوره پزشکی از راه دور
با شیوع ویروس کرونا در اواخر سال ۱۳۹۸، تیم دکترتو شروع به توسعه فنی مشاوره پزشکی از راه دور کرد و در اوایل سال ۱۳۹۹ امکان مشاوره تلفنی و متنی برای بیماران فراهم شد. برای مشاوره پزشکی از راه دور، بیماران می‌توانند بر اساس تخصص مورد نیاز خود به جست‌وجوی پزشک بپردازند. سپس با انتخاب زمان مشاوره و پرداخت مبلغ می‌توانند به صورت متنی یا تلفنی با پزشک در ارتباط باشند. مبلغ پرداخت شده در ابتدا به حساب دکترتو واریز می‌شود و پس از انجام مشاوره به حساب پزشک واریز خواهد شد.
در مشاوره پزشکی از راه دور در دکترتو، ابتدا در زمان مقرر به صورت خودکار با بیمار تماس گرفته می‌شود و پس از برقراری ارتباط با بیمار، سامانه اقدام به تماس با پزشک می‌کند. در فاصله برقراری ارتباط با پزشک بیمار می‌تواند تمامی مدارک پزشکی خود را در سایت یا اپلیکیشن دکترتو آپلود کند. پس از این بیمار و پزشک به صورت متنی یا تلفنی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و مشاوره پزشکی صورت می‌گیرد.
تست کرونا در محل
افراد مشکوک به کرونا یا نیازمند تست آنتی‌بادی برای سفر خارجی می‌توانند از طریق دکترتو و ثبت سفارش، تست در محل را انجام دهند. برای این کار، فرد ابتدا باید شهر محل سکونت خود را انتخاب کند. پس از انتخاب نوع تست و پرداخت مبلغ، در مدت کوتاهی پشتیبانی با شخص تماس گرفته و نسبت به مکان و شرایط فرد متقاضی، مانند وخامت احوال یا استرس و عجله، زمان قطعی مراجعه مشخص می‌شود. در مرحله نهایی، تکنسین به همراه کیت نمونه‌برداری در زمان مقرر به منزل متقاضی مراجعه می‌کند و در کمتر از یک روز نتیجه آزمایش به وی ارسال خواهد شد.
مجله سلامت دکترتو
از سال ۱۳۹۶ دکترتو در کنار نوبت‌دهی اینترنتی با ترجمه مقالات به‌روز شروع به تولید محتوا کرد تا اطلاعات مورد نیاز بیماران در قالب یک مجله اینترنتی از طریق تولید محتوای معتبر تحت نظر پزشکان، امکان گفت‌و‌گو و طرح سؤالات را در اختیارشان قرار دهد. این مقالات در شش حوزه علائم، بیماری، دارو، آزمایش، زندگی سالم و خبر است.
مدل درآمدی
دکترتو برای هر نوبت‌دهی اینترنتی مبلغی را به‌عنوان کارمزد از بیمار و بابت هر مشاوره پزشکی از راه دور نیز درصدی از مبلغ حق مشاوره را به عنوان کارمزد از پزشک دریافت می‌کند. درآمد دکترتو از خدمات آزمایشگاهی نیز به صورت دریافت کارمزد از مراکز طرف قرارداد است.
اندازه بازار سلامت دیجیتال در ایران: ۱/۵ تا ۳ هزار میلیارد تومان
بودجه بخش سلامت در سال ۱۴۰۰ با اختصاص ۱۵٪ از اعتبارات عمومی دولت به این بخش ۱۳۵/۹ هزار میلیارد است که ۵۷٪ نسبت به سال قبل افزایش داشته است. اندازه بازار سلامت دیجیتال در ایران ۱/۵ تا ۳ هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود که بر این اساس می‌توان گفت تقریباً ۱٪ تا ۲٪ بازار سلامت ایران آنلاین است.
طبق آمار سازمان نظام پزشکی کشور، در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار پزشک در ایران در حال فعالیت هستند که ماهانه بیش از ۲۰ میلیون نسخه (شامل نسخه‌های مربوط به تصویربرداری، آزمایش، دارو و…) توسط پزشکان صادر می‌شود. در حال حاضر طبق گفته مدیرکل آمار و مهندسی اطلاعات سازمان بیمه سلامت ایران، بیش از ۹۰٪ نسخه‌ها به صورت الکترونیکی ثبت می‌شود. بر اساس گفته بهراد آزادی، سالانه بیش از ۱۸۰ میلیون نوبت‌دهی و ویزیت حضوری انجام می‌گیرد و که حدود ۴٪ تا ۵٪ بازار آنلاین شده است و دکترتو ۲۵٪ بازار نوبت‌دهی اینترنتی را در اختیار دارد.
چشم‌انداز دکترتو، موتور جست‌وجو برای تمامی نیازهای بیماران
دکترتو در سال پیش رو خود قصد دارد امکانات و خدمات جدیدی را به پزشکان ارائه دهد تا نیازهای بیشتری را در مطب، درمانگاه و بیمارستان در فرایند نوبت‌دهی، معاینه و تجویز بیماران پوشش دهد. همچنین امکان جست‌وجو، مقایسه و دریافت خدمات درمانی از مراکز کلینیکی، پاراکلینیکی، درمانگاه‌‌ها و بیمارستان‌ها به‌زودی در دکترتو فعال خواهد شد تا به عنوان یک موتور جست‌وجو برای تمامی نیازهای بیماران و سپس دریافت نوبت ارائه خدمات عمل کند.
افزایش تعداد پزشکان به ۲۰ هزار نفر در سال آینده (رشد ۱۰۰٪) و همچنین بهبود تجربه کاربر در فرایند پیشگیری و درمان از دیگر برنامه‌های آتی دکترتو در سال ۱۴۰۱ است.
چالش، یکپارچه‌سازی خدمات ارائه‌شده به مطب پزشکان
یکی از چالش‌های اصلی دکترتو با توجه به تمرکز بر ارائه خدمات به مطب‌های خصوصی، یکپارچه‌سازی سیستم نوبت‌دهی اینترنتی دکترتو با دیگر نرم‌افزارهای مورد نیاز مطب‌ها است. همچنین امکان دارد هر مطب با تعداد زیادی از سایت‌های نوبت‌دهی اینترنتی همکاری کند که زمان‌بندی نوبت‌ها را برای پزشک و منشی دشوار می‌کند. به‌زودی با ارائه محصولات جدید دکترتو، زنجیره ارزش مورد نیاز مطب‌های خصوصی برای مدیریت بیماران تکمیل شده و می‌توانند تمامی نیازهای خود مانند زمان‌بندی نوبت تمامی بیماران، پرونده الکترونیک پزشکی و… را از طریق دکترتو رفع کنند.
تداخل نوبت‌دهی مطب و افزایش زمان انتظار بیمار
همانطور که اشاره شد، امکان همکاری یک مطب با چندین سایت نوبت‌دهی اینترنتی وجود دارد. به همین دلیل ممکن است در یک بازه زمانی مشخص بیش از یک بیمار نوبت ویزیت رزرو کرده باشند. دلیل اصلی این اتفاق عدم یکپارچگی سایت‌های نوبت‌دهی حضوری است. به همین دلیل نیاز است منشی یا پزشک نوبت‌های حضوری خود را میان این سایت‌ها به گونه‌ای تقسیم کند که با یکدیگر تداخل نداشته باشند. راه‌حل دیگر این است که زمان‌های نوبت‌دهی در تمامی سایت‌ها ثبت شود و به محض رزرو یک بازه زمانی مشخص، مطب آن را در سایت‌های دیگر غیرفعال کند. با این حال، گاهی اوقات هیچ کدام از این راهکارها انجام نمی‌شود و بیمار مجبور می‌شود در مطب زمان بیشتری را منتظر بماند.
چالش‌های قانون‌گذاری در حوزه سلامت دیجیتال و کامل نبودن زیرساخت‌های بیمه‌ها و بیمه‌های تکمیلی در جهت کمک به یکپارچه‌سازی فرایند درمان نیز از چالش‌های دیگر قابل ذکر است.
عملکرد دکترتو، همکاری با ۱۰ هزار پزشک
خدمات دکترتو برای ساکنین تمامی استان‌های ایران در دسترس است و تا به امروز کاربران از ۱۲۴۵ نقطه از ایران (شهر و روستا) موفق به دریافت نوبت از دکترتو شده‌اند. استارتاپ دکترتو برای گسترش خدمات خود در سال ۱۴۰۰ توانسته تعداد پزشکان فعال خود را ۲/۵ برابر کند و در حال حاضر بیش از ۱۰ هزار پزشک از سراسر کشور در دکترتو فعال هستند. با توجه به تعداد پزشکان فعال در دکترتو می‌توان گفت بیش از ۱۰٪ پزشکان ایران در این استارتاپ حضور دارند.
تعداد نوبت‌دهی اینترنتی دکترتو در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ و ۱۳۹۸ به‌ترتیب ۵۰۰٪ و ۱۱۰۰٪ رشد داشته است که از دلایل اصلی آن می‌توان به شیوع ویروس کرونا اشاره کرد. تخصص‌های داخلی، زنان، کودکان، چشم و ارتوپدی از تخصص‌های پرتقاضا در نوبت‌گیری اینترنتی بیماران محسوب می‌شود.
۶۰ میلیون بازدید توسط ۲۳ میلیون بازدیدکننده از سایت دکترتو
سایت دکترتو در ۶ ماه گذشته (شهریور تا بهمن ۱۴۰۰) ۲۳ میلیون بازدیدکننده و بیش از۶۰ میلیون بازدید داشته است که این میزان بازدید به سبب گستردگی مناطق مورد پوشش در کنار جامعیت تخصص پزشکان فعال و همچنین تولید محتوای پزشکی به دست آمده است. تا به امروز بیش از ۱۰۰۰ مقاله در مجله سلامت دکترتو منتشر شده که روزانه بیش از ۲۰۰ هزار بازدیدکننده به مطالعه این مقالات می‌پردازند.
کوتاه کردن زمان انتظار در مطب به کمتر از ۱۵ دقیقه
همانطور که گفته شد، یکی از دغدغه‌های اصلی بیماران زمان انتظار در مطب است. دکترتو توانسته مدت زمان انتظار برای بیمارانی که از طریق این استارتاپ نوبت رزرو می‌کنند را کاهش دهد؛ مدت زمان انتظار بیش از ۷۰٪ بیمارانی که نوبت حضوری خود را از دکترتو دریافت کرده‌اند، کمتر از ۱۵ دقیقه است.
تیم دکترتو در حال حاضر ۶۵ نفر است که نسبت به سال گذشته تعداد اعضای تیم رشد بیش از ۱۰۰٪ داشته است.
