در سال‌های گذشته تعداد کسب‌وکارهای آنلاین رشد زیادی داشته است. در سال ۱۳۹۹ سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین ایران به ۳/۲٪ رسیده است و بیش از ۴۹ هزار فروشگاه آنلاین دارای ای‌نماد در ایران فعال هستند. این رقم نسبت به سال گذشته ۶۰٪ افزایش یافته است که دلیل اصلی این رشد شیوع ویروس کرونا بود.
در این میان دیجی‌کالا از سال ۱۳۹۵ به سمت بازارگاه (Marketplace) شدن قدم برداشته و تا سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۵۲ هزار کسب‌وکار مختلف در این بستر فعال شدند. دیجی‌کالا با تعداد بازدید بالای روزانه پتانسیل خوبی برای کسب‌وکارهای آفلاین یا تولیدکنندگان ایجاد کرده است تا بتوانند از این راه فروش خوبی داشته باشند؛ به طوری که سال ۱۳۹۹ میانگین فروش کسب‌وکارهای فعال دیجی‌کالا ۵۱۰ میلیون ریال گزارش شده است.
در این مقاله قصد داریم درباره بازارگاه دیجی‌کالا و کسب‌وکارها و برندهای فعال آن بیشتر صحبت کنیم.
کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا طی چند سال گذشته
در سال ۱۳۹۹ تعداد کسب‌وکارهای فعال در بازارگاه دیجی‌کالا به بیش از ۱۵۲ هزار رسید. این رقم در مقایسه با سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۴۹٪ رشد داشته است. به همین دلیل تنوع کالاهای موجود در دیجی‌کالا هم تغییر بسیار زیادی نسبت به سال‌های گذشته داشته است.
همچنین نسبت به سال گذشته متوسط فروش ماهانه کسب‌وکارهای فعال ۳۰٪ افزایش یافته است. به طور متوسط ماهانه هر کسب‌وکار فعال در دیجی‌کالا توانسته در سال ۱۳۹۹، بیش از ۵۱۰ میلیون ریال فروش داشته باشد. این رقم در مقایسه با سال گذشته ۳۰٪ یا به عبارت دیگر ۱۲۰ میلیون ریال افزایش یافته است. دلیل این اتفاق می‌تواند افزایش چند برابری قیمت‌ها طی سال ۱۳۹۹ یا افزایش فروش از طریق دیجی‌کالا باشد.
این آمار و ارقام به این معناست که به طور میانگین سال ۱۳۹۹ دیجی‌کالا بیش از ۹۱ هزار میلیارد تومان فروش داشته است. این در حالی است که به نقل از وحید فخر اندازه بازار تجارت الکترونیک در ایران ۶۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است. به نظر می‌رسد میانگین فروش ماهانه کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا کمتر از ۵۱۰ میلیون ریال است.
دیجی‌کالا به کسب‌وکارهای فعال در بازارگاه خود چه کمکی می‌کند؟
دیجی‌کالا از ۳ راه متفاوت به کسب‌وکارهای فعال خود کمک می‌کند تا فروش بهتری داشته باشند.
- دیده شدن کالاها
قیمت مناسب، آماده ارسال بودن کالا در انبار، کسب امتیاز عملکرد بالاتر نسبت به رقبا، میزان رضایت مشتریان از کالا، عملکرد فروشنده در نرخ پایین بازگشت کالا، لغو سفارش و ارسال به موقع از عوامل مؤثر در نمایش کالای یک فروشنده به کاربران است. دیجی‌کالا از این طریق سعی دارد علاوه بر افزایش کیفیت خدمات به کاربران خود، میان کسب‌وکارهای خود بازار رقابتی ایجاد کند.
برای هر کالای موجود در دیجی‌کالا، ممکن است چند فروشنده با قیمت‌های متفاوت وجود داشته باشد. دیجی‌کالا در راستای ایجاد بازار رقابتی بین کسب‌وکارهای فعال خود، قیمت فروشنده‌ای را به کاربران نمایش می‌دهد که منصفانه‌ترین قیمت بازار یا فروشگاه‌های آنلاین را داشته باشد. همچنین قیمت کالاها دائم بررسی می‌شود و از فروشنده‌ای که قیمت بالایی روی کالا گذاشته خواسته می‌شود قیمت کالای خود را تغییر دهد.
طی گزارش سال ۱۳۹۹ دیجی‌کالا ماهانه ۱/۵۷٪ کالاهایی که جدید در دیجی‌کالا ثبت می‌شوند، قیمت‌گذاری نامناسبی دارند و برای تغییر قیمت ثبت می‌شوند.
- آموزش کسب‌وکارها
دیجی‌کالا در کنار توسعه بازارگاه خود، مرکزی برای آموزش فروشندگان فراهم کرده است که در این بستر علاوه بر اطلاع‌رسانی می‌توانند محتوا و ویدئوهای آموزشی با هدف بهبود فرایندها و فروش در این بستر داشته باشند.
- ارسال مستقیم کالا به کاربر
از مهر ۱۳۹۹ دیجی‌کالا قابلیت جدید ارسال مستقیم توسط فروشنده (Ship by Seller) را به بستر خود افزود. با این ویژگی می‌توان بدون نیاز به مراجعه و تحویل کالا به دیجی‌کالا، سفارش را مستقیماً برای کاربران ارسال کنند. در سال ۱۳۹۹، ۱۳۷۳۶ فروشنده از این قابلیت استفاده کردند و توانستند ۹۴ میلیارد ریال هزینه‌های عملیاتی دیجی‌کالا را کاهش دهند. این در حالی است که در گذشته بسته‌بندی هم به صورت آزمایشی می‌توانست توسط فروشندگان صورت بگیرد. همچنین این ویژگی هم مانند بررسی قیمت‌گذاری می‌تواند با رقابت برای ارسال سریع‌تر به رقابتی شدن بازار هم کمک بیشتری کند.
نظارت بر کالاها و کسب‌وکارها
از سال ۱۳۹۶ دیجی‌کالا با توسعه بازارگاه خود توانسته تنوع کالایی، تعداد کسب‌وکارهای فعال، میزان فروش و تعداد مشتریان خود را افزایش دهد. در این میان دیجی‌کالا برای کسب رضایت مشتریان و حفظ کیفیت خدمات همواره باید عملکرد کسب‌وکارهای فعال خود را بررسی کند. برای این کار دیجی‌کالا از ۲ راه متفاوت بر کسب‌وکارها و کالاهای موجود نظارت می‌کند.
ردیابی کالای تقلبی
برای ردیابی کالای تقلبی دیجی‌کالا از ۳ معیار متفاوت استفاده می‌کند. قیمت اصلی کالا در سایت برند، تکرار مرجوعی کالا و شکایت کاربران و قیمت کالا نسبت به سایر کالاهای برند از معیارهای تشخیص تقلبی بودن یک محصول در دیجی‌کالا است. در صورت شناسایی کالاهای تقلبی، دیجی‌کالا برای دسته کالاهای آرایشی و بهداشتی محصول را از سایت دیجی‌کالا کاملاً حذف می‌کند. در سایر دسته‌ها نشان غیراصل را به صفحه محصول اضافه یا دسترسی فروشنده را قطع می‌کند.
عملکرد کسب‌وکارها
با توجه به گسترش کسب‌وکارهای دیجی‌کالا در سال‌های اخیر، دیجی‌کالا برای حفظ نظارت مشتری نیاز به بررسی بیشتری برای عملکرد کسب‌وکارهای فعال خود دارد. در همین راستا دیجی‌کالا به عنوان مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رضایت مشتری بر کیفیت کالا، اصالت کالا، نرخ بازگشت کالا و تأمین موفق و به موقع کسب‌وکارهای فعال نظارت دائمی دارد.
- کیفیت کالا
این معیار با نظرسنجی‌ها پس از رسیدن به دست مشتریان ارزیابی می‌شود. دلایل نارضایتی می‌تواند منجر به تغییر تصویر یا مشخصات، حذف محصول و… شود.
- اصالت کالا
منظور از اصالت کالا، کالاهای غیراصل است که بدون نشان «غیراصل» در صفحه مشخصات به فروش رفته است. در صورت شناسایی فروش کالای غیراصل به مشتریان پس از غیرفعال شدن صفحه محصول، فروشنده تا ۱۰ برابر مبلغ کالا جریمه خواهد شد. با تکرار این موضوع برای بار سوم، دیجی‌کالا با این متخلفان قطع همکاری می‌کند.
- نرخ بازگشت کالا
کالاهای مرجوعی با دلایل بازگشت بررسی می‌شوند و پس از تکرار و افزایش تعداد بازگشت، دسترسی فروشنده به آن گروه کالایی قطع می‌شود.
- تأمین به موقع و موفق
در صورت عدم تأمین به موقع کالا، فروشنده ۲ برابر کمیسیون فروش کالا جریمه خواهد شد و امتیاز فروشنده کاهش می‌یابد. همچنین در صورت این اتفاق به مشتریانی که کالای آن‌ها به موقع نرسد کد تخفیف برای خریدهای بعدی هدیه خواهد شد.
در همین راستا تنها ۰/۷٪ از کالاهای فروخته شده در سال ۱۳۹۹ مرجوع شده است و بیش از ۹۴٪ کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا کالاهای لازم را به موقع و با موفقیت تأمین کرده‌اند. این در حالی است که در سال ۱۳۹۸ نرخ عدم تأمین به موقع کالا زیر ۱٪ بوده و در سال ۱۳۹۹ درصد بیشتری از کالاها درست و به موقع به دست مشتریان نرسیده‌اند. همچنین به طور متوسط رضایت کاربران از کیفیت کالا در سال ۱۳۹۹ بیش از ۸۲٪ بوده است و ۲٪ نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
برندهای برتر دیجی‌کالا در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹
در سال ۱۳۹۸، ۶۹٪ از فروش دیجی‌کالا را برندهای ایرانی تشکیل می‌داد. این رقم در سال ۱۳۹۹ به ۷۸٪ رسیده است. با توجه به نمودار زیر فروش کالاهای ایرانی و همچنین تعداد برندهای داخلی فعال در دیجی‌کالا طی چند سال گذشته افزایش یافته است. دلیل رشد فروش برندهای ایرانی می‌تواند تورم و افزایش نرخ دلار و در نتیجه گران شدن محصولات خارجی باشد. همچنین طی سال‌های گذشته کیفیت محصولات ایرانی نسبت به گذشته افزایش یافته است.
برندهای ایکس‌ویژن، پارس خزر، پاکشوما، تسکو و اسنوا پرفروش‌ترین برندهای ایرانی و برندهای سامسونگ، شیائومی، اپل، ایسوس و هواوی پرفروش‌ترین برندهای خارجی در سال ۱۳۹۹ بوده‌اند. این در حالی است که برندهای تسکو و اسنوا رشد خوبی در فروش ریالی سال ۱۳۹۹ نسبت به سال گذشته داشته‌اند. برند اسنوا در سال‌های اخیر تبلیغات و بازاریابی گسترده‌ای نسبت به گذشته داشته است و توانسته از این طریق فروش خود را افزایش دهد.
سهم ریالی ۵ برند برتر ایرانی کمتر از ۱۷٪ از فروش تمام برندهای ایرانی است و سهم ریالی ۵ برند برتر خارجی از فروش بیش از ۳۸٪ از فروش کل برندهای خارجی است. این نشان از آن دارد که هنوز لوازم الکترونیکی ایرانی نتوانسته‌اند اعتماد مردم را در کیفیت نسبت به برندهای خارجی جلب کنند.
کاربران دیجی‌کالا به دنبال چه برندهایی هستند؟
سال ۱۳۹۹ با رشد بازدید یکتای ماهانه سایت دیجی‌کالا تعداد جست‌وجو برندهای ایرانی هم نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. البته با این تفاوت که سال گذشته در میان نام ۵ برند با بیشترین جست‌وجو نام ۴ برند لوازم الکترونیکی به چشم می‌خورد؛ اما در سال ۱۳۹۹ برندهای پرجست‌وجو بیشتر شامل محصولات آرایشی و بهداشتی هستند. همچنین در میان نام ۵ برند خارجی با بیشترین جست‌وجو تغییر چندانی وجود ندارد. اما هم در برندهای ایرانی و هم در برندهای خارجی تعداد جست‌وجوهای سال ۱۳۹۹ چندین برابر سال ۱۳۹۸ است.
البته دیجی‌کالا در سال‌های اخیر به عنوان یک منبع برای جست‌وجو و بررسی ویژگی‌ها و مشخصات کالاها در میان مردم شناخته شده است و با وجود شیوع ویروس کرونا و کاهش تردد مردم احتمال بررسی و جست‌وجو در دیجی‌کالا هم افزایش می‌یابد.
وضعیت خرده‌فروشی آنلاین در آینده نه‌چندان دور
تنها ۳/۲٪ خرده‌فروشی‌های ایران آنلاین هستند. این در حالی است که خرده‌فروشی‌های آنلاین ترکیه به عنوان مهم‌ترین رقیب ایران در سطح منطقه ۸/۸٪ از کل خرده‌فروشی‌های این کشور را شامل می‌شوند. با توجه به ۶۰٪ رشد سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین در سال ۱۳۹۹ به نظر می‌رسد در سال‌های آتی هم این روند همچنان ادامه یابد. البته در این میان رقبایی هم در سطح شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. تجارت اجتماعی (Social Commerce) حتی با وجود فیلتر شدن تلگرام، رشد بسیار بالایی در سال‌های اخیر در ایران داشته است.
همچنین دیجی‌کالا در سال‌های آتی می‌تواند از پتانسیل خرده‌فروشی‌های آفلاین و آنلاین برای رشد بیشتر بازارگاه خود از طریق افزایش تعداد کسب‌وکارها و تنوع کالاها استفاده کند. با توجه به سهم خرده‌فروشی‌های آفلاین (۹۶/۸٪) هنوز هم پتانسیل خوبی برای دیجی‌کالا وجود دارد تا بتواند کسب‌وکارهای آفلاین را به سمت بازارگاه خود جذب کند. باید دید بعد از واکسیناسیون جمعی و اتمام پاندمی کرونا در ایران دقیقاً روند خرید‌وفروش‌های اینترنتی به چه شکل ادامه می‌یابد.
برای دانلود و مشاهده گزارش سال ۱۳۹۹ دیجی‌کالا بر روی لینک زیر کلیک کنید.
