پرداخت حقوق و دستمزد منصفانه و رقابتی یکی از چالش‌های بزرگ کارفرمایان در جذب و نگهداشت نیروی انسانی است. نبود مرجع مناسب برای دسترسی به اطلاعات شفاف و مستند از حقوق و دستمزد پرداختی باعث ایجاد مشکلات فراوانی در بازار کار ایران شده است. سالانه شرکت‌های زیادی نیروهای خود را به دلایلی مانند پرداخت حقوق پایین‌تر نسبت به رقبای خود یا عدم پیاده‌سازی نظام پرداخت حقوق منصفانه میان کارکنان از دست می‌دهند. پلتفرم «ایران سلری» با هدف ایجاد سیستمی یکپارچه و واحد برای تعیین میزان دستمزد و حقوق کار خود را از سال ۱۳۹۷ شروع کرده است تا به کارفرمایان و کارکنان کمک کند از پرداخت یا دریافت حقوق و دستمزد منصفانه اطمینان حاصل کنند. در این مقاله به معرفی کسب‌وکار ایران سلری پرداختیم و داستان شکل‌گیری و قابلیت‌های محصول آن را بیان کردیم.
آسیه حاتمی، بنیان‌گذار ایران سلری
آسیه حاتمی، بنیان‌گذار ایران سلری
آسیه حاتمی بنیان‌گذار ایران سلری متولد ۱۳۵۸ و فارغ‌التحصیل رشته مهندسی پلیمر از دانشگاه امیرکبیر است. علاوه بر راه‌اندازی استارتاپ ایران تلنت در سال ۱۳۸۳ که می‌توان گفت اولین تجربه کارآفرینی ایشان بوده، تا به امروز بنیان‌گذار چهار استارتاپ دیگر به نام‌های ایران سلری، تلنت کوچ، وینه تلنت و هایرکمپ بوده‌اند که حوزه کاری همه آن‌ها مرتبط منابع انسانی است.
نقطه شروع ایران سلری؛ چالشی به نام «حقوق و دستمزد»
به گفته خانم حاتمی ریشه راه‌اندازی ایران سلری به رویارویی با یک چالش در شرکت ایران تلنت برمی‌گردد. ایران تلنت در سال دوم فعالیت خود با انجام تحقیقی بین شرکت‌های فعال در ایران متوجه شد که دو چالش قانون و کمبود اطلاعات (هر نوع اطلاعاتی) از بزرگ‌ترین مشکلات شرکت‌های فعال در ایران هستند.
یکی از این مشکلات در حوزه «حقوق و دستمزد» بود. در ابتدای کار ایران تلنت برای پاسخگویی به مشکل یکی از شرکت‌های در ارتباط با ایران تلنت، با روش‌هایی مانند مصاحبه و بنچمارک (Benchmark) برای یک موقعیت شغلی خاص، اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد را برای اولین مشتری خود تهیه کرد؛ اما پس از مدتی متوجه شدند که این چالش یک چالش کلی در بازار کار است.
به همین دلیل ایران تلنت در آن زمان به فکر انتشار یک گزارش جامع از حقوق و دستمزد بازار کار ایران افتاد. تیم ایران تلنت با طراحی پرسشنامه و با استفاده از دیتابیس خود کار انتشار گزارش حقوق و دستمزد را از سال ۱۳۹۰ شروع کرد. بعد از انتشار گزارش، گروه ایران تلنت متوجه تقاضای بالای موجود در بازار کار ایران برای اطلاعات شفاف در زمینه حقوق و دستمزد چه از سمت شرکت‌های خارجی و داخلی و چه از سمت افراد شاغل شد.
با توجه به استقبال از گزارش‌های ایران تلنت، این گزارش‌ها با جزئیات بیشتری از صنایع و گروه‌های شغلی جدید به صورت سالانه منتشر شد. شرکت ایران تلنت در سال ۱۳۹۷ متوجه شد که با توجه به شرایط خاص اقتصادی حاکم در کشور مانند افزایش تورم و نرخ ارز، بازار کار ایران به چیزی بیشتر از یک گزارش سالانه برای حقوق و دستمزد نیاز دارند. چراکه با توجه به شرایط، بسیاری از شرکت‌ها مجبور بودند در طی سال چند بار حقوق کارکنان خود را افزایش دهند و انتشار گزارش به صورت سالانه جوابگوی نیاز شرکت‌ها نبود.
نیاز شرکت‌ها به اطلاعات به‌روز باعث شکل‌گیری ایده جدیدی در ایران تلنت شد. به همین دلیل شرکت «ایران سلری» در سال ۱۳۹۷ با هدف ارائه اطلاعات به‌روزدر رابطه با حقوق و دستمزد راه‌اندازی شد. در این پلتفرم سعی شده تا اطلاعات حقوق و دستمزد در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر به‌روز‌رسانی شود تا شرکت‌ها، کسب‌و‌کار‌ها و افراد شاغل بتوانند در هر زمان گزارشی به‌روز را با توجه به صنعت و گروه شغلی خود در اختیار داشته باشند.
مشکلات حقوق و دستمزد در ایران
مشکلات مربوط به پرداخت حقوق و دستمزد در ایران به چند بخش زیر تقسیم می‌شوند:
- شرکت‌های فعال در بازار ایران، به خصوص شرکت‌های خارجی نمی‌دانستند که دقیقاً باید چه مبلغی را به فرد مورد نظر خود پیشنهاد دهند. یکی از راه‌حل‌های آن‌ها برای حل این مشکل پرس‌و‌جو از افراد متقاضی در حین مصاحبه برای یافتن میزان واقعی دستمزد بود.
این چالش هم برای کارفرماهای تازه‌کار و هم کارفرماهای فعال در بازار کار نیز وجود داشت؛ چراکه بسیاری از آن‌ها به خاطر آگاه نبودن از میزان حقوق و دستمزد یا در حال پرداخت حقوق‌های بالا بودند یا به خاطر پرداخت حقوق کم نیروهای خود را از دست می‌دادند.
- بسیاری از افراد شاغل نیز با وجود دریافت حقوقی پایین‌تر نسبت به افراد مشابه، به دلیل عدم آگاهی از میزان دقیق حقوق و دستمزد در شرکت خود می‌ماندند و بسیاری دیگر با گرفتن اطلاعات غلط به امید دستمزد بالاتر از کار استعفا می‌دادند.
- یک چالش دیگر در بازار به گفته خانم حاتمی اعتقاد افراد به «مدرک تحصیلی و سابقه بالاتر، حقوق بیشتر» بود. ایشان در این باره می‌گوید:
«برداشت مردم این هست که من اگر سابقه کار بیشتری داشته باشم، حقوق بیشتری دریافت می‌کنم. یا فکر می‌کنند اگر فوق‌لیسانس یا دکتری بگیرند حقوقشان افزایش پیدا می‌کند. علت این موضوع نیز در آن بود که در دوره‌ای اکثر مردم در استخدام دولت بودند و استخدام‌های دولتی قاعده و قانونش همین بود. اما در سال‌های اخیر استخدام‌های دولتی کم‌رنگ‌تر و استخدام‌های بخش خصوصی پر‌رنگ‌تر شده است. این موضوع باعث شده تا شاخص‌هایی که در گذشته کاربرد داشت، امروزه کاربرد زیادی نداشته باشند».
- یکی دیگر از چالش‌های بازار مشکلات شرکت‌ها در تدوین و پیاده‌سازی نظام پرداخت حقوق بود. بسیاری از شرکت‌ها نظام پرداخت حقوق استاندارد و شفافی نداشتند و به دنبال مرجعی برای ایجاد این نظام حقوقی بودند. در مقابل بسیاری دیگر با وجود نظام پرداخت حقوق مختص به خود، به دنبال مرجعی برای تعیین جایگاه خود و بهبود آن بودند.
راه‌حل: ارائه گزارش حقوق و دستمزد
روش مرسوم در جهان برای محاسبه دقیق حقوق و دستمزد، داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده از شرکت‌های فعال در صنعت است. در این حالت با روش‌هایی مانند ارزیابی مقایسه‌ای یا همان بنچ مارک (Benchmark) میزان حقوق و دستمزد افراد به تفکیک معیارهای مختلفی مانند صنعت، گروه شغلی، مدرک تحصیلی، شهر و… به دست می‌آید. شرکت‌هایی که این اطلاعات را جمع‌آوری می‌کنند، این دسته از اطلاعات را به شرکت‌های دیگر ارائه می‌دهند تا آن‌ها بتوانند با توجه به صنعت و گروه‌های شغلی، میزان حقوق و دستمزد کارکنان را تعیین کنند.
ایران تلنت در گزارش خود که به دو صورت کتابچه فیزیکی و آنلاین منتشر شد به شرکت‌ها اطلاعاتی از قبیل میزان دستمزد و حقوق افراد در صنایع و گروه‌های شغلی مختلف را ارائه می‌داد. در گزارش «مرجع حقوق و دستمزد»، ایران تلنت تحلیل‌هایی را ارائه کرده است که به مخاطب دید صحیحی از معیارهای مؤثر در تعیین حقوق پرداختی می‌دهد. خانم حاتمی در این باره می‌گوید:
«سعی کردیم در قالب تحلیل‌ها این موضوع را به مخاطب خود بگوییم که برای افزایش حقوق نیازمند معیارهایی متفاوت‌تر از مدرک تحصیلی خواهد بود. برای خود من جالب بود که متوجه شدم مهم‌ترین معیار برای افزایش حقوق این است که افراد در چه شرکتی با چه اِشِل (صدک) حقوقی مشغول به کار هستند.»
ایران سلری چه خدماتی را در حوزه حقوق و دستمزد ارائه می‌کند؟
در این پلتفرم سعی شده تا با توجه به الگوریتم شرکت‌هایی که اطلاعات خود را در این پلتفرم ثبت کرده‌اند، اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد به‌روز‌رسانی شود تا شرکت‌ها و افراد شاغل بتوانند در هر زمان گزارشی به‌روز را در اختیار داشته باشند. داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده در ایران سلری به دو بخش تقسیم می‌شود:
- گروه اول شاغلین و افرادی هستند که در سایت «ایران سلری» ثبت‌نام کرده و با تکمیل پرسشنامه حقوق خود را در سایت اعلام کرده‌اند.
- گروه سوم شرکت‌هایی هستند که می‌خواهند وضعیت خودشان را در بازار کار ایران و صنعتی که فعال هستند، بسنجند. این گروه با وارد کردن لیست حقوق و دستمزد کارکنان خود در سایت ایران سلری، گزارشی را به صورت خودکار از وضعیت خود دریافت می‌کنند. در این گزارش علاوه بر اینکه شرکت متوجه می‌شود که در کدام صدک حقوقی بازار فعالیت دارد، اطلاعاتی از جایگاه هر یک از بخش‌های شرکت مانند بازاریابی، مالی و … در صدک حقوقی نیز دریافت می‌کند.
ایران سلری علاوه بر خدمات مختلف خود برای شرکت‌ها نظیر ارائه گزارش و… به افراد شاغل هم کمک می‌کند تا اطلاعات صحیحی از میزان حقوق و دستمزد دریافتی به‌دست بیاورند. در ادامه این خدمات را بیشتر توضیح خواهیم داد. این دسته از خدمات برای شاغلین فعال در صنایع و گروه‌های شغلی مختلف بوده و به صورت زیر است.
گزارش شخصی حقوق
اطلاعات این گزارش‌ها از حقوق و دستمزد اعلامی توسط افراد شاغل که در هنگام ثبت‌نام در سایت به پرسشنامه پاسخ داده‌اند به دست آمده است. گزارش شخصی حقوق به افراد شاغل دید دقیقی از وضعیت و جایگاه خود از نظر حقوق دریافتی در بازار می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا متوجه شوند که در مقایسه با افراد مشابه خود حقوق منصفانه‌ای دریافت می‌کنند یا نه؟
مسیر شغلی
این خدمت یک محصول آماری و تحلیلی و به صورت رایگان از ایران تلنت است که نشان می‌دهد فارغ‌التحصیل‌های هر رشته در چه کار‌هایی مشغول می‌شوند. برای مثال بر اساس اطلاعات موجود در سایت ایران تلنت، فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی برق بیشتر (۱۵٪) در شغل‌هایی مانند طراحی مهندسی، نقشه‌کشی و معماری فعال هستند؛ یا مهندسین صنایع بیشتر (۲۷٪) در شغل‌های برنامه‌ریزی و کنترل پروژه مشغول به کار هستند. البته نحوه جست‌و‌جو در این قسمت به صورت برعکس نیز امکان‌پذیر است. برای مثال بر اساس داده‌های موجود شاغلین فعال در حوزه روابط عمومی اکثراً فارغ‌التحصیل رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی، مدیریت و مترجمی هستند.
خدمات شرکتی
این دسته از خدمات برای شرکت‌های فعال در صنایع مختلف بوده و به صورت زیر است:
- گزارش‌های سالانه که به صورت کلی و رایگان در اختیار همه شرکت‌ها قرار می‌گیرد.
- گزارش اختصاصی شرکت‌ها که به آن‌ها اطلاعات دقیق از جایگاه خود از نظر حقوق و دستمزدی پرداختی در بازار کار می‌دهد. این گزارش به دو صورت در اختیار شرکت‌ها قرار می‌گیرد:
- شرکت‌ها با پرداخت هزینه اشتراک می‌توانند به اطلاعات به‌روز حقوق و دستمزد برای مدت زمان مشخص دسترسی داشته باشند.
- شرکت‌ها با همکاری با ایران سلری و قرار دادن اطلاعات حقوق و دستمزد کارمند‌های خود در اختیار ایران سلری می‌توانند به اطلاعات به‌روز حقوق و دستمزد برای مدت زمان مشخص دسترسی داشته باشند.
شایان ذکر است در هر دو مورد شرکت‌ها دسترسی به تمامی اطلاعات را خواهند داشت، فقط در مورد دوم شرکت‌ها به‌خاطر همکاری از ایران سلری تخفیف خواهند گرفت. شایان ذکر است که در روش دوم، تمامی داده‌ها و نتایج موجود در گزارش‌ها در عین حفظ محرمانگی اطلاعات به صورت بی‌نام به اشتراک گذاشته می‌شود.
نظام پرداخت حقوق
ایران سلری با پلتفرم خود توانسته تعاریف جامعی را در نظام پرداخت حقوقی ایجاد کند؛ از این رو می‌تواند خدمات مختلفی را به شرکت‌ها و مدیران ارائه کند. برای مثال این پلتفرم می‌تواند به مدیران ارشد مثل مدیر‌عامل یا اعضای هیئت مدیره یا مدیران منابع انسانی، مدیران مالی، حسابداران دید دقیقی از میزان حقوق و دستمزد ارائه کند تا آن‌ها بتوانند به همراه هیئت‌مدیره راحت‌تر درباره آینده حقوق و دستمزد شرکت خود تصمیم‌گیری کنند.
خدمات ایران سلری برای به کمک شرکت‌ها در حوزه نظام پرداخت حقوق را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- گروه اول شرکت‌هایی هستند که نظام حقوق و دستمزد خود را داشته و از ایران سلری به عنوان پلتفرمی برای تعیین جایگاه خود استفاده می‌کنند.
- گروه دوم شامل شرکت‌هایی است که هیچ نظام حقوق و دستمزدی نداشته و از ایران سلری به عنوان نظام استفاده می‌کنند.
منظور از تعیین جایگاه، مشخص کردن دهک یا صدک شرکت‌ها برای پرداخت حقوق به کارمندان خود است. این خدمت ایران سلری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا درک درستی از جایگاه و وضعیت حقوق پرداختی خود در بازار پیدا کرده و بتوانند استراتژی خود در پرداخت حقوق و دستمزد را نسبت به شرکت‌های دیگر مشخص کنند.
بحث حقوق و دستمزد یکی از معیارهای جذابیت شرکت‌ها برای کارمندان در کنار مواردی مانند فرهنگ سازمانی، تیم مدیریتی، تعادل بین کار و زندگی، فرصت یادگیری و فرصت رشد در رده‌های سازمانی است. شرکت‌ها می‌توانند با تعیین صدک خود و برقراری نظام پرداخت حقوق رقابتی نسبت به دیگر شرکت‌ها، در جذب و نگهداری نیروهای خود موفق‌تر عمل کنند.
ماشین حساب محاسبه آنلاین حقوق و دستمزد (حقوق خالص و ناخالص)
ماشین حساب محاسبه آنلاین حقوق یکی از خدمات رایگان ایران سلری با هدف تسهیل فرایند محاسبه میزان حقوق و دستمزد خالص و ناخالص برای کارفرمایان، مدیران منابع انسانی و حسابداران طراحی و اجرا شده است. این ابزار بر طبق بخش‌نامه حقوق و دستمزد شورای عالی کار در سال ۱۴۰۰ طراحی شده است و به کارفرمایان کمک می‌کند تا با وارد کردن میزان حقوق ناخالص (یا خالص)، از مبلغ کسورات قانونی آن مانند حق‌بیمه و مالیات برای یک ماه کار تمام‌وقت مطلع شوند.
ماشین حساب ایران سلری شامل چهار بخش زیر است:
- ماشین حساب بازخرید مرخصی
- ماشین حساب سنوات
- ماشین حساب عیدی
- ماشین حساب حقوق خالص و ناخالص
برای مثال شما با ماشین حساب سنوات می‌توانید مازاد حقوق و پاداش پایان سال خود را مطابق با محاسبات قانونی وزارت محاسبه کنید.
مدل درآمدی
جریان درآمدی اصلی ایران سلری از طریق ارائه خدمات مخصوص مدیریت حقوق و دستمزد است که برای شرکت‌ها و مدیران ارشد طراحی شده است. شرکت‌ها می‌توانند از طریق خرید اشتراک حرفه‌ای (۶ ماهه) و دسترسی کامل شرکتی (۳،۶ و ۱۲ ماهه) با هزینه‌ای متغیر از ۶۹۰ هزار تا ۹/۹ میلیون تومان از خدمات این پلتفرم استفاده کنند. شایان ذکر است ایران سلری طرحی را با نام «مشارکت سازمانی» نیز طراحی کرده است که در آن شرکت‌ها در ازای در اختیار قرار دادن میزان حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان خود می‌توانند از تخفیفی ۴۰٪ در استفاده از خدمات گفته شده برخوردار شوند.
دیگر خدمات ایران سلری که شامل گزارش‌های سالانه مربوط به حقوق و دستمزد افراد شاغل و خدماتی مانند ماشین حساب حقوق و دستمزد و… است، به صورت رایگان در اختیار شرکت‌ها و کاربران قرار گرفته است.
برنامه‌های توسعه
هدف اول ایران سلری بهبود و ارتقا تجربه کاربری پلتفرم برای کاربران مانند بهبود فرایند ورود اطلاعات مربوط به حقوق و دستمزد شرکت‌ها است. در قدم بعدی ایران سلری علاقه‌مند است با شرکت‌های ارائه‌دهنده نرم‌افزارهای حسابداری در بازار نیز ارتباط پیدا کند.
عملکرد ایران سلری تا به امروز
ایران سلری امروزه به بیش از ۱۵ هزار شرکت خدمات مختلفی را ارائه می‌دهد. پایگاه داده این شرکت شامل ۴۱ گروه شغلی است که اطلاعات شاغلین در گروه‌های شغل مختلف در آن جمع‌آوری شده است؛ به عنوان مثال اطلاعات تعداد شاغلینی که در گروه شغلی در این پایگاه داده وجود دارد به شکل زیر است:
- ۲۰ هزار نفر در دسته حسابداری
- ۱۸ هزار نفر در دسته برنامه‌نویسی
- ۱۷ هزار نفر در دسته امور دفتری
- ۱۳ هزار نفر دسته طراحی، مهندسی و معماری
- ۱۳ هزار نفر در دسته فروش
- ۱۱ هزار نفر در دسته تولید و بهره‌برداری
- ۱۱ هزار نفر در دسته تکنولوژی و فناوری
پایگاه داده ایران سلری با جامعه آماری چند هزار نفری در هر گروه شغلی باعث می‌شود تا اطلاعات موجود در گزارش‌های این شرکت مبنای خوبی برای تعیین حقوق و دستمزد بازار کار باشد.
