طی هفته اخیر به بهانه منقضی شدن رمز دوم بانکی که در مرحله عملیاتی قرار گرفته است، تکراسا فارسی درباره میزان شناخت عموم مردم با اپلیکیشن‌های دریافت رمز دوم یکبار مصرف (OTP – One Time Password) تحقیق مختصری انجام داد که در این مقاله به آن می‌پردازیم. همچنین سعی کردیم تا میزان کیفیت و کارایی این اپلیکیشن‌ها را از منظر کاربران بررسی کنیم. در جدول زیر این اپلیکیشن‌ها معرفی شده‌اند و امتیاز و حضور یا عدم‌حضور در کافه بازار و گوگل‌پلی بررسی شده است.
اپلیکیشن‌های رمزساز و بانکی
جایگزینی رمز دوم بانکی ایستا با رمز دوم یکبار مصرف برای بانک‌ها، مؤسسات اعتباری و اپلیکیشن‌های حوزه مالی مسئله‌ای است که پیاده‌سازی آن چالش چشمگیری را پیش روی کسب‌وکارهای اینترنتی و نوپای کشور قرار داده است. نگرانی ایجاد شده از اینجا نشأت می‌گیرد که رفتار خریداران پس از اجرا این روند به دلیل طولانی‌تر شدن فرآیند دریافت رمز دوم به افت چشمگیر خریدهای اینترنتی منجر شود.
بر اساس آنچه بیان شد، ما داده‌های عمومی کافه بازار درباره وضعیت اپلیکیشن‌های بانکی کشور که جهت فرآیند دریافت رمز دوم یکبار مصرف پیاده‌سازی شده‌اند را از چند جهت بررسی کردیم.
میانگین امتیاز پایین اپلیکیشن‌های یکبار مصرف از دید کاربران
با مرور امتیاز هر اپلیکیشن، می‌توان از میزان علاقه‌مندی کاربران به استفاده از اپلیکیشن‌های دریافت رمز یکبار مصرف پی برد. با توجه به جدول زیر، این اپلیکیشن‌ها میانگین امتیاز ۲ الی ۳ را از کاربران دریافت کرده‌اند. این میانگین امتیاز پایین نشان‌دهنده کیفیت نامطلوب آن‌ها است که نتیجه آن عدم اشتیاق نسبی کاربران برای استفاده از اپلیکیشن‌های کنونی است.
امتیاز و تعداد رأی کاربران به اپلیکیشن‌های دریافت رمز دوم یکبار مصرف
این امتیاز پایین در تضاد با علاقه بیشتر کاربران برای استفاده از اپلیکیشن‌های حوزه مالی با قابلیت‌های مشابه است. بیشتر اپلیکیشن‌های حوزه مالی امتیاز ۴ از ۵ را از کاربران دریافت کرده‌اند که امتیاز بالایی محسوب می‌شود. در جدول زیر تعداد رأی و امتیاز آن‌ها را می‌توانید مشاهده کنید.
امتیاز و تعداد رأی کاربران به اپلیکیشن‌های حوزه مالی
چند نکته درباره اپلیکیشن‌های دریافت رمز یکبار مصرف
- اپلیکیشن‌هایی مانند رمزساز ارس و ریما که به ترتیب با ۶ و ۴ بانک همکاری دارند، فرآیند دریافت رمز یکبار مصرف را برای کاربران آسان‌تر کرده‌اند. البته با توجه به امتیاز آن‌ها، به نظر کیفیت مطلوبی از دید کاربران ندارند.
مقایسه اپلیکیشن های دریافت رمز دوم ارس و ریما
- بانک‌هایی که از رمزساز مشترک استفاده نمی‌کنند، اپلیکیشن دیگری منتشر کرده یا قابلیت دریافت رمز یکبار مصرف را درون موبایل‌بانک خود توسعه داده‌اند. به همین دلیل کاربرانی که چند حساب در بانک‌های متفاوت دارند، نیازمند نصب چندین اپلیکشن دریافت رمز یکبار مصرف برای هر تراکنش آنلاین خواهند بود.
- از مجموع ۳۱ بانک مورد مطالعه، ۲۴ بانک از اپلیکیشن رمزساز و ۷ بانک از اپلیکیش موبایل‌بانک برای خدمت‌رسانی استفاده می‌کنند.
- ۹ بانک اپلیکیشن رمزساز خود را در کافه بازار منتشر نکرده‌اند؛ بنابراین نصب و راه‌اندازی آن‌ها را برای کاربران اندرویدی دشوار کرده است. از میان اپلیکیشن‌های بررسی شده، تنها جی‌بی رمز و ارس در گوگل‌پلی منتشر شده‌اند.
