«دلیل وجود کسب‌وکار ما چیست؟»
چه از اعضای تازه‌کار تیم باشید و چه از کارمندان قدیمی یک کسب‌وکار یا شرکت، این‌ها پرسش‌هایی هستند که باید برای‌تان پیش آمده باشند: «اصلاً چرا چنین کسب‌وکار/سازمانی وجود دارد؟» یا «تلاش‌های من به چه نتیجه‌ای می‌رسد؟» جدا از انگیزه‌های مالی، اعضای یک سازمان برای آنکه بتوانند رو به جلو حرکت کنند، باید بدانند شرکت/سازمان به چه سمتی حرکت می‌کند و تلاش اعضای تیم به چه نتیجه‌ای می‌رسد.
علاوه بر کارمندان شرکت، مخاطبان و مشتریان نیز باید بدانند کسب‌وکار شما چه مزیتی نسبت به رقیبانتان دارد. مشتریان ثابت با چیزی فراتر از هزینه و زمان به یک شرکت وفادار می‌مانند. آن‌ها باید بدانند کسب‌وکار مورد نظرشان چه اهدافی دارد تا بتوانند از آن حمایت کنند. بهترین راه برای نشان دادن این اهداف، نوشتن یک بیانیه مأموریت (Mission Statement) خوب است.
بسیار مهم است که بتوانید به‌درستی بیانیه مأموریت سازمانتان را بنویسید. بنابراین اگر بیانیه مأموریت شرکت یا سازمانتان این ویژگی‌ها را دارد باید در نحوه‌ی نوشتن آن تجدید نظر کنید.
اگر می‌خواید درباره اشتباه مارک زاکربرگ در شروع راه‌اندازی فیس‌بوک بدانید، این مقاله را بخوانید: درسی که مارک زاکربرگ از سخت‌ترین دوران رهبری فیس‌بوک گرفت
طولانی و گیج‌کننده است
بیانیه مأموریت جای درستی برای لفّاظی و به رخ کشیدن قدرت نوشتن نیست. باید تا حد ممکن از به کار بردن کلمات مبهم یا بی‌معنی خودداری کنید. مفهوم اصلی را در یک یا دو جمله بگویید. اگر اعضای تیم نتوانند با بیانیه مأموریت ارتباط برقرار کنند، به احتمال زیاد مشتریان هم نمی‌توانند.
به اندازه‌ی کافی بلندپروازانه نیست
اینکه صرفاً بگویید در حال حاضر چه کاری انجام می‌دهید به اندازه کافی بلندپروازانه نیست. در نوشتن بیانیه سازمان، فراتر از کاری که سازمان انجام می‌دهد بروید. به مثال مایکروسافت توجه کنید.
بیانیه مأموریت جدید می‌گوید: «هدف ما این است که هر فرد و سازمانی روی این کره‌ی خاکی دستاوردهای بیشتری داشته باشند.»
Our mission is to empower every person and every organization on the planet to achieve more
در زمینه‌ی بلندپرواز بودن، این بیانیه نمره‌ی بالایی می‌گیرد و می‌توان آن را با بیانیه‌ی قدیمی‌اش هم مقایسه کرد: «رایانه‌ای با نرم‌افزار مایکروسافت روی میز هر خانه»
A computer on every desk and in every home, running Microsoft software
اگرچه بیانیه مأموریت قدیمی مایکروسافت هم بد نیست، اما بیانیه مأموریت جدید به چیزی فراتر از فروش یک محصول اشاره می‌کند. در بیانیه مأموریت جدید دقیقاً به این موضوع اشاره می‌کند که آن‌ها می‌خواهند به چه کسانی کمک کنند (افراد و سازمان‌ها) و نیز محصولات مایکروسافت چه کاری را می‌تواند برای آن‌ها انجام دهد. این بیانیه، فلسفه وجودی مایکروسافت را به خوبی بیان می‌کند (چرا وجود دارد) و به هدفی فراتر از درآمدزایی فکر می‌کند.
خاص و دقیق نیست
ممکن است بلندپرواز بودن این تصور را ایجاد کند که می‌توان هر چیزی را در بیانیه مأموریت عنوان کرد؛ این تصور اشتباهی است. شما نمی‌توانید برای همه کس، همه چیز باشید. باید بتوانید چیزی متفاوت از بقیه ارائه بدهید. بنابراین باید بتوانید در عین حال که در نوشتن بیانیه سازمان بیش از حد وارد جزئیات کسب‌وکار خود شوید، وجه تمایز خود را از رقبا اعلام کنید.
بیانیه مأموریت زاپوس (سایت خرده‌فروشی آنلاین پوشاک) را در نظر بگیرید: «فراهم آوردن بهترین سرویس مشتریان» (To provide the best customer service possible.)
این بیانیه در عین حال که دقیق است، بلندپروازانه هم هست و توانسته میان این دو ویژگی تعادل را رعایت کند. آن‌ها خودشان را درگیر کلی‌گویی‌هایی مثل قیمت پایین، کیفیت بالا، فرهنگ سازمانی خوب یا حتی قصد تغییر دادن دنیا نمی‌کنند. آن‌ها صرفاً می‌گویند که قرار است بهترین خدمات را برای مشتریان فراهم کنند. نیازی نیست که در بیانیه سازمان به تمام ویژگی‌هایی که می‌تواند به هر شرکت دیگری نسبت داده شود اشاره کنید.
کسل‌کننده است
بیانیه مأموریت باید بتواند طی جملاتی کوتاه، مخاطب را به هیجان بیاورد و حرف اصلی خود را بگوید. همچنین باید به مواردی اشاره کند که مردم به آن‌ها اهمیت می‌دهند. در این صورت می‌توانند از کسب‌وکار شما حمایت کنند. بیانیه مأموریت نایکی را ببینید: «الهام بخشیدن و نوآوری برای تمام ورزشکاران جهان. اگر بدن دارید، ورزشکار هستید.»
Bring inspiration and innovation to every athlete in the world. If you have a body, you are an athlete
بیش از اندازه تخصصی است
این اتفاق زمانی می‌افتد که به درستی روی کاری که دقیقاً خودتان انجام می‌دهید، نمی‌توانید تمرکز کنید و دقیق شوید. شروع می‌کنید به ردیف کردن اصطلاحات تخصصی کسب‌وکار. این باعث می‌شود که مشتریانتان متوجه نشوند که شما درباره چه چیزی حرف می‌زنید. مثال گوگل را ببینید:
« سازمان‌دهی اطلاعات دنیا تا مفید و در دسترس همگان باشد.»
Google’s mission is to organize the world’s information and make it universally accessible and useful
مختصر و مفید و بدون اصطلاحاتی که باعث سردرگمی مخاطب نشود. در صورتی که می‌توانستند بیانیه مأموریت را از اصطلاحات تخصصی پر کنند و این‌طور بنویسند:
«به‌کار گرفتن ورودی‌های اطلاعات دیجیتال از منابع مختلف و خروجی‌ها و توزیع آن در ساختاری که برای فهم کاربر بهینه‌سازی شده است.»
Google’s mission is to utilize the digital information inputs of various sources and outlets and dispense it in a structure optimized for user-understanding
حمایت مشتری‌ها و کارمندان را برنمی‌انگیزد
مأموریت شما باید بتواند به درستی و عمیقاً با افراد ارتباط برقرار کند و سازگار باشد. باید به یک مشکل واقعی اشاره کند؛ یعنی چیزی که افراد واقعاً به آن اهمیت بدهند. همان چیزی که اولین نیروی محرکه و انگیزه شما برای راه انداختن کسب‌وکارتان بود. البته اگر انگیزه‌ی اولیه صرفاً مالی باشد، نمی‌توانید از این توصیه استفاده کنید. بیانیه سازمان استارباکس را ببینید:
«الهام بخشیدن و تغذیه‌ی روح انسان- هر بار یک نفر، یک فنجان و یک محله»
To inspire and nurture the human spirit – one person, one cup, and one neighborhood at a time
استارباکس بیانیه سازمانش را بر اساس ارزش‌های اصلی‌اش نوشته است. این بیانیه نشان می‌دهد که آن‌ها چطور روی مشتریان‌شان تمرکز می‌کنند، شرکت‌شان را رشد می‌دهند و چطور با کارمندانشان کار می‌کنند.
مراحل نوشتن یک بیانیه مأموریت خوب
۱) شرح آنچه انجام می‌دهید (What)
یک داستان معرف بازار (Market-defining) در ذهن داشته باشید. داستان معرف بازار وجه تمایز شما را از دیگر کسب‌وکارها نشان می‌دهد. طی این داستان شرح بدهید که مشتری برای برطرف کردن چه نیازی باید به شما مراجعه کند. نکته‌ی مهمی که باید در این بخش در نظر بگیرید، شناخت بازار هدفتان است. باید بدانید که بیانیه مأموریت شما چه کسی را قرار است جذب کند. در این مرحله صرفاً و به سادگی هدف کسب‌وکار خود را بنویسید. مثلاً: فروش کفش.
۲) چطور آن را انجام می‌دهید (How)
در این مرحله به دنبال توصیف دقیقی از سازوکار شرکت نیستیم. تنها لازم است یک یا چند ارزش اصلی آفریده شده توسط کسب‌وکارتان را بیان کنید. پس ابتدا ارزش‌های سازمان را لیست کنید و مهم‌ترین‌شان را انتخاب کنید. مثل: ایجاد کیفیت بالای محصول. نکته‌ی مهمی که می‌توانید در انتخاب ارزش‌ها در نظر بگیرید، مزیت رقابتی شما با کسب‌وکارهای مشابه است.
۳) چرا آن را انجام می‌دهید (Why)
در این مرحله باید انگیزه‌ی خودتان را شرح دهید. چه چیزی شما را در کسب‌وکارتان رو به جلو هل می‌دهد؟ چرا شرکت شما این کار را انجام می‌دهد؟ مثلاً: هدف کسب‌وکار من این است که کفش‌هایی با بالاترین کیفیت بفروشم تا هر مشتری بتواند صاحب کفشی باشد که واقعاً دوستش دارد.
در ادامه چند مثال از بیانیه‌های مأموریت شرکت‌های بزرگ می‌زنیم.
تسلا: تسریع فرایند تغییر جهان به سمت انرژی پایدار
To accelerate the world’s transition to sustainable energy
آمازون: ما تلاش می‌کنیم تا کمترین قیمت، بهترین انتخاب‌ها و بیشترین راحتی را برای مشتریانمان فراهم کنیم.
We strive to offer our customers the lowest possible prices, the best available selection, and the utmost convenience
تد: گسترش ایده‌ها
Spread ideas
لینکدین: ایجاد پیوند میان حرفه‌ای‌ها در سراسر دنیا تا بتوانند سازنده‌تر و موفق‌تر باشند.
To connect the world’s professionals to make them more productive and successful
در پایان می‌توانید برای نوشتن بیانیه مأموریت و به جریان انداختن ایده‌ها، این سؤال‌ها را از خودتان بپرسید:
- ما چه کاری انجام می‌دهیم؟
- چرا من وارد این کسب‌وکار شدم؟ (اگر مؤسس شرکت هستید)
- چرا من در این شرکت/صنعت شروع به کار کردم؟ (اگر کارمند شرکت هستید)
- من می‌خواهم این شرکت چه میراثی از خود به جا بگذارد؟
- چه چیزی جایی در میراث این شرکت ندارد؟
- من چطور می‌خواهم به مردم کمک کنم؟
- شرکت ما چه ارزشی می‌آفریند که آن را منحصر و از دیگر شرکت‌ها متمایز می‌کند؟
فراموش نکنید که بیانیه مأموریت شما وحی منزل نیست. حتی عاقلانه است که هر از چند گاهی بیانیه مأموریت‌تان را بازبینی کنید تا مطمئن شوید با اهداف شرکت‌تان و محیط اطراف همسو است. بعضی بیانیه مأموریت‌ها در پاسخ به مشکلی که تنها در کوتاه‌مدت وجود دارد نوشته شده‌اند. در صورت حل مشکلات کوتاه‌مدت بهتر است که بیانیه مأموریت به‌روز شود.
نویسنده: سارا مقدسی
منابع
- Reasons Why Your Mission Statement Probably Stinks, By Susan Gunelius, 2011
- How to Write a Fluff-Free Mission Statement, By Corey Wainwright, 2013
- Difference Between Vision and Mission Statements: 25 Examples, By Britt Skrabanek, 2020
- How to Write a Mission Statement With 10 Inspiring Examples, By Tim Berry
- What Is a Mission Statement? Definition and Examples of a Mission Statement, By Susan Ward, 2020
- How to Write a Mission Statement Focus your company in 3 easy steps with examples, By Susan Ward, 2020
