اثر شبکه‌ای مفهومی است که امروزه بسیاری از جنبه‌های زندگی و حتی کسب‌وکار ما را دربر گرفته است. در واقع زندگی ما با نیروهای پنهان شبکه‌ای، قوانین ریاضی و بر پایه یک نظم اجتماعی احاطه شده است. در نتیجه هر شخص بر حسب نیروهای شبکه‌ای اجتماع‌های اطرافش به سمت مسیرهای مختلفی هدایت می‌شود. از این رو، هر مرحله از زندگی‌‌مان می‌تواند تا حد زیادی تحت تأثیر نیروهای شبکه‌ای پیرامونمان باشد. این امر می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌های‌مان نیز تأثیر بگذارد.
در قسمت اول مقاله اثر شبکه‌ای به مفاهیم و تأثیر نیروهای شبکه‌ای به همراه قوانین ریاضی اشاره شد. همین طور انواع شبکه‌ها و نحوه شکل‌گیری آن‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. اما در قسمت دوم می‌خواهیم ۷ مرحله حساس از زندگی را معرفی کنیم که نیروهای شبکه‌ای تأثیر عمیقی بر آن‌ها دارند. همچنین به این نکته می‌پردازیم که چگونه نیروهای شبکه به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم تصمیم‌های بسیار مهم زندگی خود را بگیریم. به بیان دیگر، تصمیمات واقعی‌تری بگیریم که متناسب با نوع زندگی موردنظرمان باشد.
بخوانید: اثر شبکه‌ای (Network Effect) چیست و در زندگی ما چه تأثیری دارد؟ – قسمت اول
مراحل حساس زندگی کدام‌ها هستند؟
ما در هر مرحله از زندگی، شبکه‌های بزرگ‌تری را انتخاب می‌کنیم که جاذبه و انرژی شبکه‌مان را به صورت نمایی افزایش می‌دهند. در نتیجه باید در تصمیم‌های بزرگ زندگی به قوانین ریاضی و ترکیب غیرخطی شبکه‌ها نیز توجه کنیم. در ادامه، مراحلی از زندگی معرفی شده‌اند که بیشتر شهودی هستند و تأثیر این نیروها بر شبکه‌ها بیان شده است.
مرحله حساس ۱: شبکه خانواده
این شبکه را خودتان انتخاب نمی‌کنید. خانواده شما، لایه اساسی و بنیادی شبکه‌های شماست. این مدل از نیروی شبکه، نفوذ و هم‌پوشانی بسیار زیادی با شبکه‌های دیگر دارد. تعداد اندکی از شبکه‌ها در زندگی هستند که می‌توانند با شبکه خانوادگی رقابت کنند. به طور کلی، شبکه خانوادگی دارای ویژگی‌های زیر است:
- شما بخش بزرگی از زندگی خود را در یک خانه با خانواده‌تان سپری می‌کنید. این نزدیکی جغرافیایی (مکانی) تعداد دفعات تعامل و درگیری‌تان را با اعضای دیگر زیاد می‌کند.
- رابطه شما با هر یک از اعضای خانواده توسط اعضای دیگری که با آن‌ها در ارتباط هستید، تقویت می‌شود.
- ما انتظار داریم که روابط خانوادگی در تمام طول زندگی پایدار باقی بماند. این انتظاری است که در تمام فرهنگ‌های بشری به عنوان یک هنجار اجتماعی در ذهن‌ها نقش بسته است. می‌دانیم که خانواده ما نسبت به شبکه‌های دیگر برای مواقع بیشتری در کنارمان هستند. بنابراین، روابط خانوادگی‌مان را نسبت به سایر روابط ترجیح داده و برای آن‌ها سرمایه‌گذاری و فداکاری بیشتری می‌کنیم.
- پیوندهای موجود در خانواده بسیار قوی است؛ چرا که این پیوند بین «مادر»، «پسر» و … وجود دارد. روابط خانوادگی بر اینکه چه فردی هستید و چه افرادی را می‌شناسید، تأثیرگذار است.
- خانواده بر روابط آینده شما مانند دوستان، همسر و … تأثیر می‌گذارد. هر چقدر به کسی نزدیک‌تر شوید، ارتباط آن فرد با خانواده‌تان بیشتر می‌شود و احتمال زیادی وجود دارد که آن‌ها روابطشان را با اعضای خانواده شما توسعه دهند.
اکنون متوجه می‌شویم که چگونه خانواده بر سایر شبکه‌ها نفوذ دارد. در حقیقت، ما غالب دیدگاه‌های فلسفی، مذهبی، گویش‌های زبانی، تمایلات سیاسی، ترجیحات رژیم غذایی و جهان‌بینی‌های خود را از خانواده کسب می‌کنیم. این‌ها از لحاظ ژنتیکی، ارثی نیستند. اگر شما در خانواده دیگری بزرگ می‌شدید، هویت کنونی‌تان بسیار متفاوت می‌بود.
شبکه خانوادگی بر روی شبکه‌های دیگر تأثیر می‌گذارد. در واقع خانواده دارای اولویت‌هایی است که ما طبق آن اولویت‌ها، خود را به جامعه، مدرسه، شغل یا همسرمان معرفی می‌کنیم. گاهی شبکه‌ای ممکن است در تضاد با اولویت‌های خانوادگی باشد. در این زمان شبکه خانوادگی برای ما محدودیت ایجاد می‌کند.
افراد اغلب در هنگام تصمیم‌گیری، گزینه‌هایی را انتخاب می‌کنند که با هسته خانوادگی آن‌ها هم‌خوانی داشته باشد. شما باید از تأثیر این نوع شبکه بر هدایت مسیر زندگی خود آگاه باشید. اما بدانید که سرنوشت قطعی شما را نمی‌سازد. این شبکه را تنها به عنوان یکی از شبکه‌های تأثیرگذار (البته قدرتمند) درنظر بگیرید.
مرحله حساس ۲: شبکه دبیرستان
این شبکه از شبکه‌های بسیار مهم است؛ چرا که در این دوره در حال شکل دادن به هویت و دیدگاه‌های خود هستیم. شبکه دبیرستان حتی با دستاوردهای تحصیلی، عادت‌های کاری و پذیرش در دانشگاه ارتباط دارد. به بیان دیگر، در دسترسی ما به شبکه‌های آینده و ایجاد زندگی پرجنب‌وجوش تأثیرگذار است.
اگر شما می‌توانید دبیرستان یا مکان تحصیل فرزند خود را انتخاب کنید، هیچ گاه اهمیت آن را دست کم نگیرید. دبیرستان‌ها معمولاً اولین شبکه‌هایی هستند که در آن‌ها با همسالان خود ارتباط می‌گیریم. این شبکه شامل زیرگروه‌های مختلف است. ما در این برهه با اولین تصمیم مهم در زندگی (اینکه با چه کسانی معاشرت کنیم) روبه‌رو می‌شویم.
جایگاه و منزلت افراد بین دانش‌آموزان دبیرستانی اهمیت دارد و می‌تواند عامل شکل‌گیری یک معاشرت باشد. ما حتی در سنین پایین نیز به‌طور شهودی اهمیت شبکه‌ها را درک می‌کنیم. در واقع به دنبال معاشرت و پیوند زدن خود با افرادی هستیم که به نوعی منزلت و محبوبیت بالایی دارند. این موضوع برای بسیاری از نوجوانان به‌شدت مهم است.
اما این منزلت چگونه تشخیص داده می‌شود؟ چرا در انتخاب شبکه‌ها تأثیرگذار است؟ در این جا بحث تقدم امتیازی مطرح می‌شود. افراد پول‌دار، پول بیشتری را به خود جذب می‌کنند. اشخاص بانفوذ، قدرت جلب توجه و نفوذ بیشتری دارند. اما افرادی که دارای منزلت اجتماعی هستند، همه موارد فوق را دارند. افراد اغلب ترجیح می‌دهند که با اشخاص با منزلت و جایگاه بالاتر ارتباط بگیرند تا بتوانند به سود بیشتری برسند.
کسب منزلت برای نوجوانان و حتی برخی از بزر‌گسالان بسیار بااهمیت است. نوجوانان به‌طور شهودی این درک را دارند که سرنوشت دبیرستان آن‌ها به شبکه دوستانشان بستگی دارد. بنابراین، باید عواقب این شبکه را به عنوان یکی از شبکه‌های ابتدایی زندگی جدی بگیرند.
برای مثال، دوستانتان به‌طور مستقیم می‌توانند بر دستاوردهای تحصیلی شما تأثیر بگذارند. دانش‌آموزان درس‌خوان و موفق به دنبال دوستانی همانند خود هستند و افراد غیردرس‌خوان نیز تلاش می‌کنند با دوستانی مشابه خود ارتباط داشته باشند. همچنین حضور دوستانتان در کلاس‌های درسی یا زمان آزمون نیز تأثیر مثبت و معناداری دارد. این شبکه حتی می‌تواند ناراحتی یا خوشحالی‌تان را تحت تأثیر قرار داده یا به سلیقه شما در موسیقی، اخلاق کاری، سبک و اشتیاقتان جهت بدهد. این شبکه در رقابت با شبکه خانوادگی قرار دارد و حتی در بعضی موارد از آن پیشی می‌گیرد.
فقط در دوران دبیرستان نیست که شبکه دبیرستان اهمیت دارد. بعضی از افراد ممکن است بعدها به دانشگاه یا محل کاری بروند که در همان منطقه دبیرستانشان قرار دارد. در این حالت احتمالاً ارتباط خود را با گروه‌های دوستی‌شان نیز حفظ می‌کنند. بنابراین، این شبکه بخش اصلی از زندگی‌ها را تشکیل می‌دهد.
اگر می‌خواهید بدانید که به چه دبیرستانی بروید یا با چه کسانی در دبیرستان دوست شوید، این سؤالات را از خود بپرسید:
- اندازه دبیرستان شما چقدر است؟ هر چقدر دبیرستان بزرگ‌تر باشد، شبکه فارغ‌التحصیلان آن بزرگ‌تر است. بدین ترتیب، توانایی شما در انتخاب شبکه‌های آینده (دانشگاه، همسر و شغل) بیشتر می‌شود.
- تنوع این مدرسه چقدر است؟ هر چقدر تنوع و گزینه‌های بیشتری در مدرسه داشته باشید، احتمال زیادی وجود دارد که بتوانید با شبکه‌هایی که منزلت و سود بیشتری دارند، ارتباط بگیرید.
- میزان وابستگی فارغ‌التحصیلان به مدرسه چقدر است؟ وابستگی بالاتر نشان‌دهنده پیوندهای قوی‌تر بین افراد و ارزشمند بودن این شبکه برای فارغ‌التحصیلان است. چقدر آن‌ها به دبیرستان خود افتخار می‌کنند؟ آن‌ها چند بار برای تجدید دیدار به مدرسه می‌آیند؟ آن‌ها درباره برند مدرسه چه احساسی دارند؟ آیا نسبت به آن بی‌تفاوت هستند یا به عنوان یک هویت قوی در زندگی‌شان از آن یاد می‌کنند؟
- چقدر موفقیت تحصیلی و منزلت برای دانش‌آموزان این مدرسه اهمیت دارد؟ معمولاً در دبیرستان‌ها هر کسی که موفقیت تحصیلی بیشتری دارد، محبوبیت اجتماعی‌اش نیز بیشتر است. در نتیجه انگیزه‌های اجتماعی یا تعامل‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت بیشتری بین افراد صورت می‌گیرد.
اغلب والدین و نوجوانان تصور غلطی از دبیرستان دارند و آن را به عنوان محلی برای رقابت در دانشگاه‌های برتر یا موفقیت تحصیلی می‌بینند. آن‌ها اهمیت این شبکه را با رقابت بر سر نمره یا رفتن به دانشگاه بهتر به خطر می‌اندازند. شما در دبیرستان می‌توانید به موقعیت‌ها و روابط بیشتری با شبکه‌های دیگر برسید. در این حالت، زندگی پرجنب‌وجوش و شگفت‌انگیزی نیز برای خود رقم خواهید زد.
مرحله حساس ۳: شبکه دانشگاه
شما باید دانشگاه خود را بر اساس شبکه دانشجویان آن و محل زندگی خود انتخاب کنید. اگر بتوانید با افراد مناسبی در دانشگاه شبکه‌سازی کنید، در مسیر و جهتی که متناسب با شماست، حرکت خواهید کرد. در واقع به ایده‌ها، روابط، مشاغل، نگرش‌ها و منابعی دست خواهید یافت که مناسب شما هستند. شبکه دانشگاهی تأثیر بسیار زیادی بر زندگی خواهد گذاشت. این شبکه‌ها، ویژگی‌هایی دارند که تأثیر آن‌ها را دو چندان می‌کند. این موارد عبارت‌اند از:
- تراکم جغرافیایی به دلیل حضور دانشجویان از مکان‌های مختلف باعث ایجاد و شکل‌گیری تعامل مکرر بین افراد می‌شود و پیوندهای شبکه‌ای را تقویت می‌کند.
- مدت زمان شکل‌گیری این شبکه ۴ سال است که اتفاقات زیادی در آن رخ می‌دهد.
- این شبکه‌ها همانند خانواده، هویت‌تان را در این سن شکل می‌دهند که به احتمال زیاد مدت زمان ماندگاری آن طولانی‌تر است.
- وقتی دانشگاهی را انتخاب می‌کنید، مکان جغرافیایی (محل) آن را نیز انتخاب می‌کنید. مردم تمایل دارند که محل کار و زندگی‌شان از لحاظ جغرافیایی به دانشگاه نزدیک باشد تا به این ترتیب رابطه خود را با دوستانشان حفظ کنند.
- مردم تمایل دارند که در صنعت و کاری مشابه رشته تحصیلی خود در دانشگاه کار کنند.
- شما باید در دانشگاه با افراد شبکه‌سازی کنید و برای آن‌ها ارزش قائل شوید. این یک هنجار اجتماعی به حساب می‌آید. در این صورت دیگران نیز پذیرای ایجاد پیوندهای جدید و قوی با شما هستند.
- این دوره با توجه به سن بیولوژیکی برای یافتن شریک زندگی مناسب است. بسیاری از مردم، همسران خود را در دانشگاه‌ها پیدا می‌کنند و این امر بر تصمیم‌های بزرگ مثل مکان زندگی مشترک اثر می‌گذارد. اینکه شریک زندگی‌تان به شما تحمیل کند که کجا زندگی کنید، انتخاب عاقلانه‌ای نیست.
- شما در دانشگاه زمان زیادی را با مردم و دوستانتان می‌گذرانید. بنابراین، این شبکه نیز مانند خانواده پیوندهای قوی‌تر و بیشتری را ایجاد می‌کند. در ادامه نیز ۳ دلیل قدرتمندی این شبکه بیان شده است.
علاقه و وابستگی متقابل تنها چیزی نیست که در انتخاب دوستان اهمیت دارد. نیروهای شبکه‌ای عوامل دیگری را نیز درگیر می‌کنند. در واقع توسعه روابط تنها شامل نزدیکی و وابستگی متقابل نیست. تعداد دفعات و مدت زمان تعاملات، نزدیکی جغرافیایی و شبکه، تعداد رابطه‌ها و اتصال‌های مشترک بر این امر تأثیر زیادی دارند.
این شبکه حتی در مورد نحوه تصمیم‌گیری شما نیز محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند. همین طور فرصت‌های شغلی، عقاید، اطلاعات و روابط عاطفی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
بنابراین، اگر می‌خواهید شبکه دانشگاهی خود را انتخاب کنید، این سؤال‌ها را از خود بپرسید:
- فارغ‌التحصیلان این دانشگاه در کجا زندگی می‌کنند؟ زمانی که شما یک دانشگاه را انتخاب می‌کنید، در واقع شبکه منطقه و محله آن را نیز انتخاب می‌کنید.
- به قوانین ریاضی که بر شبکه شما تأثیر دارد، توجه کنید؛ چرا که در این جا نیز تقدم امتیازی مطرح است.
- فارغ‌التحصیلان این دانشگاه به‌طور معمول در چه شغل و حرفه‌ای کار می‌کنند؟
- آیا شما به‌طور طبیعی با سایر دانشجویان ارتباط دارید؟ آیا آن‌ها با شما ارتباطی دارند؟ آیا نوع اهداف، سبک زندگی و علایق شما با دانشجویان این شبکه شباهت دارد؟ هر چقدر هم که شبکه‌ای معتبر و باارزش باشد، اگر نتوانید با افراد آن شبکه ارتباط برقرار کنید، پیوستن به شبکه نیز معنایی ندارد.
- اندازه دانشگاه چقدر است؟ هر چقدر دانشگاه بزرگ‌تر باشد، شبکه فارغ‌التحصیلان آن نیز بیشتر است که این امر در شغل، ازدواج و سایر جنبه‌های زندگی تأثیر می‌گذارد.
- رابطه بین فارغ‌التحصیلان چگونه است؟ این افراد چقدر به دانشگاه خود افتخار می‌کنند؟ آن‌ها چند بار برای تجدید دیدار به دانشگاه می‌آیند؟ آن‌ها درباره برند دانشگاه چه احساسی دارند؟
دانشگاه به عنوان مکانی برای شکل‌گیری شبکه‌های دیگر در زندگی‌تان است. این شبکه، شما را به سمت یک مکان، کار، ایده‌ای خاص در مورد زندگی و حتی ازدواج هدایت می‌کند. تمام نیروهای شبکه، شما را بر حسب قوانین ریاضی به سمت مسیری واضح و تصمیمی درست حرکت می‌دهند.
مرحله حساس ۴: اولین شغل
روابط حرفه‌ای شما در اولین شغل شکل می‌گیرد و بر شبکه شغلی‌تان تأثیر می‌گذارد. شما در زندگی کاری، همکاران خود را هر روزِ هفته به مدت ۸ ساعت یا شاید بیشتر می‌بینید. تعداد دفعات تعامل با همکاران در این مرحله از زندگی حتی ممکن است از خانواده نیز بیشتر باشد. منطق غالب می‌گوید که شما باید اولین شغل خود را بر اساس بالاترین درآمد، علاقه بیشتر یا مهارت‌های‌تان انتخاب کنید. همین‌طور جایی را انتخاب کنید که روزبه‌روز انرژی بیشتری به شما بدهد. اما بهتر است علاوه‌بر این عوامل، در اولین شغل یا حرفه‌تان با افرادی کار کنید که می‌خواهید مسیر شغلی آن‌ها را الگوی خود قرار دهید. برای این شبکه بهینه‌سازی کنید.
روابط حرفه‌ایِ ابتدایی شما در زمینه اشتغال تأثیر زیادی بر روی پتانسیل‌های درآمدزایی، رزومه کاری، مهارت‌ها و مزیت‌های شغلی دارد. تقریباً در همه زمینه‌ها (از فیزیک نظری گرفته تا رشد بازاریابی) افراد حرفه‌ای تحت تأثیر افراد حرفه‌ای دیگری بوده یا با آن‌ها در ارتباط بوده‌اند.
چند دلیل برای آن وجود دارد. اول؛ همان‌طور که در شبکه دبیرستانی نیز گفتیم، پیشرفت‌های کاری قابل انتقال هستند. با افراد موفق و پردستاورد ارتباط برقرار کنید تا مانند آن‌ها شوید. دوم؛ نوآوری سرایت‌پذیر است. اگر شما اولین بار در جایی کار کنید که زمینه‌های زیادی برای پرورش نوآوری دارد، به احتمال بیشتری می‌توانید به ایده‌های واقعی برسید. به خصوص اگر بخواهید روزی شرکت خود را راه بیاندازید.
ارتباط و شبکه‌سازی با افراد موفق و حرفه‌ای به مراتب شما را به هدفتان نزدیک‌تر می‌کند. در واقع تنها تلاش و درآمدزایی برای موفقیت کافی نیست و باید شبکه‌سازی کنید.
زمانی که می‌خواهید در جایی کار کنید، این سؤال‌ها را از خود نپرسید:
- آیا این کاری است که می‌خواهم هر روز انجام دهم؟
- آیا این کار از لحاظ درآمدی بهترین پیشنهادی بود که داشته‌ام؟
- آیا این شرکت، رزومه خوبی را برای من ایجاد می‌کند؟
- آیا این شرکت اجازه می‌دهد که تا جایی که می‌خواهم تعطیلات، ناهار رایگان یا دفتری فانتزی داشته باشم؟
در عوض می‌توانید از پرسش‌های ارائه شده در تصویر زیر استفاده کنید:
افراد حرفه‌ای ترجیح می‌دهند که با شرکت‌های رو به رشد همکاری کنند. بنابراین، اگر می‌خواهید در یک استارتاپ کار کنید، این سؤال را از خود بپرسید: آیا این کار، رقبا را از میدان به در می‌کند؟ و اینکه آیا این شرکت نوپا دارای ویژگی‌های استارتاپ‌های سطح جهانی است؟
مرحله حساس ۵: ازدواج و انتخاب شریک زندگی
ازدواج یا انتخاب شریک زندگی یکی از مهم‌ترین تصمیم‌ها است. این تصمیم می‌تواند بر شادی یا رنج شما در زندگی تأثیر بگذارد. این شبکه بسیار قدرتمند است؛ زیرا شبکه‌های دیگری (شبکه‌های همسرتان) به شبکه‌های شما اضافه می‌شوند.
شاید با این ازدواج، پدر یا مادرِ فرزندی در خانواده خود شوید. در این حالت تمرکز بر روی وظایف پدر و مادری تنها مسأله نیست؛ بلکه باید شبکه‌های فرزندانتان را نیز به شبکه‌های خود اضافه کنید. نحوه پرورش فرزندتان و شبکه‌های زندگی شما بر روی فرزندانتان اثر می‌گذارند. در حقیقت، آن‌ها تحت تأثیر هر دو شبکه پدر و مادر قرار دارند و آن را به ارث می‌برند.
البته این شبکه نیز تحت تأثیر شبکه‌های دیجیتالی قرار گرفته است. برای مثال، در سال ۲۰۱۷، ۳۹٪ از همه ازدواج‌های آمریکایی از طریق دیدارهای آنلاین صورت گرفت. این بهترین نمونه‌ای است که تأثیر اینترنت در طولانی‌مدت را نشان می‌دهد. در واقع شبکه‌های دیجیتالی و جهانی، ما را از گزینه‌های محدود به سمت شبکه‌های ترجیحی و مورد علاقه‌مان پیش می‌برند.
زمانی که شما با فردی ملاقات می‌کنید و قرار می‌گذارید، تنها با آن فرد آشنا نمی‌شوید. شما با شبکه‌های او (دوستان، همکاران، خانواده و…) نیز ارتباط برقرار می‌کنید و برعکس. انطباق‌پذیری بین دو نفر و ویژگی‌های فردی آن‌ها گاهی اهمیت کمتری دارد؛ چرا که انطباق بین شبکه‌های افراد مهم می‌شود. این می‌تواند یکی از دلایل احتمالی برای توجیه ازدواج‌هایی باشد که صرفاً بر اساس سازگاری بین شبکه‌های خویشاوندی صورت گرفته است.
هر چقدر پیوند بین دو نفر قوی‌تر باشد، تعداد افراد و شبکه‌های آن‌ها نیز بیشتر می‌شود. با این حال، این احتمال وجود دارد که افراد در حلقه و شبکه درونی یکدیگر با هم آشنا باشند. به این معنی که شبکه‌های شما و نزدیک‌ترین دوستانتان احتمالاً هم‌پوشانی‌های بالایی خواهند داشت.
معمولاً نزدیک‌ترین دوستان برای رابطه‌های عاشقانه و رمانتیک گره‌های ضعیفی هستند. البته به این معنا نیست که مردم هیچ وقت نمی‌توانند با دوستان خود وارد رابطه عاشقانه شوند. اما معمولاً به دلیل اینکه می‌خواهیم با افراد جدیدی ملاقات کنیم، اشخاصی که در حلقه درونی شبکه قرار دارند، گزینه‌های اولیه ما نیستند. در واقع برای شما آشنایی با افرادی که درون شبکه‌تان نیستند، اهمیت زیادی دارد.
دوستان و آشنایان، پل‌های حیاتی بین شبکه‌ها هستند. افرادی که می‌خواهند موقعیت‌های شغلی، ازدواج، عقاید و سبک زندگی جدیدی را تجربه کنند می‌توانند از طریق دوستان و آشنایان خود به این اهداف برسند.
مرحله حساس ۶: جایی که زندگی می‌کنید
اینکه در کجا زندگی می‌کنید، می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر روابط و مسیر زندگی شما داشته باشد. این مسأله حتی از انتخاب شغل نیز مهم‌تر است. نزدیکی به لحاظ مکانی و شهری که در آن زندگی می‌کنیم، در پیش‌بینی و شکل‌گیری شبکه‌های ما تأثیرگذار است.
جایی که زندگی می‌کنید، تا حد زیادی مشخص می‌کند که چه کسانی را می‌شناسید. محل زندگی شما میزان ثروت و دسترسی‌تان به امکانات را تعیین می‌کند. در این شبکه حتی می‌توانید دوستان، همسر یا فرصت‌های شغلی خود را پیدا کنید و تمام تجربه‌ها و منابعی را که می‌خواهید، افزایش دهید. در واقع شغل شما، همسر، دوستان، درآمد و سایر فرصت‌ها از انتخاب شهر زندگی‌تان نشأت می‌گیرند.
گاهی اوقات تغییر محل زندگی می‌تواند امری دشواری باشد. اما امروزه به واسطه اینترنت و ارتباط از راه دور، وابستگی به شبکه مکانی تا حدودی از بین رفته است. در واقع در حال حاضر، شبکه‌سازی با وجود فاصله جغرافیایی انجام شده و غالباً حفظ می‌شود. دلیل آن هم پیدایش عصر دیجیتال است که تازه ۲۵ سال به منصه ظهور رسیده و این فرایند بین ۷۵-۵۰ سال طول می‌کشد تا کاملاً به اجرا درآید.
بعضی از مردم از اینترنت برای ایجاد شبکه‌های انسانی یا کارهایی در حوزه طراحی مد و اتومبیل استفاده می‌کنند. اینترنت در بیشتر مواقع آن شبکه‌هایی را که در زندگی واقعی ساخته شده تقویت می‌کند. برای افرادی که با اینترنت و شبکه‌های آنلاین سروکار ندارند، موقعیت مکانی اهمیت بیشتری دارد.
قوانین ریاضی حاکم بر شبکه شهرها نیز به این مسأله اشاره می‌کند که چرا شهرنشینی در حال گسترش است. به طور خلاصه، هر چقدر شهرها بزرگ‌تر شوند، سرعت انجام کارها نیز ۱۵٪ بیشتر می‌شود؛ اما از طرفی میزان استفاده هر فرد از خدمات شهری مانند راه‌ها، برق، آب و… به اندازه ۱۵٪ کاهش می‌یابد. این میزان۳۰ درصدی قابل توجه ناشی از اثر شبکه‌ای شهر است.
میزان بالای تعاملات اجتماعی در یک شهر بر روی شبکه‌های شما اثر زیادی دارد. شهرهای بزرگ‌تر دسترسی بیشتری به شبکه‌های مختلف دارند و نسبت به شهرهای کوچک‌تر از تنوع زیادی برای استعدادها، ایده‌ها و پیش‌زمینه‌ها برخوردار هستند. همچنین به این معنی است که ملاقات با افراد جدید آسان‌تر خواهد بود؛ اما ایجاد پیوندهای قوی می‌تواند سخت‌تر باشد.
مرحله حساس ۷: ارزیابی مجدد
شما در هر نقطه از مراحل زندگی می‌توانید تصمیم‌های خود را ارزیابی کنید.
نیروهای شبکه‌ای از بدو تولد شما ایجاد شده و طی زمان قوی‌تر نیز می‌شوند. هر شبکه‌ای که اضافه می‌شود، ممکن است با شبکه‌های افراد دیگر ترکیب شود و با تغییر قوانین ریاضی حاکم، شما را به سرنوشت‌تان نزدیک کند. اما می‌توانید با قدرت تصمیم بگیرید که این شبکه‌ها را تغییر داده یا اثر آن را کاهش دهید. این امر برای افراد مسن‌تر که بسیاری از مراحل زندگی خود را پشت سر گذاشته‌اند، راحت‌تر است؛ چرا که بچه‌های خود را بزرگ کرده‌اند، شغل خود را گذرانده‌اند و کسب درآمد نیز کرده‌اند.
در این جا بحث بحران‌های بین زندگی مطرح می‌شود. نیروهای شبکه، افراد را در کل زندگی هدایت می‌کنند. اما اگر زمانی برسد که افراد تحت تأثیر فشارهای آن نباشند، می‌توانند علاقه‌های درونی و فعالیت‌های خود را پیش بگیرند.
یکی از پایدارترین و مؤثرترین روش‌ها برای تغییر زندگی این است که شرایط و افراد پیرامونی خود را تغییر دهید. شبکه‌ها اینکه چه کسی هستیم و چه کاری انجام می‌دهیم را شکل می‌دهند. بنابراین، بهترین روش برای تغییر خود، تغییر شبکه است. این در واقع مرز نگاه ما به خودسازی و تحول است. ما همیشه فکر می‌کنیم که یک روز وقتی تصمیمات سال جدید را تعیین کنیم به فرد جدیدی تبدیل می‌شویم. اما این رویکرد، بزرگ‌ترین بخش از زندگی را نادیده می‌گیرد: اینکه چه کسی هستید و چه چیزی زندگی شما را تعریف می‌کند.
البته به این معنی نیست که دیگر مسئول اقدامات خود نیستیم و باید دیگران را سرزنش کنیم. در واقع این واقعیت را تأکید می‌کند که ما به شدت تحت تأثیر و محدود به زمینه‌های شبکه‌ای خود هستیم. بنابراین، اگر به دنبال ایجاد تغییر هستید، هوشمندانه‌ترین روش، ارزیابی مجدد شبکه‌هایی است که بخشی از آن‌ها هستیم. در حقیقت، باید به شبکه‌هایی بپیوندیم که برای مسیر زندگی ما مناسب‌تر هستند.
از طرف دیگر، اگر زندگی خوبی دارید و خوشحال هستید، اهمیت شبکه‌ها را در زندگی نیز درک کنید. روابط خود را بیشتر کنید؛ به افراد در زندگی خود احترام بگذارید و از ارزش روابط و شبکه‌هایی که بخشی از آن هستید، آگاه باشید.
شبکه‌های ما ارزشمندترین منابعی هستند که زندگی ما را شکل می‌دهند. بسیاری از افرادی که به آن‌ها اهمیت می‌دهیم یا کمک می‌کنیم، در این شبکه‌ها قرار دارند.
سخن پایانی
شبکه‌ها یا دایره‌های اجتماعی ما تأثیر زیادی بر زندگی‌های‌مان دارند. بعضی از این شبکه‌ها را خودمان انتخاب می‌کنیم (مثل همسر، محیط کار و…) اما بعضی دیگر از ابتدا و بدو تولدمان همراهمان بوده‌اند (مثل خانواده). آن شبکه‌هایی را که می‌توانیم انتخاب کنیم یا به هر دلیلی درگیرشان می‌شویم، می‌توانند تأثیر اساسی بر سرنوشت ما بگذارند و مسیر زندگی‌های‌مان را تغییر دهند.
بنابراین، هیچ گاه اثر شبکه‌ای اجتماع‌های اطرافتان را به خصوص در ۷ مرحله حساسی که در این مقاله توضیح داده شده است، دست کم نگیرید!
