امروزه جهان به سمتی پیش رفته که بسیاری از مردم و کسبوکارها اغلب کارهایشان را صرفاً با داشتن تلفن همراه یا لپتاپ انجام میدهند. اما با این وجود هنوز سازمانها و شرکتهایی وجود دارند که خدماتشان را به صورت دستی و سنتی ارائه میدهند و زیرساختهای فنی لازم را برای ورود به این عرصه فراهم نکردهاند. سازمانهایی مانند اداره آب، برق، گاز، مخابرات و … از جمله مهمترین سازمانهای خدمترسان شهری هستند که فعالیتهایشان را هنوز به صورت محلی و دستی انجام میدهند.
شرکت عصر داده در تلاش است از طریق همکاری با این سازمانها بتواند خدماتشان را در بستر سرویس Open-API به نام «ونش» در اختیار شرکتهای اپلیکیشن پرداخت و بانکداریهای باز قرار دهد تا دسترسی این شرکتها به این خدمات آسانتر شود و مردم و کسبوکارها هم بتوانند به راحتی بدون مراجعه حضوری از خدمات این سازمانها استفاده کنند.
درباره بنیانگذاران شرکت عصر داده
از چپ به راست: محمد قاضی، مسعود حسینی، آرش میرصادقی
شرکت «عصر داده» فعالیت خودش را در سال ۱۳۹۵ آغاز کرد. در ابتدای فعالیت این شرکت، محمد قاضی و مسعود حسینی از بنیانگذاران اصلی بودند و یکی از شرکتهای زیرمجموعه همراه اول به عنوان سرمایهگذار در کنار آنها حضور داشت. پس از گذشت یک سال از فعالیت این شرکت، آرش میرصادقی به این مجموعه به عنوان بنیانگذار و سهامدار اصلی اضافه و در سال ۱۳۹۹ سهام سرمایهگذار از طرف بنیانگذاران خریداری شد. در حال حاضر محمد قاضی، مسعود حسینی و آرش میرصادقی از بنیانگذاران و سهامداران اصلی شرکت هستند.
محمد قاضی بازنشسته شرکت مخابرات استان مازندران است و سابقه ۳۰ سال فعالیت در این شرکت را در رزومه کاری خود دارد. مسعود حسینی از سال ۱۳۹۰ به عنوان توسعهدهنده در شرکتهای حوزه فناوری اطلاعات و داده کار میکرد. آرش میرصادقی نیز از سال ۱۳۸۸ در زمینه خدمات مربوط به فناوری اطلاعات فعالیت کرده است و سابقه همکاری با شرکتهای FCP را در کارنامه خود دارد. در حال حاضر تیم شرکت عصر داده متشکل از ۳ بنیانگذار و ۱۷ نفر دیگر در حوزههای برنامهنویسی، بازاریابی، محتوا و … است.
داستان شکلگیری سرویس ونش
همان طور که گفته شد، شرکت «عصر داده» در سال ۱۳۹۵ با حضور دو بنیانگذار (محمد قاضی و مسعود حسینی) و یک سرمایهگذار به طور رسمی آغاز به کار کرد. این شرکت به دلیل سابقه همکاری با شرکتهای مختلف حوزه فناوری اطلاعات متوجه مشکلات سازمانهای خدمترسان و به طور خاص پرداخت قبض در بازار ایران شده بود. به همین دلیل تمرکز اصلی خود را بر روی شناسایی و رفع مشکلات سازمانهای خدمترسان (آب، برق، گاز) قرار دادند.
آنها متوجه شدند که بسیاری از خدمات این سازمانها به صورت کارآمد به مردم ارائه نمیشود و مشکلات بسیاری را برای آنها به وجود آورده است. به همین خاطر، با نام شرکت عصر داده شروع به همکاری با شرکتهای خدمترسان در استان مازندران کردند تا امکان آنلاین کردن خدمات آنها برای مردم به راحتی امکانپذیر شود. در مدت یک سال از شروع فعالیتشان توانستند سرویس مشترکین خود را برای سازمانهای خدمترسان آماده کنند. اولین مشتری آنها برای استفاده از این سرویس، شرکت آب و فاضلاب شهری استان مازندران بود. در حال حاضر، سازمانهای آب، برق و گاز ۱۵ استان کشور از این سرویس استفاده میکنند.
این سرویس با شناسایی خدمات ۲۴ گانه و ۸۰ گانه سازمانهای خدمترسان تلاش میکند تا بتواند این خدمات را در بستر آنلاین از طریق API به این سازمانها ارائه دهد. در این صورت، این امکان برای مردم به وجود میآید تا بتوانند نیازهای خودشان را در حوزههای برق، آب و گاز به صورت آنلاین انجام دهند.
در طول مدت همکاریشان با سازمانهای خدمترسان متوجه یک مشکل عمده در بازار قبض شدند. در آن زمان، قبضها به صورت کاغذی صادر میشد و مردم از طرق گوناگون (آنلاین، دستگاههای ATM و حضور در بانک) میتوانستند هزینه قبض خود را پرداخت کنند. اما نکته قابل توجه این بود که برای پرداخت قبض لازم بود که حتماً شناسه قبض و پرداخت را داشته باشند و این صرفاً از طریق قبضهای کاغذی امکانپذیر بود. به همین دلیل، آنها با هدف حذف قبضهای کاغذی، در ابتدای سال ۱۳۹۵ اپلیکیشنی به نام «ساده پرداخت» را راهاندازی کردند و در سال ۱۳۹۶ به بازار معرفی شد. ساده پرداخت این امکان را به مشترکین میداد تا بدون نیاز به قبض کاغذی و صرفاً با شناسه قبض خود بتوانند هزینه قبضهای خود را استعلام و به طور آنلاین پرداخت کنند.
اما به دلیل ظهور اپلیکیشنهای پرداخت، عدم سرمایهگذاری در حوزه تبلیغات و بازاریابی و نیز عدم شناخت بازار مصرفکننده (B2C) نتوانستند در این بازار موفق شوند. به همین دلیل بعد از یک سال فعالیت در این بازار، تصمیم گرفتند که تمرکز خود را به جای بازار مصرفکنندگان (Customers) بر روی بازار کسبوکارها (B2B) قرار دهند و سرویسهای خود را به صورت تخصصیتر به آنها ارائه کنند. بنابراین، یک سرویس Open-API به نام «ونش» طراحی و روانه بازار کردند که اولین مشتری آنها «اپلیکیشن سکه» بهپرداخت بانک ملت بود. نام ونش برگرفته از روشی است که در زمانهای خیلی دور کشاورزان منطقه اصفهان برای تقسیم منصفانه آب زایندهرود از آن استفاده میکردند.
مشکل بازار
به طور کلی مشکل بازار به سه دسته کلی تقسیم میشود.
ناکارآمد بودن و در دسترس نبودن خدمات سازمانهای خدمترسان
ناکارآمد بودن ارائه خدمات به مردم توسط سازمانهای خدمترسان یکی از مهمترین مشکلات در بازار ایران است. مردم برای انجام کوچکترین نیازها و درخواستهایشان مجبور هستند که به صورت حضوری به این سازمانها مراجعه و زمان زیادی را در این سازمانها سپری کنند. شیوع ویروس کرونا نیز اهمیت این موضوع را دو چندان کرده است. به عنوان مثال، اگر سازنده ساختمانی درخواست انشعاب آب یا گاز یا برق را داشته باشد، مجبور است که کل این فرایند را به صورت حضوری در سازمان خدمترسان مربوطه انجام دهد.
در حالی که با ارائه این خدمات به صورت آنلاین این فرصت برای مردم به وجود میآید تا بتوانند درخواستهایشان را به صورت آنلاین اعلام کنند و در مدت زمان کوتاهی به آنها پاسخ داده شود.
هزینه بیهوده چاپ کاغذی قبض
چاپ کاغذی قبض هزینه بسیاری بالایی را برای سازمانهای خدمترسان به همراه داشت و در عین حال حدود ۴۰٪ از قبضها نیز به دلایل مختلف به دست مردم نمیرسید. بنابراین نیاز بود که یک سیستم کارآمدی جایگزین چاپ کاغذی قبض شود و این هزینهها کاهش پیدا کند. از طرف دیگر، با نرسیدن قبض به دست مشترکین، آنها مجبور بودند که برای پرداخت هزینه قبضشان به سازمانها مراجعه کنند که انجام این کار باعث هدر رفتن زمانشان میشد.
به صرفه نبودن تجمیع دادههای سازمانهای خدمترسان توسط اپلیکیشنهای پرداخت
به دلیل تعداد زیاد و متنوع سازمانهای خدمترسان (۱۲۴ سازمان) در کشور امکان تجمیع دادههای این سازمانها برای شرکتهای پرداخت وجود نداشت. زیرا مجبور بودند برای جمعآوری و تجمیع این دادهها به سراغ تمامی این سازمانها بروند که این کار از لحاظ اقتصادی برای آنها به صرفه نبود. به همین دلیل، شرکتهای اپلیکیشنهای پرداخت قادر به پاسخگویی به این نیاز بازار نبودند.
راهحل، سرویسهای چندگانه ونش
با شناسایی مشکلات سازمانهای خدمترسان، سرویسهای مختلفی در بستر ونش طراحی و راهاندازی شد که هر یک از آنها این امکان را برای مردم فراهم کرده است تا بتوانند به صورت آنلاین نیازهایشان را برطرف کنند.
- سرویس استعلام قبوض (آب، برق، گاز، تلفن همراه و ثابت، تاریخچه و جزئیات قبض، قبض عوارض و نوسازی شهرداریها)
- سرویسهای حوزه خودرو (استعلام خلافی، نمره منفی، گواهینامه، تصادفات و …)
- سرویسهای بیمه (استعلام سوابق تأمین اجتماعی و بیمهنامه)
- ثبت احوال و اسناد (استعلام اسناد و اوراق رسمی شرکتها)
- قضایی (استعلام وضعیت کارشناس، وکیل، اصالت مدارک قضایی)
- پست (رهگیری مرسولات، وضعیت کارت سوخت، کارت پایان خدمت و کارت خودرو)
- بانکی (وضعیت اعتبار بانکی، استعلام چک صیادی، استعلام چک برگشتی، استعلام شماره شبا، تبدیل شماره کارت به شبا و بالعکس)
ارزش پیشنهادی، سهولت دسترسی مردم به خدمات سازمانهای خدمترسان از طریق اپلیکیشنهای پرداخت
سرویس ونش با تجمیع دادههای سازمانهای خدمترسان و ارائه API این امکان را برای اپلیکیشنهای پرداخت فراهم کرده است تا بتوانند به راحتی به خدمات این سازمانها متصل شوند و در نهایت این خدمات را در اختیار مردم بگذارند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری و فقط با اعلام درخواست در این اپلیکیشنها به نیازها و خواستههای خودشان برسند. علاوه بر این، همه این کارها باعث صرفهجویی در مصرف انرژی خواهد شد و هزینههای سازمانهای خدمترسان هم کاهش پیدا میکند. به عنوان مثال، از طریق این سرویس دیگر نیاز به چاپ کاغذی قبض نیست و کاربران میتوانند از طریق اپلیکیشنهای پرداخت تنها با داشتن شناسه قبض مبلغ قبضشان را استعلام و آن را پرداخت کنند. در این صورت، سازمانها دیگر هزینه مازاد برای چاپ کاغذی قبض متحمل نخواهند شد.
مدل درآمدی، دریافت هزینه بر اساس تعداد استعلام
تعداد استعلام از طریق سرویسهای ونش یکی از عوامل مهم در تعیین مبلغ قراردادها با شرکتهای اپلیکیشنهای پرداخت، سازمانهای خدمترسان و شرکتهای بانکداری باز است. در حال حاضر، مبلغ مشخصی برای قراردادها در نظر گرفته نشده است، بلکه از طریق مذاکره با مشتریان و با توجه به نیازها و درخواستهای آنها این مبلغ تعیین میگردد.
چالشها، نداشتن ظرفیت کافی و زیرساخت فنی ناکارآمد سازمانهای خدمترسان
یکی از مهمترین مشکلاتی که تیم ونش با آن مواجه شدند این بود که سازمانهای خدمترسان ظرفیت و زیرساخت فنی لازم و کافی برای استعلام درخواستهای مشترکین نداشتند. به همین دلیل، آنها مجبور شدند که بخشی از این زیرساختها را خودشان تأمین کنند که مشکلات زیادی را برای آنها به همراه آورده بود. علاوه بر این، آشنایی و آگاهی این سازمانها با فناوریهای نو بسیار پایین بود و این موضوع، فرایند مذاکره با این سازمانها را پیچیده و زمانبر کرده بود.
چشمانداز، ونش درگاه خدمات عمومی برای کسبوکارها
مسعود حسینی درباره چشمانداز ونش این طور میگوید: «ونش میخواهد در آینده به یک درگاه خدمات عمومی برای کسبوکارها تبدیل شود، به طوری که تمام کسبوکارها برای برآورده کردن نیازهای خدماتیشان بدون مراجعه به سازمانهای خدمترسان و تنها از طریق بستر ونش بتوانند به آنها پاسخ دهند.» همچنین، شرکتهای خصوصی (مانند شهرکهای صنعتی و …) و عمومی (شهرداریها، فرمانداریها، دانشگاهها و …) از طریق بستر ونش بتوانند میزان مصرف انرژی خود را رصد و در صورت لزوم آن را کنترل کنند تا میزان مصرف انرژی خود را بهینه نمایند. علاوه بر این، این امکان در آینده برای آنها فراهم خواهد شد تا بتوانند هزینههای خود را در بخشهای آب، برق، گاز و تلفن از طریق بستر ونش پرداخت کنند.
