بسیاری از بنیانگذاران در زمان شروع استارتاپ خود نمیدانند که چه اصولی را رعایت کنند. حتی استارتاپهایی که رشد کردهاند نیز با کمبود دانش در مورد دنیای استارتاپها مواجه هستند. اگر درباره نحوه ساختن یک استارتاپ از صفر اطلاعاتی ندارید، این مقاله میتواند راهنمای مناسبی برای شما باشد. جاناتان آفری (Jonathan Aufray)، بنیانگذار GrowthHackers، اصول اولیهای را خواهد گفت که شما برای شروع یک استارتاپ به آن نیاز دارید.
رویکردی دقیق برای ساختن یک استارتاپ از صفر داشته باشید
برخلاف سرمایهگذاریها و کسبوکارهای معمولی، استارتاپها در مدت زمان کوتاهی به رشد بسیار زیادی دست پیدا میکنند. به همین دلیل اگر رشد جزء هدفهای شما نیست، احتمالاً کسبوکارتان جزء استارتاپها محسوب نمیشود. این وجه تمایز به این دلیل است که استارتاپها مقیاسپذیر هستند و میتوانند بخش بزرگی از بازار جهانی را تصاحب کنند.
با وجود اینکه استارتاپها راه مناسبی برای موفقیت تجاری پیشنهاد میکنند، باید به این موضوع اشاره کرد که میزان موفقیت استارتاپها بسیار پایین است. سادهلوحانهست که به شرکتهای موفقی مانند فیسبوک نگاه کنیم و به این نتیجه برسیم که ایجاد یک استارتاپ موفق بسیار آسان است. قبل از هر چیزی باید به شمار استارتاپهای شکست خورده توجه کنید و به یاد داشته باشید که تنها بخش اندکی از آنها طعم موفقیت را میچشند.
در کل باید به شما (به خصوص کسانی که برای اولین بار کارآفرینی را تجربه میکنند) یادآور شویم که راه کارآفرینی و موفقیت راحت و بدون دردسر نیست و با چالشهای زیادی روبهرو خواهید شد.
پرشور باشید
اگر تنها یک قانون برای ساختن یک استارتاپ موفق وجود داشته باشد، شور و اشتیاق زیاد است. اگر شور و اشتیاق لازم را برای این کار داشته باشید، شما آنقدر قدرتمند هستید تا استارتاپ خود را بسازید. اشتیاق و اراده ویژگی اصلی یک کارآفرین است. در حقیقت، اگر اشتیاق کافی برای انجام کار خود ندارید، همین حالا پروژه را متوقف کنید؛ چرا که مطمئناً موفق نخواهید شد. موضوع مهم این است که شما بایستی برای نوآوریهایتان شوق داشته باشید و تنها به موضوع مالی فکر نکنید.
طبق تحقیقات و آمارها میدانیم استارتاپهایی که به گزینههای مالی توجه بیشتری میکنند، احتمال کمتری برای موفقیت خواهند داشت. چرا؟ زیرا که شما نیازهای اساسی مردم را برطرف نمیکنید و فقط به فکر سرمایه هستید. اما به غیر از اشتیاق، قدمهای مهم دیگری نیز برای ساختن یک استارتاپ وجود دارد.
مدل کسبوکار و جریان درآمدی را مشخص کنید
شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که استارتاپ دقیقاً به چه معناست؟ استیو بلنک (Steve Black) تعریف خوبی در این زمینه ارائه میدهد:
استارتاپها سازمانهایی هستند که در جستجوی مدلی تکرارپذیر و مقیاسپذیر در کسبوکارند. ضروری است که جریانهای درآمدی مختلفی برای کسب سود خلق کنید تا سرمایهگذاران احتمالی نسبت به سودزایی در آینده خوشبین باشند.
وقتی یک استارتاپ شروع به کار میکند، سرمایهگذاران تنها بر جریانهای درآمدی تأکید ندارند. این موضوع متعلق به سالهای گذشته است و در دنیای امروز دیگر صدق نمیکند. حتی تعداد مشتریان نجومی نیز کافی نیست و استارتاپ شما باید منابع درآمدزایی کاملاً مشخصی داشته باشد. به عنوان یک کارآفرین، استارتاپتان باید در ابتدا درآمد کسب کند و سپس به سودآوری برسد.
سهم بازار را افزایش دهید و بر روی سودآوری تمرکز کنید
ایجاد یک استارتاپ که بخش عادلانهای از بازار را تصاحب کند، مطمئناً سودمند خواهد بود. تصاحب بخش عادلانهای از بازار بدان معناست که شما در تمامی زمینههای بازارِ هدف خود فعالیت نمیکنید و همچنین خود را به بخش خاصی از بازار نیز محدود نمیکنید.
تعدادی زیادی از استارتاپها (مانند توییتر) به اشتباه جذب میلیونها کاربر را هدف اصلی خود انتخاب کردند؛ بدون اینکه به سودآوری فکر کنند. از طرف دیگر، بعضی از استارتاپها بر روی بخش خاصی از یک بازار تمرکز میکنند و از این رو در یک بازار کوچک سود اندکی کسب میکنند. به این ترتیب پیشنهاد میدهیم، اگر به دنبال ساختن یک استارتاپ از صفر هستید، حتماً یک مدل کسبوکار را مد نظر داشته باشید.
برای استارتاپ خود یک نام جذاب انتخاب کنید
نام نیز موضوع مهمی در دنیای استارتاپها به شمار میآید. به همین دلیل باید با دقت بالایی انتخاب شود. انتخاب نام از چالشهایی است که بیشتر استارتاپها با آن درگیر هستند؛ به خصوص وقتی که باید یک دامنه برای ایجاد سایت انتخاب شود.
با این حال، راههایی وجود دارد تا بر این چالش فائق شوید و نامی برجسته متناسب با برنامههای بازاریابی خود انتخاب کنید. هنگام تلاش برای نامگذاری استارتاپ خود باید توجه داشته باشید که این نام با نوآوریهای شما تطابق داشته باشد. در حقیقت، برای این کار دو راه وجود دارد:
- یک نام اصیل و بدیع خلق کنید
- از کلیدواژهها بهره ببرید
در قدم بعدی باید به دنبال یک دامنه برای نام استارتاپ خود باشید. اگر این دامنه در دسترس نبود، باید یک نام دیگر برای شرکت خود انتخاب کنید یا دامنه دیگری را با پسوند co. یا net. برگزینید. در واقع اگر استراتژی سئو جامعی برای هدایت مشتریان به سمت خود داشته باشید، یک وبسایت با دامنه com. ضروری نیست. شایان ذکر است که نام شما باید به راحتی توسط مشتریان بالقوه شما شناخته و تلفظ شود.
نوآوریهای خود را با دیگران به اشتراک بگذارید
معمولاً افراد تمایلی به اشتراکگذاری نوآوریها و ایدههای خود با دیگران ندارند. کارآفرینان بالقوه وحشت سرقت نوآوریهای خود و اجرای آن توسط دیگران را دارند. این ترس ممکن است باعث توقف فرآیند راهاندازی استارتاپ شود.
این نوع ترس نشان میدهد که شما از منحصربهفرد بودن و برتری چشمانداز و ایده خود مطمئن نیستید. در واقع نوآوریهای کسبوکار شما میتواند به سادگی مورد سرقت قرار گیرد؛ حتی زمانی که مرحله ایدهپردازی را طی کرده باشید. وقتی که استارتاپ خود را راهاندازی کردید نیز نوآوریهای شما میتواند مورد تقلید دیگران قرار بگیرد. در نتیجه نیازی نیست در این مورد بسیار محافظهکارانه عمل کنید.
برای رهایی از این طرز تفکر باید توجه داشته باشید که خودتان در کسبوکار اهمیت زیادی دارید. شما عنصر اصلی برای نوآوری و شکوفایی استارتاپتان هستید. نباید بیش از حد نگران این موضوع باشید که به عنوان اولین نفر یک ایده استارتاپی را اجرا کنید. اولین بودن در یک صنعت، استارتاپ شما را به موفقیت نمیرساند. اگر چنین باوری دارید، به احتمال زیاد شکست خواهید خورد.
برای پایداری و گسترش استارتاپ تلاش کنید
تمرکز یک کارآفرین باید بر روی رویکردها، تکنیکها و ویژگیهایی باشد که نه تنها پایداری را برای کسبوکار به ارمغان میآورد؛ بلکه مزیت زیادی را نسبت به رقبا به استارتاپ میبخشد.
همچنین شما باید پتانسیل رشد و ارتقای استارتاپ خود را درک نمایید و آن را در بازارهای مرتبط گسترش دهید. این موضوع یک نکته مهم برای استارتاپهاست تا آگاه و سودآور باقی بمانند. برای مثال، فیسبوک یک نمونه عالی برای تأکید این موضوع است؛ گرچه در این زمینه پیشگام و پیشرو نبوده است. این قضیه برای شرکتهای دیگر نیز از جمله گوگل صدق میکند. این کمپانیها بهدلیل رشد و تحول مستمر خود از برترینهای بازار به شمار میآیند. آنها نوآوریها و ایدههای خود را پنهان نکردند و آن را به جهان معرفی نمودند.
یک طرح اولیه از استارتاپ خود داشته باشید
آیا می خواهید یک استارتاپ را از صفر و بدون تهیه یک طرح اولیه بنا کنید؟ شاید احمقانه به نظر برسد؛ اما بنیانگذارانی وجود دارند که چنین کاری را انجام میدهند. شما باید در طرح اولیه، هدفهای خود را از راهاندازی استارتاپتان بنویسید.
اگرچه ممکن است این کار یک عمل منسوخ به نظر برسد؛ اما در زمان ایجاد یک استارتاپ، بسیار مرتبط و کاربردی است. شما باید یک طرح اولیه از تعداد صفحههای سایت یا قابلیتهای آن در ذهن خود داشته باشید. این روش به شما کمک میکند که قابلیتهای مهمی را ایجاد کنید که نقطه تمایز کسبوکار شما باشد. در عین حال نحوه عملکرد سایت را به شما نشان میدهد.
رویکرد مذکور به شما این امکان را میدهد که فرآیند ساخت وبسایت خود را تسریع ببخشید و آن را با نوآوریهای خود ترکیب کنید. برای نوشتن طرح اولیه باید به سؤالهای زیر پاسخ دهید:
- چه مشکلی را میخواهید حل کنید؟
- راهحلهای شما برای این مشکل چیست؟
- فکر میکنید چه کسانی محصول شما را خواهند خرید؟
- چه رقبایی دارید؟
- هزینه ساخت محصول چقدر است؟
- برای ساخت محصول خود به چه امکانات و افرادی نیاز دارید؟
نوآوریهای خود را محک بزنید
شما میتوانید نوآوریهای خود را با مشتریان احتمالی تست کنید. در این صورت متوجه کارآمدی آنها خواهید شد. فرآیند توسعه مشتریان اهمیت زیادی در حین ساختن استارتاپ دارد که به شما کمک میکند تا نیاز مشتریان خود را بشناسید و محصولی مطابق با نیاز آنها بسازید. از طرفی شما باید قابلیتها را تا حد ممکن کاهش دهید تا کسبوکارتان برای مشتریان پیچیده نباشد. به عبارتی دیگر، سیستمی کاربرپسند بسازید که کار با آن بسیار ساده است.
در اصل برای محک ابتکار و نوآوری لازم است که یک بررسی از بازار هدف انجام دهید تا جنبههای مختلفی را شناسایی کنید که با بهبود آنها پذیرش و قابلیت استفاده محصول افزایش مییابد. معمولاً بنیانگذاران تصور میکنند که کسبوکار آنها تمامی نیازهای کاربران را پوشش میدهد. برای همین این تحقیقات میتواند درهای بیشتری را به روی شما باز کند تا اطلاعات بیشتری از نیازها و ترجیحات کاربران به دست بیاورید. بهتر است قبل از اینکه استارتاپتان را به طور کامل راهاندازی کنید، از نظر مشتریان خود مطلع شوید.
همچنین راهحلهای دیگری مانند عرضه کمینه محصول پذیرفتنی (MVP-Minimum Viable Product) میتواند روشی مناسب برای استارتاپها باشد. با این وجود، حتی قبل از پردهبرداری از کمینه محصول پذیرفتنی اقدام به محک زدن ایده خود کنید.
همراه و شریک برای خودتان پیدا کنید
حضور کارمندان، شرکا، همبنیانگذاران و کارمندان دورکار اهمیت بسیاری در استارتاپ دارد. برای داشتن یک کسبوکار موفق به کمک دیگران نیاز خواهید داشت. ممکن است به یک فرد با دانش فنی، دوستی برای ایجاد انگیزه، بازاریاب دیجیتال (Digital Marketer)، هکر رشد (Growth Hacker) یا فردی با منابع مالی بسیار برای تأمین مالی فعالیتهای تجاری و پشتیبانی از فعالیتهای تخصصی خود نیاز داشته باشید.
نکته اساسی این است که ایجاد روابط و همکاریها به شما کمک میکند تا اقدام به ساخت نوآوریهای استارتاپ خود کنید. شما نمیتوانید به تنهایی تمامی کارهای یک استارتاپ را انجام دهید؛ زیرا در این صورت با مشکل روبهرو خواهید شد و نمیتوانید به نتایج قابل قبول دست یابید.
بسیار مهم است که به دنبال شناسایی افراد فنی، بازاریابها و دیگر همکاران مورد نیاز استارتاپ خود باشید. به این ترتیب میتوانید انتظار رشد کسبوکار خود را داشته باشید. البته باید این افراد در زمینه کاری خود دارای تجربه باشند. همچنین همکارانی را انتخاب کنید که بتوانند رشد استارتاپ شما را رقم بزنند و در کار خود پرشور باشند.
همبنیانگذار فنی برای استارتاپ خود پیدا کنید
داشتن یک همبنیانگذار فنی، به خصوص وقتی که شما فاقد دانش فنی هستید، گزینهای بسیار مناسب به حساب میآید. کافی است ضعفهای خود را بشناسید تا بتوانید بهترین همبنیانگذار فنی را پیدا کنید.
برای قدم اول باید بدانید که برای ایجاد یک استارتاپ فرآیندهای بسیاری باید طی شود. اگر شما خودتان دارای دانش فنی هستید؛ باید به دنبال یک طراح، بازاریاب یا یک استخدامکننده به عنوان همبنیانگذار باشید. مهمترین اصل این است که همبنیانگذاری بیابید که تواناییهای او مکمل تواناییهای شما باشد. به عنوان مثال، اگر شما یک برنامهنویس اندروید هستید؛ نباید بهدنبال یک همبنیانگذار با تجربه برنامهنویسی اندروید باشید. به طور خلاصه، شما نباید همبنیانگذاری با دانش و تخصص مشابه خودتان انتخاب کنید.
یک همبنیانگذار باانگیزه بیابید
همبنیانگذار شما باید پرشور و باانگیزه باشد. این فرد باید نقاط ضعف شما را پوشش داده و آنها را به نقاط قوت استارتاپتان تبدیل کند. در حقیقت، با کمک این فرد است که میتوانید کسبوکارتان را بهبود دهید. اما توجه داشته باشید که شما هم باید شور و شوق خودتان را حفظ کنید و صرفاً به همبنیانگذار خودتان متکی نباشید. طبق آمار استارتاپهایی با بیش از یک بنیانگذار، شانس موفقیت بیشتری دارند. اما زیاد به این موضوع توجه نکنید. شما باید توجه خود را بر روی محصول و شبکه اطرافیان خود بگذارید تا بهترین افراد را پیدا کنید.
به دنبال سرمایهگذار باشید
اگرچه جذب سرمایهگذار اجباری نیست؛ اما اغلب برای یک استارتاپ عنصری کلیدی به حساب میآید. در واقع شما میتوانید با استفاده از روشهای مختلف کسبوکارتان را تأمین مالی کنید. اما نباید از همان اول تمرکز خود را روی این موضوع بگذارید. حتی با داشتن ایدههای کمخرج نیز موفقیت شما تضمین نخواهد شد. این مسأله یکی از اشتباههای کارآفرینان است. همانطور که میدانید منابع مالی یکی از اصلیترین اجزای یک کسبوکار به حساب میآید. به طور کلی دو نوع سرمایهگذار استارتاپی وجود دارد:
- سرمایهگذاران فعال: این سرمایهگذاران دانش تجاری دارند و در بیشتر فرآیندهای کاری استارتاپ نقش ایفا میکنند؛ به ویژه حوزههای تجاری که مربوط به درآمد و سودآوری باشد.
- سرمایهگذاران غیرفعال: این دسته از سرمایهگذاران دانش تجاری ندارند. نکته منفی در مورد سرمایهگذاران غیرفعال این است که ممکن است نتوانند در زمینههای اجرایی استارتاپ به شما کنند تا با سرعت بیشتری به موفقیت برسید.
وقتی صحبت از پیدا کردن سرمایهگذار میشود، شما باید افراد را تحت تأثیر ایده خود قرار دهید تا مایل به سرمایهگذاری باشند. از همه مهمتر، ارتباط با کارآفرینانی که تجربه جذب سرمایه داشتهاند، میتواند در این مسیر به شما بسیار کمک کند.
مترجم: علی اسکندی