دیجی‌پی، بازوی مالی گروه دیجی‌کالا، با حدود ۱ میلیون نصب فعال اپلیکیشن و ۱۵۰ میلیون بازدید سالانه یکی از مهم‌ترین استارتاپهای فینتکی ایران است. دیجی‌پی اخیراً گزارش عملکرد خود در بازه زمانی دی ماه ۱۳۹۹ تا آذر ۱۴۰۰ منتشر کرده است. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی و تحلیل این گزارش بپردازیم و مهم‌ترین خدمات دیجی‌پی را زیر ذره‌بین ببریم.
کارت‌به‌کارت؛ بیشترین کاربرد در سوپراپلیکیشن دیجی‌پی
سوپراپلیکیشن در حوزه خدمات مالی به اپلیکیشنی گفته می‌شود که طیف گسترده‌ای از خدمات مالی را به کاربرانش تنها در قالب یک اپلیکیشن ارائه کند. سوپراپلیکیشن دیجی‌پی در بستر خود ۱۰ خدمت متنوع مانند پرداخت قبوض، کارت‌به‌کارت، خرید شارژ، پرداخت عوارض و… را ارائه می‌کند.
تعداد نصب فعال سوپراپلیکیشن دیجی‌پی در سال ۱۴۰۰ یک میلیون بار بوده است و خدمات خرید اعتباری (الان بخر، بعداً پرداخت کن!)، شارژ خودکار کیف پول، بیمه و مدیریت ثروت (Wealth Management) در این سال به صورت آزمایشی در دیجی‌پی ارائه و با استقبال خوبی از سمت کاربران مواجه شده‌اند.
در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین ماهانه ۱/۲ میلیون تراکنش به ارزش ۳۲۵ میلیارد تومان در سوپراپلیکیشن دیجی‌پی انجام شده است؛ این یعنی هر تراکنش به طور میانگین ۲۷۰ هزار تومان بوده است. خدمت کارت‌به‌کارت با ۶۶٪ از کل ارزش تراکنش‌ها، بیشترین سهم را در تراکنش‌های پردازش شده داشته و پس از آن پرداخت قبض در جایگاه دوم بیشترین سهم از تراکنش‌ها قرار دارد.
متولدین دهه ۷۰ و ۸۰؛ بیشترین تعداد کاربران سوپراپلیکیشن دیجی‌پی
بیشتر کاربران سوپراپلیکیشن دیجی‌پی را آقایانِ متولد دهه ۸۰ و ۷۰ تشکیل می‌دهند. نمودار توزیع سنی کاربران سوپراپلیکیشن دیجی‌پی به شکل زیر است.
در سال گذشته بیش از ۷۰٪ کاربران سوپراپلیکیشن دیجی‌پی را گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ سال تشکیل دادند؛ این یعنی در سال ۱۴۰۰ نسل جوان‌تر بیشتر به استفاده از سوپراپلیکیشن دیجی‌پی علاقه داشته است. با توجه به استفاده بیشتر نسل جوان از تلفن همراه برای پرداخت و خرید، این روند می‌تواند یک فرصت مناسب برای ارائه خدمات بیشتر در بستر سوپراپلیکیشن دیجی‌پی به این گروه سنی باشد؛ این موضوع در دستگاه مورد استفاده کاربران برای بازدید از دیجی‌پی هم مشهود است.
میزان رضایت کاربران از دیجی‌پی
یکی از شاخص‌های مهم و پرکاربردی که برای سنجش میزان رضایت کاربران استفاده می‌شود، شاخص خالص توصیه‌‌کنندگان (NPS) نام دارد. در این شاخص کاربران می‌توانند میزان رضایت خود از اپلیکیشن را از ۱۰ (بیشترین امتیاز) تا صفر (کمترین امتیاز) نمره‌دهی کنند. بر اساس این شاخص، کاربران به سه بخش توصیه‌کننده (امتیاز ۹ و ۱۰)، منفعل (امتیاز ۷ و ۸) و دفع‌کننده (امتیاز ۰ تا ۶) تقسیم می‌شوند.
طبق نمودار فوق، در سال ۱۴۰۰ میزان توصیهپذیری دیجی‌پی ۵۳٪ بوده که در مقایسه با سال گذشته تفاوت چندانی نداشته است. در سال ۲۰۲۱ میلادی میزان توصیهپذیری اپلیکیشن‌های مشابه خارجی مانند پی‌پل (Paypal)، استرایپ (Stripe) و ونمو (Venmo) به ترتیب ۳۸٪، ۵۱٪ و ۳۹٪ بوده است. با مقایسه این اعداد با میزان توصیهپذیری کاربران دیجی‌پی می‌توان گفت که کاربران دیجی‌پی رضایت بالایی از این سوپراپلیکیشن مالی داشته‌اند.
محبوب‌ترین خدمات سوپراپلیکیشن دیجی‌پی
خدمات کارت‌به‌کارت، کیف پول و پرداخت قبض به ترتیب محبوب‌ترین خدمات دیجی‌پی در نظرسنجی‌ها بوده‌اند. اصلی‌ترین دلایل رضایت کاربران دیجی‌پی به شرح زیر است:
- سهولت بالا
- سرعت بالا
- کامل بودن خدمات
همچنین مهم‌ترین علل نارضایتی کاربران دیجی‌پی شامل موارد زیر می‌شود:
- اختلال موقت در سرویس سرویس‌دهندگان
- بروز خطای سیستمی در هنگام استفاده
- نبود تنوع کافی در خدمات
اگر از اختلال و خطای سیستمی که بیشتر مربوط به مسائل فنی است بگذریم، دیجی‌پی برای کسب رضایت بیشتر کاربران بایستی تنوع خدمات مالی خود را بیشتر کند؛ البته این موضوع می‌تواند هزینه بالای عملیاتی برای دیجی‌پی داشته باشد و همچنین ریسک کاهش کیفیت خدمات به علت تعداد خدمات بیشتر را بالاتر ببرد.
خرید اقساطی؛ پرطرفدارترین خدمت دیجی‌پی
کاربران با استفاده از این خدمت می‌توانند بدون ضامن از دیجی‌پی اعتبار دریافت کرده و از دیجی‌کالا خرید کنند. در سال گذشته این اعتبار سقف ۲۰ میلیون تومانی داشت که در سال ۱۴۰۰ به ۳۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. البته آمار حاکی از آن است که سقف اعتبار ۲۰ میلیون تومانی بیشترین طرفدار را در بین کاربران دریافت‌کننده اعتبار داشته است.
در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۴۶ هزار کاربر دیجی‌پی برای بهره‌مندی از خدمات اعتباری ثبت‌نام کرده‌اند. در مجموع ۸۸ هزار اعتبار خرد به ارزش ۹۲۰ میلیارد تومان به کاربران دیجی‌پی ارائه شده است؛ یعنی به طور میانگین هر اعتبار ۱۰/۴ میلیون تومان ارزش داشته است.
برای پیش‌بینی مجموع اعتبار اختصاص یافته دیجی‌پی در سال ۱۴۰۱، اگر از رگرسیون خطی استفاده کنیم رقم ۱۵۱۰ میلیارد تومان به دست می‌آید.
محبوب‌ترین کالاهای اقساطی خریداری شده توسط اعتبار دیجی‌پی هم عموماً شامل لوازم خانگی، الکترونیکی و دیجیتال می‌شوند. این کالاها به ترتیب شامل موارد زیر هستند:
- گوشی موبایل
- تبلت
- لوازم خانگی برقی
- لوازم جانبی موبایل
- لپ‌تاپ
بیشترین تعداد خرید اقساطی از دیجی‌کالا در روز ۵ آذر ۱۴۰۰ مصادف با کمپین جمعه سیاه دیجی‌کالا بوده است. این موضوع به معنای فرصتی مناسب برای سایر کسب‌وکارهای اینترنتی به منظور ارائه خدمات اعتباری به مشتریان‌شان است تا با جذب تعداد مشتریان بیشتر، میزان فروش خود را افزایش دهند.
تأمین مالی فروشندگان دیجی‌کالا
یکی از خدمات جدیدی که در سال ۱۴۰۰ به فروشندگان بازارگاه (Marketplace) دیجی‌کالا به طور آزمایشی ارائه شد، تأمین مالی زنجیره تأمین (SCF – Effective Supply Chain Finance) بود. این خدمت، روشی تکنولوژی‌محور است که با تأمین مالی فروشندگان و تأمین‌کنندگان بازارگاه، به آن‌ها کمک می‌کند تا سریع‌تر به سرمایه در گردش خود دسترسی پیدا کرده و برای تکمیل این زنجیره ارزش توانمندتر عمل کنند.
الان بخر، بعداً پرداخت کن (BNPL)
BNPL به خدمات اعتباری گفته می‌شود که در لحظه خرید، اعتباری برای کاربر فراهم می‌کند که کاربر بتواند آن را طی یک یا چند قسط ماهانه در آینده پرداخت کند. دیجی‌پی این خدمات را در سال گذشته با مبالغ بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان آزمایش کرده است. دوره کوتاه بازپرداخت (یک تا چهار ماه)، سود و کارمزد ناچیز، عدم نیاز به وثیقه و ضامن و ارائه اعتبار به کاربرانی که تاکنون سابقه دریافت اعتبار نداشته‌اند از مزیت‌های این خدمت محسوب می‌شود. این مزیت‌ها سبب شده تا BNPL در بین کاربران جوان‌تر دیجی‌پی استقبال خوبی پیدا کند. این موضوع به خوبی در طبقه‌بندی سنی کاربران استفاده‌کننده از خدمات اعتباری دیجی‌پی مشخص است.
همچنین محبوب‌ترین دسته‌بندی کالاهای خریداری شده با استفاده از BNPL به شرح زیر است:
- لوازم جانبی موبایل
- هارد و فلش
- کالاهای سوپرمارکتی
- زیبایی و سلامت
- کتاب و لوازم تحریر
بنابراین با استفاده از BNPL کاربران طیف گسترده‌تری از محصولات را نسبت به سایر خدمات اعتبارهای دیجی‌پی خریداری می‌کنند. در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۷ هزار کاربر از خدمت BNPL دیجی‌پی استفاده کردند که این رقم از کل کاربران دریافت‌کننده اعتبار در سال گذشته بیشتر است. همچنین ۱۵/۴ میلیارد تومان اعتبار از طریق BNPL به کاربران دیجی‌پی داده شد که این رقم حدود ۱/۵٪ اعتبارهای دیجی‌پی بوده است.
کیف پول
کیف پول یکی از مهم‌ترین خدمات دیجی‌پی است که امکان پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای و خرید آنلاین از گروه دیجی‌کالا را تسهیل می‌کند و سرعت می‌بخشد. امکان برداشت مستقیم (Direct Debit) و پرداخت سرویس‌های اشتراکی از دیگر قابلیت‌هایی است که در سال ۱۴۰۰ به کیف پول دیجی‌پی افزوده شد. در این خدمت کاربر می‌تواند با انجام تنظیمات و ارائه مجوزهایی به سوپراپلیکیشن دیجی‌پی، امکان اضافه شدن خودکار موجودی کیف پول خود را فراهم کند. در این حالت، اگر موجودی کیف پول از اندازه تعیین شده توسط کاربر کمتر شود، به صورت خودکار و تا سقف مجاز از حساب بانکی کاربر برداشت و به موجودی کیف پول او اضافه می‌شود.
تعداد تراکنش‌های صورت گرفته در کیف پول دیجی‌پی در سال ۱۴۰۰ برابر ۱۶ میلیون تراکنش به ارزش ۷۰۰ میلیارد تومان بوده است که این عدد ۲۷٪ کل تراکنش‌های دیجی‌پی را شامل می‌شود. هر تراکنش کیف پول به طور متوسط به مدت ۶۰ ثانیه سریع‌تر از تراکنش‌های درگاه پرداخت انجام می‌شود. با افزایش استفاده از خدمت برداشت مستقیم، صرفه‌جویی بیشتری در هزینه و زمان کاربران و همچنین دیجی‌پی صورت خواهد گرفت.
دیجی‌پی و فراگیری مالی
دیجی‌پی در گزارش سال گذشته، هدف اصلی خود را فراگیری مالی (Financial Inclusion) معرفی کرده بود. فراگیری مالی به معنای دسترسی آحاد جامعه به خدمات گسترده مالی است. در این بخش می‌خواهیم بررسی کنیم که دیجی‌پی در سال ۱۴۰۰ تا چه حد به این هدف نزدیک شده است. معیارهای اصلی برای اندازه‌گیری میزان فراگیری مالی در یک جامعه به طور کلی شامل موارد زیر می‌شوند:
- سپرده بانکی و پرداخت
- اعتبار و وام‌دهی
- بیمه
- سرمایه‌گذاری
دیجی‌پی در زمینه پرداخت بانکی تقریباً مشابه سایر اپلیکیشن‌های پرداخت در کشور است. در زمینه اعتبار و وام‌دهی یکی از پرتراکنش‌ترین استارتاپهای خدمات اعتباری آنلاین در ایران است؛ دلیل این موضوع می‌تواند امکان خرید آنلاین از دیجی‌کالا باشد. ملاحظه کردیم که بیشتر خریدهای اعتباری کاربران دیجی‌پی کالاهای دیجیتال است؛ اما بازار اعتبار و وام‌دهی به صورت سنتی همچنان بسیار گسترده‌تر بوده و انواع کالاهای مختلف را دربرمی‌گیرد. یکی از اهداف دیجی‌پی می‌تواند فراهم کردن فرصت خرید اعتباری آنلاین برای کالاهای متنوع‌تر و غیردیجیتال باشد.
در سال ۱۴۰۰ با توجه به جایگاه دیجی‌کالا در بازار ارائه محصولات دیجیتال، دیجی‌پی بیمه تجهیزات الکترونیک با رویکرد ارائه خدمات از لحظه فروش تا لحظه خدمات پس از فروش را به طور آزمایشی به کاربران خود ارائه کرد.
در زمینه سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۰ دیجی‌پی با همکاری با یکی از صندوق‌های درآمد ثابت امکان کسب درآمد مشخص و ثابت با سودی بیشتر از سود سپرده‌های بانکی را برای کاربرانی که سرمایه بالایی در اختیار نداشتند، فراهم کرد. این خدمت هم به طور آزمایشی اجرا شد و قرار است در سال ۱۴۰۱ ویژگی‌های بیشتری به آن افزوده شود.
اهداف دیجی‌پی در سال ۱۴۰۱
اهداف دیجی‌پی در سال آینده بهبود و توسعه خدماتی است که در سال ۱۴۰۰ به طور آزمایشی به کاربران ارائه کرد. این خدمات شامل BNPL، تأمین مالی زنجیره تأمین (SCF)، بیمه و سرمایه‌گذاری می‌شود. در خدمات BNPL و تأمین مالی زنجیره تأمین دیجی‌پی قصد دارد تا بازار خود را فراتر از کسب‌وکارهای فعال در دیجی‌کالا ببرد و به طیف بیشتری از مشتریان این خدمات را ارائه دهد.
در زمینه سرمایه‌گذاری امکان سرمایه‌گذاری بورسی با استفاده از مانده موجودی کیف پول کاربران و دریافت اعتبار با ضمانت موجودی سهام کاربران از خدمات جدیدی هستند که دیجی‌پی در سال آینده قصد ارائه آن‌ها را دارد.
طبق آمار آخرین گزارش دیجی‌کالا، کاربران این مجموعه بیشتر از قبل به استفاده از گوشی‌های هوشمند برای خرید روی آورده‌اند. همچنین خرید و فروش در بستر شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این موضوع نشان از رشد فضای تجارت اجتماعی (Social Commerce) در کشور دارد. از طرفی بسیاری از بانک‌ها و موسسات مالی در کشور نیاز به یک سیستم اعتبارسنجی جامع و کارآمد برای اعطای وام و اعتبار دارند. دیجی‌پی هم‌اکنون به عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت خدمات اعتباری آنلاین در کشور می‌تواند بین این دو سمت بازار خدمات اعتباری یعنی کاربران و تامین‌کنندگان مالی، با تمرکز بر فضای تجارت اجتماعی و سیستم اعتبارسنجی، خلق ارزش جدیدی را برای کاربران به ارمغان بیاورد.
برای مطالعه و کسب اطلاعات بیشتر از گزارش دیجی‌پی در سال ۱۴۰۰ می‌توانید آن را از لینک زیر دانلود کنید:
